Dissertaties met dubbele aangezichten
Sedert de laatste wereldoorlog kan het gebeuren, dat men kennis genomen heeft van een dissertatie getiteld Terreinverkenningen inzake de dialectgeografie van Drente, en kort daarop van dezelfde auteur een boek aangekondigd ziet dat De Drenten en hun taal heet. Evenzo kan een dissertatie Syntactische verschijnselen bij onvoorbereid spreken op de voet gevolgd worden door een boek Praat op heterdaad van dezelfde auteur. Ongelukkig degene die, de dissertatie bezittend, het tweede boek van de doctor in de boekhandel bestelt. Want de inhoud van de twee is woordelijk dezelfde. Het eerste is het eigenlijke ‘academisch proefschrift’, het tweede de ‘handelsuitgave’. Aan die twee voorbeelden zouden er heel wat zijn toe te voegen. In het gunstigste geval, maar niet altijd, figureert de titel van de dissertatie als ondertitel bij de handelsuitgave.
Het is hoogst ongewenst dat deze doublering regel wordt. Ten eerste is de kans geenszins denkbeeldig, dat de ‘dubbele’ wordt aangeschaft. Een buitenlandse universiteitsbibliotheek b.v., die door ruil in het bezit van de dissertatie gekomen is, zou, misleid door een aanbieding van de handelsuitgave door de uitgever, nodeloos het tweede exemplaar kunnen kopen. Ten tweede is er het ernstige bibliografische bezwaar, dat bij citeren of verwijzen verwarring kan ontstaan, of wel dat, om verwarring te voorkomen, omslachtigerwijze beide titels moeten worden vermeid. Aan promotoren de taak, het euvel bij hun promovendi tegen te gaan. De man die dit schrijft, is een medeplichtige; hem komt zelfs de twijfelachtige eer toe van het auteursrecht op de pikante titel Praat op heterdaad. Zijn waarschuwend woord moge te gereder ingang vinden, omdat het met schuldgevoel is neergeschreven. ‘Het boetekleed ontsiert den man niet’, heeft een bekend antirevolutionair staatsman gezegd, ongeveer een halve eeuw geleden.
C.B.v.H.
Auteursrechtelijk beschermd