Onze Taal. Jaargang 23

Dikdoenerij

Van de geestige Duitse journalist uit de jaren 1920-1930, Kurt Tucholsky, is de zin bekend: Rein möbeltechnisch hat der Tisch schon irgendwie eine kreisrunde Gestalt. In gewoon Nederlands vertaald: de tafel is rond. Aan deze meesterlijke zin moeten we soms denken, als we artikelen in onze kranten lezen over ‘moeilijke’ onderwerpen. Er zijn dingen, die veel te eenvoudig klinken, zoals: der Tisch ist rund. In vele zinnen moet een of andere vaksamenstelling gepropt worden, zodat de naieve lezer het idee krijgt, dat de schrijver een bronzen monument van geleerdheid is. Verwarmingstechnische problemen, uit geschiedeniswetenschappelijk oogpunt gezien, bevolkingshygiënische maatregelen, sportpaedagogische fouten, stedenbouwtheoretische oplossingen, grondstoffenpolitieke noodzaak, een assurantiemathematisch interessant geval, van vitaal motorbrandstoftechnisch belang, muziekdramatische spanning, enz., enz. Niet alleen vaktijdschriften, waarin bepaalde vaktermen nu eenmaal broodnodig zijn en daarom sinds lang burgerrecht genieten, maar ook doodgewone weekbladen en weekblaadjes doen dik, vrezend, dat de lezer helderheid maar magertjes zal vinden. Om deze als wurmen kronkelende samenstellingen te vermijden is het lang

[p. 12]

niet altijd nodig tot omschrijvingen over te gaan als: op het gebied van de verwarmingstechniek, van de geschiedeniswetenschap, volgens de theorie van stedenbouw, omschrijvingen, die de zin meestal niet verfraaien. Heel vaak zal men de bedoelde tot bijv. naamw. vervormde samenstellingen (van welke vervorming het recept onmiskenbaar Duits is!) kunnen missen, zonder dat de verbruiker voor ‘leestechnische’ raadsels komt te staan. Als in een opstel over witte pokken gezegd wordt, dat de quarantaine vervelend maar uit bevolkingshygiënisch oogpunt gezien noodzakelijk is, vreest de schrijver waarschijnlijk, dat wij de quarantaine uit een oogpunt van vermakelijkheidsbelastingpolitiek zullen zien. Lenstra is voetbaltechnisch een wonder. Jawel, het woord waarborgt ons, dat deze Fries niet als meester in de kookkunst beschreven wordt. Vooral de samenstellingen met -technisch beginnen te woekeren op terreinen, die in de verste verte niet aan techniek doen denken. De rector van het Lyceum heeft de eer U mede te delen, dat Uw zoon Jan om schooltechnische redenen in afd. 2a geplaatst zal worden (= 2b is vol, 2a nog niet). Wij moeten U er op attent maken, dat Uw verzoek om administratief-technische redenen pas de volgende maand kan worden ingewilligd (= de helft van het kantoorpersoneel heeft de griep). Er bestaat tijdtechnisch een bezwaar tegen Uw voorstel morgen om 10 uur de besprekingen te openen (= ik wil morgen graag uitslapen).

Het vreemde woord, de lange geleerde samenstelling, blazen de nietigheid op tot een onderwerp voor een proefschrift aan de Technische Hogeschool. De electro-technische ingenieurs dragen hun naam met waardigheid. Voor het luier geven aan een baby is evenwel iets minder vaardigheid vereist. Toch zal vandaag of morgen de jonge moeder om vochtigheids-technische redenen haar spruit aan een geëmailleerd huishoudelijk voorwerp moeten wennen.