Onze Taal. Jaargang 15

Controleeren

Ik kom nog eens wat uitvoeriger terug op het anglicisme ‘controleeren’. Er is ook een in 't Nederlandsch goed ingeburgerd woord ‘controleeren’ dat ‘nagaan op fouten’ beteekent, nagaan of alles in orde is. Maar het anglicisme ‘controleeren’ beteekent iets geheel anders, n.l. in de macht hebben, beheerschen.

Vóór den laatsten wereldoorlog hadden wij van dit anglicisme weinig last. Dit veranderde door slordige vertaling van het Engelsche ‘to control’ in de nieuwsberichten waarmede wij door Engeland van den loop der zaken op de hoogte werden gehouden. Voorbeelden hiervan zijn de volgende:

1.	de situatie te Bombay is volledig onder controle.
2.	het door de Nederlanders gecontroleerde deel van Batavia.
3.	Hanko, de oude Finsche oorlogshaven, die een groot deel van de Finsche golf kan controleeren.

Dit zijn allemaal slordige uitdrukkingen. Sedert het begin van dit jaar evenwel vinden wij het anglicisme ‘controleeren’ steeds vaker in oorspronkelijke Nederlandsche stukken. Hiervan geef ik de volgende voorbeelden:

1.	meer dan 90% der dagbladen wordt door de regeering gecontroleerd.
2.	onze kranten die door de Moffen werden gecontroleerd.
3.	Majoor K. berichtte dat hij de Japanners volledig onder controle had.
4.	gecontroleerde prijsstijging.
5.	het Amerikaansche kapitaal is niet gemakkelijk en moet gecontroleerd worden.
6.	1000 rijke families die zoowel de financiën als het leger controleeren.
7.	de doelman had den bal onder controle.

Het is nu zoo ver gekomen dat men, als men het woord ‘controleeren’ leest, dikwijls niet weet wat bedoeld wordt. Dit bleek mij duidelijk toen ik dezer dagen de volgende zin las: ‘De overheid moet zich beperken tot haar controleerende en reguleerende taak’. Dat ‘reguleerende’ maakt het gelukkig duidelijk; maar als U dat weglaat, dan is het niet meer duidelijk wat door het woord ‘controleeren’ gezegd wil worden.

Ik dring er nog eens op aan dat U een poging doet aan deze verwarring een einde te maken.

Le.