Onze Taal. Jaargang 4

[p. 32]

Van onze leden

- Ons medelid, de Heer W.R. Menkman, merkt naar aanleiding van het gezegde omtrent de gewoonte in Zeeland om de klank ‘ou’ als ‘oe’ uit te spreken, op dat men dit verschijnsel aantreft bij vele oude Zeeuwsche geslachtsnamen (vaak Zuidnederlandsche van het eind van de 16e en het begin van de 17e eeuw). Hij geeft als voorbeeld: Rollin Couquerque. Sir William en Sir Peter Courteen, de in de geschiedenis bekende Engelsch-Nederlandsche kooplieden, heetten in Zeeland Courten (Koerten).

Werd, merkt ons lid op, het woord boek vroeger niet ook ‘boucq’ geschreven?

De Heer M. vestigt tevens de aandacht op eenige woorden, die men veelal in verkeerden zin gebezigd ziet. Als: ‘behoudens’ voor ‘behalve’, ‘hoeveelheid’ voor ‘aantal’, ‘pseudo’ voor ‘vermomd’, ‘typisch’ voor ‘merkwaardig’, ‘ongeregeldheid’ voor ‘onregelmatigheid’, ‘dergelijke’ voor ‘zoodanige’ en ‘hevige’ voor ‘heftige’.

- Met betrekking tot de opmerking in het nummer van April ten aanzien van de neiging om de uitgangs-e van bijvoegelijke naamwoorden na een bepalend lidwoord weg te laten (in uitdrukkingen als ‘het buitenlandsch(e) beleid’, ‘het financieel(e) overzicht’) vraagt ons lid: ‘Geeft hier inderdaad het lidwoord den doorslag? Het “buitenlandsch” beleid heeft betrekking op het buitenland, een “financieel” overzicht op de geldmiddelen; de Fransche vrouw echter is zelf Fransch. (Vgl. “de geneeskundige wereld” en “de geneeskundig inspecteur”)’.

Ook Van Dale, zegt ons lid, spreekt over ‘het openbaar, het politiek, het militair gezag.’ (Wij hadden het over de gewoonte van het weglaten van het lidwoord).

En ten aanzien van de gegeven voorbeelden van taalverandering door taalfouten merkt de Heer Menkman op dat, ook al wordt het bez. vnw. ‘haar’ in de spreektaal weinig gebruikt in het meervoud, het te betreuren zou zijn als men het in de schrijftaal door ‘hun’ zou gaan vervangen. Zooals ons lid dit zag in de pas verschenen bewerking van Linschotens Itinerario, derde deel (Dr. C.P. Burger Jr. en Dr. F.W.T. Hunger, voor de Linschoten Vereeniging), waar men leest over het verminken hunner borsten door de Amazones (blz. 42, noot 5)!

Als gecommitteerde voor de eindexamens van de 2e H.B.S. alhier deed ons lid de ervaring op, dat het ‘akelige’ me, we en ze, voor: mij, wij en zij in het werk der examinandi dezer inrichting voor M.O. geduld wordt. (Wij zien daarin niets ‘akeligs’ mits het beperkt blijft tot een min of meer gemeenzame, vertrouwelijke schrijfwijze en voorts tot die gevallen waarin het rhythme een niet te zwaar woord vereischt.)

Talentrijk

- Een lid vraagt ons hoe wij denken over het woord ‘talentrijk’ (‘talentrijke schilders’). Wij zouden zeggen dat naast ‘liefderijk’ en dgl. samenstellingen met -rijk ‘talentrijk’ zeer wel te aanvaarden is. Wij zouden zelfs ‘talentrijk’ (rijk aan talent) verkiezen boven ‘talentvol’ (vol van talent).

Gelijkaardigheid

- Hetzelfde lid vestigt de aandacht op het woord ‘gelijkaardigheid’, dat hij gevonden heeft in een van onze groote dagbladen. (‘Deze homogeniteit berust minder in de gelijkaardigheid der strekking van de tentoongestelde werken, dan in hun esthetische hoedanigheid’).

Heeft ons lid tegen dit woord bezwaar? Wij spreken toch ook van ‘goedaardig’, voor ‘goed van aard’, ‘kwaadaardig’ voor ‘kwaad van aard’; zouden wij dan niet met ‘gelijkaardig’ mogen aanduiden wat ‘gelijk van aard’ is?

Van Dale maakt geen bezwaar tegen ‘gelijkaardig(heid)’, daarentegen teekent hij bij ‘gelijkwaardig(heid)’ aan: een germanisme.

Genoegzaam

- Een van onze leden heeft gevraagd of ‘genoegzaam’ in uitdrukkingen als ‘het is genoegzaam bekend’, ‘bij genoegzame deelneming’ als goed-Nederlandsch mag worden beschouwd.

Onze Raad heeft tegen dit woord geen overwegend bezwaar; al kan het in sommige gevallen een germanisme zijn. In den zin van ‘genoegzaam bekend’ is het reeds bij Cats in gebruik. Men ontmoet het woord, blijkbaar als vervangwoord van fr. assez, veelal bij Z. Nederl. schrijvers.

Maar stellig zou men kunnen spreken van ‘voldoende bekend’ of ‘bekend genoeg’; en van ‘voldoende deelneming’.

Zandvoortsch

- Wie kent niet het gebak bekend onder den naam ‘gevulde koek’, die smakelijke bruine koeken, gevuld met amandelspijs. Wie van onze leden in Zandvoort mocht zijn en zich aan deze lekkernij mocht willen vergasten, vrage echter niet naar een ‘gevulde koek’. Vulkoek heet dit gebak op z'n Zandvoortsch (blijkens een aankondiging op het station). Denkelijk omdat men na het nuttigen ervan zulk een ‘gevuld’ gevoel krijgt!

Mr. F.E.H. Groenman.

Ons lid, de Heer Mr. F.E.H. Groenman, Consul-Generaal der Nederlanden te Sjanghai is benoemd tot Buitengewoon Gezant en gevolmachtigd Minister te Caracas.

Wij wenschen den Heer Groenman met deze benoeming van harte geluk en hopen dat ons lid, ook in zijn nieuwe functie, zijn belangstelling zal wijden aan de vraagstukken die ons allen ter harte gaan.