Een Gallicisme bij Couperus
De veronderstelling, dat Couperus, italianiserend, het werkwoord doen in de betekenis van zijn zou hebben gebruikt (N.Tg. 65, 227), berust op een m.i. verkeerd verstaan van de tekst. Om ons te bepalen tot het eerste ter adstructie gegeven voorbeeld uit De boeken der kleine zielen, namelijk: Hij deed maar het kleine kindje, dit betekent blijkens de contekst niet ‘hij was maar het kleine kindje’, doch ‘hij deed maar als het kleine kindje’ ofwel ‘hij speelde maar het kleine kindje’. De vroegwijze Addy is voor het eerst bij zijn oude grootmoeder Van der Welcke op bezoek. Zij zegt hem, dat hij maar eens in de vacantie moet komen logeren. Hij wil dan antwoorden, dat zijn ouders niet buiten hem kunnen, maar bedenkt bijtijds, dat zo'n antwoord te pedant en ouwelijk zou klinken. Daarom antwoordt hij braafjes: ‘Graag, grootmama.’ En dan volgt ter verklaring: Hij deed maar het kleine kindje, omdat grootmama hem nu zo zag. De bijzin maakt ten overvloede duidelijk, dat deed hier betekent ‘deed als’ of ‘speelde’. Dat is ook het geval in de andere gegeven voorbeelden, gelezen in hun contekst. Eerder dan aan een italianisme zal men hier moeten denken aan een gallicisme; men vergelijke faire le sourd, faire la bête, faire la mort e.d. Trouwens, De kleine zielen is gedateerd van Nice, anno 1901, en Couperus' langdurig verblijf in Italië moet, meen ik, pas daarna worden geplaatst.
Voorburg, Parkweg 250
aug. cuypers
Auteursrechtelijk beschermd