voorwerp is. De uitdrukking is zo vast dat je er niet van kunt maken: parten werden hem door zijn geheugen gespeeld. □ De narigheid is natuurlijk gekomen door de keuze tussen hen en hun. In dit geval speelde het geheugen hun parten. Net als in iemand mores leren. □ Gelezen in een ministeriële brief: ‘Met betrekking tot de hierboven genoemde gelijke beloning (equal pay) voor mannelijke en vrouwelijke ambtenaren zal ik u bij afzonderlijke circulaire berichten.’ Moeten wij daaruit opmaken dat gelijke beloning niet meer begrepen kan worden zonder vertaling in het Engels? □ Toch hebben ook officiële taalmakers pittige invallen. Getuige het woordje franje. Een leuke naam voor een heel ingewikkelde geldzaak: geld dat op een of andere manier over schijnt te zijn en over de ambtenaren wordt verdeeld. □ Maatregelen treffen, zegt men, moet maatregelen nemen zijn. Goed. Maar de nieuwste dikke Van Dale neemt de uitdrukking op, net als een vergelijk, een schikking, een overeenkomst enz. treffen. Wij zijn eerlijk gezegd ook niet zo overtuigd van het germanistische in dat treffen van maatregelen. □ ‘... geven kennis van het voorgenomen huwelijk enz.’ De uitdrukking voorgenomen huwelijk is traditioneel. Voorgenomen betekent ‘beraamd, waartoe het plan bestaat’. Uit oogpunt van stijl zouden wij de voorkeur geven aan ‘.. geven kennis dat hun dochter voornemens is enz.’. Naar onze smaak komt dan dat voornemen beter uit dat tot het huwelijk leidt. □ Ja, naar onze smaak... Smaak is wel sterk in de mode. Er blijkt behoefte te bestaan om mening als het ware nog iets subjectiever te maken. Een mening staat zo eigenwijs, een smaak laat andere smaken toe. □ ‘Iets van doen
hebben’ is nodig hebben. □ Het zegel bestaat, zonder twijfel: onder het zegel van geheimhouding. Waarom nu juist dat dingetje dat men op iets plakt, de zegel moet zijn, is ons onduidelijk, maar het is nu eenmaal zo. Dus ook de zegel als korte vorm voor postzegel. □ Stempelkundigen hebben ons ingelicht over de en het stempel. De stempel is het gereedschap waarmee men stempelt en het stempel is de afdruk. Dus het stempel op de zegel. Moeilijkheden schijnen te ontstaan bij figuurlijk gebruik. Een man van de oude stempel, het stempel van onoprechtheid. Men drukt dus de stempel op iets en dat draagt dan het stempel.
Oosting - mooi, duidelijk woord voor oriëntatie in de zin van ‘de gewoonte van de lengteas der kerkgebouwen op de oost-westlijn te projecteren’. Het woord verdient ruime verspreiding. □ Drankje modern Nederlands voor het Engelse zelfstandig naamwoord drink. De groeikracht van het Nederlands.. Het woord doet ons helaas nog steeds denken aan vloeibare medicijn. □ ‘Om haar in heur Romeinse flatwoning door een huurmoordenaar te laten vermoorden.’ Misplaatste variatie. Heur bestaat niet. Alleen in rijmen bij geur, deur en sleur. □ Men zegt dat een ‘telefonisch onderhoud’ verkeerd is, maar dat is ons niet duidelijk. Een onderhoud is volgens de woordenboeken gewoon een gesprek. □ ‘Paswerker’ is een Zuidnederlandse vertaling van ajusteur. Gewoon Nederlands is bankwerker. □ Nooit erover nagedacht maar inderdaad is het een raar bordje op winkels ‘geopend van - tot -’ Waarom niet gewoon ‘open’? □ Iemand die met genoegen ziet dat wij een grote mond opzetten over germanismen, verwondert zich erover dat wij de germanistische spelling -ische zonder protest aanvaard hebben. Nu, onze mening daaromtrent is (gelukkig) nooit gevraagd. Wij vinden een spelling als -iese of -ise Nederlandser en logies. (Logischer kan niet, iets is logisch of niet). Maar wij vrezen de woede van de T.H. □ Een deskundige in alfabetkwesties verzocht ons met grote nadruk, erop te wijzen dat de bekende Russische politicus Chroesjtsjow heet. Dus niet Kroetsjef of Chroustjof of wat dies meer zij. Dat hangt samen met het Cyrillische alfabet. De ch en de sjtsj zijn translitteraties van twee Cyrillische letters die niet in de letterbak van onze zetter voorhanden zijn. □ ‘De voorhanden leraren’
vinden wij wel wat oneerbiedig. □ Verzuilde taal. Op vakantie, zegt men, moet met vakantie zijn. Moet dat? Van wie? Laten we elkaar toch verdragen. Ieder heeft zijn hebbelijkheden. Net als die eeuwige ruzie over op en in de eerste plaats. Is dat geen rijkdom van het Nederlands dat we zelfs onze levensbeschouwing tot uitdrukking kunnen brengen in de voorzetsels? En in de klanken? Zojuist een fel dispuut gehoord over christelijk, uitgesproken met k (van kas) of met g (van gas). □ Wat maakt u van ‘de opdracht van de commissie’? Is dat een opdracht die de commissie geeft of krijgt? Om alle onzekerheid te verwijderen stellen wij - in het geval van krijgen - voor: de opdracht aan de commissie. □ En wat zijn werkbare antwoorden? Antwoorden waarmee gewerkt kan worden. Net als buigbare staven? Die kunnen zelf gebogen worden... Vertrouwde muziektaal: ‘Het saxofoonkwartet kan zich erop beroemen enig te zijn in haar musiceren’. □ Dat richtlijn als woord een overblijfsel uit de bezettingstijd zou zijn, wisten wij niet. Het WNT kent (in 1924) de figuurlijke betekenis van richtlijn nog niet, wel die van richtsnoer.
Auteursrechtelijk beschermd