die, veroorzaakt door de komst van de stoommachine, is het van groot belang dat we voor automation niet een woord aanbevelen dat in de techniek reeds een eigen betekenis heeft.
Het verschil tussen automatisering en automation is dit:
Automatisering: Een machine, van tevoren ingesteld, produceert ‘van zelf’, maar constateert men in het afgeleverde produkt fouten, dan moet de machine door tussenkomst van mensen worden gecorrigeerd.;
Automation: De instelling en de correctie van de machine geschieden door het afgeleverd produkt te toetsen aan het in het geheugen van de machine vastliggende ideale beeld van het produkt.
Dit zeer wezenlijke verschil wensen wij te doen uitkomen en daarom is het nodig voor automation een Nederlands woord te zoeken en aan te bevelen. Automatie, dat in ‘Van Dale’ is opgenomen met als betekenis onwillekeurigheid, lijkt ons bijzonder geschikt om automation weer te geven; een dergelijke machine is immers vrij van willekeurigheid, zodat de nieuwe betekenis niet in strijd is met de oude.
Aanvankelijk hebben wij als w.w. bij automatie, automateren aanbevolen, bij nader inzien lijkt automeren (crematie - cremeren; donatie - doneren) juister.
(Picard) Het is een vergissing, dat we in dit verband het woord ‘automatisering’ zouden kunnen gebruiken. Er is een duidelijk verschil tussen het van ouds bekende ‘automatisering’ - Engels: ‘automatization’ van ‘to automatize’ - en het nieuwe Engelse woord ‘automation’, waarbij ook reeds gebruikt worden ‘to automate’, ‘automated’, ‘automating’. Kort en benaderd kunnen we de twee termen als volgt definiëren:
‘automatization’: het systeem volgens hetwelk er op een uitwendige prikkel (het in gang zetten) onvermijdelijk en onveranderlijk een reeks gebeurtenissen volgt, waarbij er slechts uitwendige controle mogelijk is.
‘Automation’: het systeem volgens hetwelk een uitwendige prikkel (het in gang zetten) een vooraf bepaald resultaat zal hebben en waarbij het productieproces zich zelf voortdurend controleert en regelt.
Met het woord automatisering alleen komen we dus niet toe. En waarom zouden we ons dan in het Nederlands niet zo dicht mogelijk aansluiten bij het Engels, in welke taal dit nieuwe begrip voor het eerst een woord heeft gekregen. Waarom inderdaad zouden wij niet van de stam auto het werkwoord ‘automeren’ maken (vertaling van het Engelse ‘to automate’) met daarbij ‘automering’ voor het proces en ‘automatie’ voor het resultaat. Zo vreemd is die combinatie ook niet; vergelijken we bijvoorbeeld ‘isoleren’ met ‘isolering’ en ‘isolatie’.
Wat Uw inlichting uit PTT-kringen betreft, is het inderdaad zo, dat men in de telefoonwereld slechts (althans nu nog) ‘automatisering’ kent. De zichzelf controlerende, bijregelende, eventueel reparatie-uitvoerende ‘automatie’ zal er binnenkort waarschijnlijk wel komen.
Auteursrechtelijk beschermd