De Nederlandse eetwijzer
Het programma Marimba van Radio Hilversum heeft op 21 januari 1963 de spot gedreven met de gewoonte om in de restaurants de menu's geheel in het Frans op te stellen. Naar het schijnt, heeft een commissie van keukendeskundigen in een rapport verkondigd dat er heel wat mensen niet een restaurant durven binnengaan omdat ze niet kunnen lezen wat ze te eten aangeboden krijgen. O.T. heeft ook al eens om wat matiging van het Frans op de eetwijzer gevraagd.
In het jongste nummer van Nu Nog (mei 1963) zijn er de teksten opgenomen van de lezingen, gehouden bij de opening van de A.B.N.-week 1963 in Oostende. Wij raden u van harte aan om eens te lezen ‘De kok in de praktijk en het A.B.N.’, een vlotte inleiding van een Vlaamse kok, en ‘Wat zoekt de neerlandicus in de culinaire taal?’, een deskundig overzicht van Nederlandse vertalingen, samengesteld door R. Haeserijn. (Waarom neemt u eigenlijk maar meteen niet een abonnement op Nu Nog? Richard Neyberghlaan 203, Brussel.)
F. Peere, de kok, is een realist. Hij weet dat de klant koning is en dat la cuisine se fait en français. Frans is de voertaal van de kok:
‘Van een grote reeks gerechten is, naar mijn mening, de vertaling niet mogelijk. Benamingen zoals ‘pissaladière, ratatouille, rillettes, quiche Lorraine, fondue à la Bourguignonne, paella, osso-bucco, Welsh Rarebit en Scotch Woodcock’ zou ik in de taal van herkomst behouden. Ofwel moeten ze omschreven worden, waardoor de menu's gebrekkig zullen voorkomen. Ze zullen niet meer harmonieus klinken en ook minder smakelijk aanvoelen.
De Franse taal laat b.v. de volgende omschrijvingen toe: ‘Dans sa splendeur dorée, la brioche de foie gras aux truffes du Périgord, avec sa gelée au Pécharmant’, om de ganzeleverpastei aan te kondigen.
Een kopje helder vleesnat kan, zoals het bovenstaande, met te veel luister maar met een juiste omschrijving voorkomen als: ‘Rutillant de paillettes d'or, le bouillon de Brillat Savarin, et quelques cigarettes au fromage’.
Biedt de Nederlandse taal ons dergelijke mogelijkheden? Misschien zijn die fantasierijke omschrijvingen totaal af te keuren.
Aldus vind ik het fout, een ‘Melon farci aux fruits rafraîchis’ te vervangen door ‘Meloenkorf met geestrijke vruchten’. Een belachelijk effect wordt bekomen wanneer ‘croquettes de pommes de terre’ door ‘aardappelworstjes’ wordt vertaald.
Wel deel ik de mening dat vele Franse vaktermen door goede Nederlandse woorden kunnen vervangen worden. Werkwoorden zoals ‘annoncer, assaisonner, braiser, brider’, en zoveel andere, hebben een gepaste Nederlandse vertaling. Het vernederlandsen door het achtervoegsel -ren waardoor de Franse termen als ‘annonceren, assaisonneren, braiseren en brideren’ gebruikt worden, kan vermeden worden.
Auteursrechtelijk beschermd