Onze Taal. Jaargang 5

‘Springstoffen’.

Een van onze leden heeft ons gevraagd of er geen mogelijkheid bestond om van onze Regeering te verkrijgen dat in de van haar uitgaande stukken het gebruik van het (door onzen Raad van Deskundigen veroordeelde) woord ‘springstoffen’ vermeden zou worden.^*)

Wij hebben de vraag van ons lid voorgelegd aan het A.N.V. en dit heeft zich te dezer zake gewend tot de Ministers van Defensie en van Waterstaat.

Van den Minister van Defensie werd het volgende antwoord ontvangen:

‘Bij de behandeling in de Eerste Kamer van de wet van 19 Mei 1922, houdende vaststelling van regelen ten aanzien van den aanmaak van buskruit en springstoffen (Stbl. 1922 No. 309), heeft het woord “springstoffen” reeds een onderwerp van bespreking tusschen Kamer en Regeering uitgemaakt. Ik moge U in deze verwijzen naar het gestelde op blz. 1028 van de Handelingen van de Staten-Generaal, 1e kamer 1921/1922.
Ik teeken hierbij aan, dat ik geen termen heb kunnen vinden, om van het destijds door de Regeering ingenomen standpunt, af te wijken’.

Het Ministerie van Waterstaat schreef:

‘Ik heb de eer U mede te deelen, dat in het Reglement op het vervoer van ontplofbare stoffen, de schepenwet en het schepenbesluit de bedoelde stoffen worden aangeduid door de uitdrukking “ontplofbare stoffen” en de omschrijving “stoffen, die gemakkelijk tot ontploffing worden gebracht”.
Ten aanzien van de spoorwegvoorschriften is men echter om practische redenen gebonden aan de internationale terminologie en kan het gebruik van het woord springstoffen niet altijd worden vermeden’.

Wij zijn het A.N.V. erkentelijk voor de moeite, welke het Verbond zich in deze heeft getroost. Ten aanzien van de slot-alinea uit den brief van het Ministerie van Waterstaat zouden wij willen opmerken dat o.i. de internationale terminologie ons toch niet behoeft te beletten in onze eigen taal het gebruik van het gewraakte woord te vermijden.

De N.V. Nederlandsche Springstoffenfabrieken deelde ons, desgevraagd, mede dat zij, met ons, van meening is, dat het woord ‘springstoffen’ onjuist is en behoorde vervangen te worden door een goed Nederlandsch woord. Zij is echter van oordeel dat het woord in kwestie dermate ingeburgerd is, dat het zeer moeilijk zal zijn dit door een andere, zij het juistere, benaming te vervangen. ‘Splijtmiddelen’, zooals wel is voorgesteld, verwerpt zij, maar zij aanvaardt ‘ontplofbare stoffen’, te meer daar deze aanduiding reeds veel wordt gebruikt; zie b.v. ‘Korps geleiders van ontplofbare stoffen’.

*) ‘Een typeerend staaltje van gedachtelooze overneming uit het Duitsch; ‘springen’ heeft bij ons nooit ‘laten springen’, ‘laten ontploffen’ beteekend en ‘sprengen’ (nu verouderd) evenmin. Als vertaling van hd. Sprengstoffe is het woord een vergissing.