Onze Taal. Jaargang 27

Illustrated classics

Kort geleden was mijn achtjarig zoontje jarig. Sinds hij is doorgedrongen tot de kennis van ons alfabet, is het de gewoonte hem met zijn verjaardag een paar boeken ten geschenke te geven. Het is voor mij iedere keer weer een wonder hoe vlug kinderen leren lezen. Ze komen in de eerste klas en in een paar maanden heeft die rare verzameling van letters op papier voor hen geen geheimen meer. Deze keer vroeg hij om ‘klessiks’. Woord en verschijnsel waren voor mij helaas onbekend. Bij nader onderzoek bleken dit te zijn zg. Illustrated Classics. (Deze serie jeugdboeken voor Nederlandertjes heeft een Engelse titel..)

Ik heb er een paar gekocht. Deskundige opvoeders zullen mij deze cultuurschennende daad misschien verwijten. Ik ken de woedende artikelen over de Amerikaanse comics en ik weet dat er op dit gebied heel veel rommel bestaat. Ik moet evenwel tot mijn diepe schande bekennen dat ik veel plezier heb in het meeslepende wekelijkse verhaal over Donald Duck. Mijn nieuwsgierigheid was evenwel gewekt: ik heb de Ilias van Homerus en de Macbeth van Shakespeare als klessik gekocht en deze plechtig als een van de verjaardagscadeaus aan mijn op letters verzotte zoon geschonken. De tekenfabriek heeft honderden prentjes geleverd die als reclame voor body building en toiletzeep het prachtig doen. Ajax, Achilles en Hektor zijn er fors gebouwde spierballenkoningen met borstkassen als gorilla's en met grimmige gezichten als de militaire politie. Helena, Briseïs, Andromache en de godinnen zijn er verrukkelijke mannequins met verantwoorde plooien in de lange rok en echt Griekse kapsels. Met de verschijningen en schimmen waarmee Homerus' verhaal zo veelvuldig werkt, weet de tekenaar ook raad.

Hoe verschrikkelijk banaal en tarzanachtig is de Ilias verklessikt! Kinderen kunnen nu eenmaal de diepere zin en de achtergrond van dit verhaal onmogelijk vatten. Wat ervan overgebleven is, is niets anders dan het gooi-en-smijtavontuur. Op blz. twee staat bij de prent waarop held Paris in een halfdonker een in zwijm gevallen Helena wegdraagt:

Uitzinnig van liefde schaakte Paris de vrouw van Menelaus.

Ik heb de jongen gevraagd wat dat eigenlijk is (erg onpedagogisch van me?). Antwoord: nou, hij had zin om te schaken. Ik: schaken? Hij: nou, met zo'n schaakbord net als jij wel 'ns doet...

De heksen in Macbeth zijn voor de tekenaar natuurlijk ‘gefundenes Fressen’. Ik zou Vondels Lucifer ook wel eens zo gedrukt willen zien: dan weet ik tenminste hoe een engel en een duivel eruit zien. Lady Macbeth heeft een imponerend misdadig slangengezicht. Haar handen moeten verzorgd geweest zijn door Elizabeth Arden.

Wat, zullen deze handen dan nooit schoon worden? Alle geuren van Arabië kunnen deze kleine hand niet welriekend maken, o, o, o,!
- - -
Welk een zucht! Haar hart is zwaar belast!

Heel mooie, culturele taal... Als vertaling is namelijk gekozen die van Nico van Suchtelen. Een privé-onderzoekje heeft me doen blijken dat deze tekst opgenomen is in een wijdvertakt ruilverkeer met comics tussen de acht-tot-tienjarigen in mijn buurt. Mijn zoon gaf te kennen dat het verhaal ‘mieters’ was. Van de tekst begreep hij, op zijn Hollands gezegd, geen barst. Wat wilt u?

Dubbel is hij beschermd: ten eerst: ik ben zijn neef en onderdaan die bei de daad verdoemen. - - Duncan heeft zo zachtmoedig en zo zuiver zijn hoge taak vervuld dat al zijn deugden als englen hun aanklacht zullen bazuinen tegen zo'n diep, verdoemelijke moord en meelij als een naakt geboren wicht, d'orkaan bestijgend, of als cherubijnen te paard op lucht's onzichtbre dravers zal blazen de gruweldaad in ieders oog totdat de storm in tranenvloed verstilt.

‘Nu je deze illustrated classics uitgave hebt gelezen, zal de kennismaking met het oorspronkelijke werk je nog veel meer genoegen verschaffen,’ zo besluit de uitgever. Tot mijn schrik heb ik gemerkt dat deze klessiks worden geïmporteerd door een bekende Amsterdamse uitgever. Het idee stamt uit Amerika en het is printed in Denmark. ‘Illustrated Classics brengen meer spanning, emotie en sensatie dan enige andere beeldroman ter wereld. De allerbeste schrijvers ter wereld hebben er het materiaal voor geleverd!’

Wie weet zullen de gymnasiasten met nog groter ontroering de vervoeging van tithèmi gaan leren om te kunnen doordringen tot het origineel van de allerbeste schrijvers ter wereld.

Ondertussen is de Ilias al weer geruild voor Hamlet en de Macbeth is door de onderwijzer op school (een verwoed comicbestrijder) afgepakt. Wèg tachtig cent.

J. Veering.