De Nieuwe Taalgids. Jaargang 68

[p. 14]

Nog een reden voor het succes van Doeg?

In een zeer lezenswaardig artikel heeft dhr. Stroop de aandacht gevestigd op de snelle verbreiding van het groetwoordje doeg door de noordelijke randstad (Stroop 1974). Hij geeft een aantal faktoren die hebben bijgedragen tot het succes van deze verbastering van daag. In het hiernavolgende wil ik nog een mogelijke reden voor dit succes uiteenzetten.^*

De verandering van daag in doeg kan op de volgende wijze in distinktieve kenmerken worden uitgedrukt:

We kunnen de verandering van [+Laag] naar [-Laag] zien als een assimilatie. Een andere mogelijkheid is te wijzen op de niet geheel zuivere [a], die in de buurt van Amsterdam voorkomt. Daan (1971: 110-111) karakteriseert deze [a] als [a.] of [a >.]. In distinktieve kenmerken kan deze ‘donkere’ [a] als [-Laag], [-Rond] worden gekarakteriseerd, zodat we de verandering ook als (ii) in kenmerken kunnen beschrijven:

Deze laatste verandering zorgt ervoor, dat een uitzondering op redundantieregel (iii), die Brink (1969: 224) voor het Nederlands heeft opgesteld, wordt gladgestreken. Bovendien gaat het hier om een verandering van gemarkeerd naar ongemarkeerd, zoals blijkt uit (iv) (zie Chomsky & Halle 1968: 405):

Leiden, Hugo de Grootstraat 12

f. jansen

* Ik ben J.G. Kooij er erg dankbaar voor dat hij op een eerdere versie kritiek wilde leveren. Van vele aanwijzingen heb ik kunnen profiteren. Voor alle fouten blijf ik verantwoordelijk.

[p. 15]

Bibliografie:

Berg, B. van den, Foniek van het Nederlands. 6de dr. Den Haag 1972.

Brink, D.T., Problems in phonological theory: a generative phonology of Dutch. Univ. of Wisconsin diss. 1969.

Chomsky, N. & M. Halle, The sound pattern of English. New York 1968.

Daan, J., Wat is er in Noord-Holland met de aa aan de hand? Driemaandelijkse Bladen 23 (1971), 110-115.

Haan, G. de, G. Koefoed en L. des Tombe, Basiskursus algemene taalwetenschap. Utrecht Inst. A.W. de Groot voor ATW 1973.

Spa, J.J., Generatieve fonologie. LT 266 (1970), 191-204.

Stroop, J., Doeg; een korte impressie. NTg 67 (1974), 145-146

1 Over het al dan niet [+Achter] zijn van de [a] bestaat onzekerheid: Van den Berg (1972: 49) noemt hem [-Achter], maar o.a. Spa (1970: 204) en De Haan e.a. (1973: 169) noemen hem [+Achter]. Ik beschouw de [a] als [+Achter] omdat ik geloof dat ook de mijne [+Achter] is.