Onze Taal. Jaargang 22

U vraagt en wij...

hebben voor de vacantie een aantal plaatsnamen opgespaard, die wij op Uw verzoek verklaren... nu ja, verklaren tussen aanhalingstekens dan. U moet de rest ter plaatse zelf maar in oude archieven gaan nasnuffelen. □ Hier zijn ze: de n in Duinkerken is geen meervouds-n maar een oude naamval, die voor plaatsaanduiding werd gebruikt; in Medemblik (Medemalacha) schuilt ‘-lake’ (meer); ‘Haarlem’ is een sfinxachtige naam, nog niet bevredigend verklaard; ‘Leerdam’ is ‘dam bij de lede (waterloop)’. Het spijt ons, dat niemand naar Capri of Chamonix gevraagd heeft. Daar zouden wij nu wel eens in oude archieven willen snuffelen.. □ ‘Plasdankje’, dat wij zo netjes verklaarden, schijnt ook een van de duizenden edele, vaderlandse woorden te zijn, die voor ‘borrel’ gebruikt worden. □ De ‘Rhône’ (wij zijn nog steeds aan het reizen) hebben we met de o van ‘Cologne’ laten uitspreken. Het moet echter de o van ‘voter’ zijn. Iemand, die de Rhône zo goed kent als wij het kanaal in Scheveningen, heeft ons dat ijlings geschreven. □ Onze Rhône (met die andere o dan) stond in verband met ‘prognose’. Wij hebben dit woord op z'n Grieks afgebroken: Een felle reactie doet ons wegkruipen van schaamte over onze pedanterie. In het Nederlands moeten Nederlandse regels gebruikt worden, dus: prog-no-se. Wij zullen wel oppassen, dat dit woord ooit afgebroken moet worden. Afbreken is moeilijker dan U denkt! □ ‘Woningen in baksteen’, ‘een formulier in blokletters invullen’, het voorzetsel in komt er in! Eerstdaags roken wij ‘sigaren in Havana’ om het nu maar eens in reisbureautermen te zeggen. □ ‘Beraamde onkosten’ of ‘geraamde onkosten’? Toch niet van die reis naar Havana? Dergelijke plannen beramen wij sinds lang, doch aan een raming van de kosten zijn we nog niet begonnen. Beide werkwoorden zijn gedeeltelijk synoniem. ‘Beramen’ lijkt ons meer ‘ontwerpen’ en ‘ramen’ komt overeen met ‘door schatting vaststellen’. □ ‘Een taptoe wordt steeds geblazen, zodat de Harmonie daar niet vanaf week.’ Dank voor het knipsel. Deze keer zo hard geblazen dat de taal verbrand is. □ ‘In gang zetten’ is een Zuidnederlandse uitdrukking. Algemeen is ‘aan de gang’. In België hoort men ook ‘in gang gaan, zijn’. Bij ons ‘aan’. Mogelijk, dat dit ‘in gang’ (in verdachte overeenstemming met ‘in Gang bringen’ en ‘mettre en marche’) ingang vindt door de wel in Noord-Nederland verbreide uitdrukking: in volle gang zijn.

Onderhoudt ook Uw kennis van vreemde talen.
TALENBLAD
Tijdschrift voor Taal en Cultuur. Fr., Dts., Eng., Sps.
Abonnementsprijs slechts f 10, - per jaar.
Administratie: Breestraat 117, Leiden, Giro 529740.