De Nieuwe Taalgids. Jaargang 66

Iets over het Mnl. iet

In het mnl. kent men een bijwoord van graad resp. intensiteit iet bij werkwoorden, bijv. naamwoorden en bijwoorden (Mnl. Wdbk., onder iet, 801 v./, dat Verdam omschrijft met: Eenigermate, eenigszins, in eenig opzicht, op eenigerlei wijze, op de een of andere wijze, soms, wellicht. Dit bijwoord iet komt ook in de huidige Kempense dialekten voor, maar drukt daar een hogere, een sterkere graad uit dan in het mnl.. In Dialekt van Kempenland II blz. 264 b staan de volgende voorbeelden: In 1911, tóen was 't iet heet!; Die Nät, die is iet gieêr (gierig)!; Door war iet volk(; 't Is iet dreng geweist van de zommer(; Wa hai 't toch iet lank geduuierd!; Door zitten er iet! nl. patrijzen; Die dei iet van e lage! Dié moest lachen! enz. Cornelissen, Bijvoegsel op het Idioticon van het Antwerpsch Dialect I blz. 165: Ze dee iet van huilen, toen ze heur geld verloren had. Hij heet iet gedaan van vloeken en tieren. In deze en dergelijke gevallen drukt iet een zeer hoge graad uit: zo betekent in de Kempen iet weed iet wijd: héél ver, terwijl Verdam iet verre vertaalt met; een beetje ver, een eind ver. Het komt ons voor dat, in afwijking van de omschrijvingen van Verdam, ook in het mnl. iet met deze sterkere betekenis te vinden is: In Verwijs' Bloemlezing uit de Middelnederlandse Dichtkunst II [1957] blz. 11 (uit de Sint Servaes legende van Hendrik van Veldeke) staat

⁺Soe weert dompheit dat ich Gode
⁺Ende Sinte Peter yet voele bade
enz.

De verbinding iet veul, die ook in de Kempen voorkomt bijv. Door zitten er iet vuil (veul)! nl. patrijzen heeft o.i. hier een sterkere betekenis dan Verdam aangeeft. De vertaling van dit mnl. yet voele moet zijn: (zeer) dringend zou smeken.

Deventer, Zwolseweg 108

A.P. de Bont †

+ vs. 366

+ 367