Onze Taal. Jaargang 5

Scheepvaarttaal.

Een van onze leden heeft zich gestooten aan eenige uitdrukkingen, die hij heeft aangetroffen in dienstregelingen en prospecti van een scheepvaartmaatschappij. Als: ‘regelmatige dienst’ i.p.v. ‘geregelde dienst’, accomodatie, voor: (besproken) plaatsruimte, afvaart, voor: vertrek, aanloopen (en: aanloophavens) voor: aandoen. Wij hebben ten aanzien van deze opmerkingen ons lid, den heer A. Donker, naar zijn oordeel gevraagd en dit lid schrijft ons thans:

Geregelde dienst is m.i. zeker beter dan regelmatige dienst, maar zoover ik weet wordt ook steeds het eerste woord gebruikt. Ik heb het gedurende mijn 37-jarige praktijk steeds gebruikt en kan mij niet herinneren in advertenties, dienstregelingen of prospecti ooit het woord ‘regelmatige’ dienst te hebben gelezen, hetgeen natuurlijk niet wegneemt, dat het wel eens kan zijn gebruikt, want men leest niet alles.

Accomodatie kan m.i. vervangen worden door plaatsruimte (zonder meer) want wanneer de plaatsruimte niet ‘besproken’ is, spreekt men even goed van ‘accomodatie’. Men zegt bijv. dat een schip accomodatie heeft voor zooveel passagiers, waarvoor men ook zou kunnen zeggen, dat een schip is ingericht voor zooveel passagiers. Wil men accomodatie vervangen door plaatsruimte, dan zou ik daartegen geen enkel bezwaar hebben, omdat het woord plaatsruimte hier toch ook moet worden opgevat in een ruime beteekenis. Het wil niet alleen zeggen, dat het bepaalde aantal passagiers in dat schip kunnen zitten of liggen of slapen, maar dat er aan boord voldoende gelegenheid is om het bepaalde aantal personen op behoorlijke wijze te vervoeren en te verzorgen. Een schip krijgt bijv. van de Scheepvaart-inspectie geen certificaat voor 50 of 100 personen, wanneer niet voor dat zelfde aantal reddingsmiddelen aan boord zijn. Dat alles is begrepen in het woord accomodatie, maar wanneer men de woorden ‘ingericht voor’ of ‘plaatsruimte biedend voor’ gebruikt, dan zit dit alles er voor mijn gevoel evenzeer in.

Afvaart en vertrek worden in de scheepvaart door elkander gebruikt, maar ik zou het woord afvaart zeker niet willen missen, omdat het voor een schip zeker beter het begrip uitdrukt, dat men er mede wil aanduiden.

Ook aanloopen zou ik niet willen missen, ofschoon het ook met aandoen wordt afgewisseld, dat eveneens goed is. Dat een schip in letterlijken zin niet loopt maar vaart, kan geen bezwaar zijn, want loopen wordt in onze

[p. 39]

taal immers veelvuldig in overdrachtelijken zin gebruikt: bijv. een klok of horloge loopt vóór of achter, een touw loopt over een schijf of katrol, een gesprek loopt over een bepaald onderwerp, enz. enz. Men kan echter het woord aanloopen o.a. niet missen in samenstellingen, want men kan wel spreken van een aanloophaven, maar niet van een aandoenhaven. Daar aanloopen ook niet van vreemden oorsprong is, begrijp ik niet welk bezwaar het bedoelde lid van ons Genootschap er tegen heeft.

Nu ik U toch schrijf, wil ik niet nalaten eens Uwe aandacht te vestigen op de afschuwelijke gewoonte van sommigen om te schrijven, dat iets had zullen gebeuren, inplaats van had moeten gebeuren. Ik las deze uitdrukking onlangs in een Amsterdamsch dagblad. Het is zoover ik weet een uitsluitend Amsterdamsche fout, want ik heb het nog nergens elders ontmoet, maar wanneer de kritiek zich niet met kracht tegen zulke inkruipsels verzet, is het gevaar niet denkbeeldig, dat zoo'n fout langzamerhand burgerrecht verkrijgt.