De Nieuwe Taalgids. Jaargang 43

[p. 61]

Uit de tijdschriften.
(November-December)

De Gids. Dec. In een redaktionele verklaring wordt medegedeeld dat het tijdschrijft in de komende jaargang verenigd zal worden met Ad Interim, een tijdschrift van de jongeren.

Critisch Bulletin. Okt. Onder het opschrift Défilé der generaties waardeert Antonie Donker allereerst Nico van Suchtelen, naar aanleiding van zijn Verzamelde werken; daarna de dichter Jan Prins (Bijeengebrachte Gedichten) en Top Naeff (Verzameld belletristisch werk) - A. Romein-Verschoor beoordeelt de historische roman Nieuwe Rivieren van Theun de Vries. - Erik van Ruysbeek beoordeelt de bundel Aardsch Gebedenboek van Bert Decorte; Pieter G. Buckinx De verzamelde gedichten van Jan van Nijlen.

Nov. In een artikel In den beginne, nadien, hiernamaals bespreekt A. Donker met grote ingenomenheid In den beginne van Bertus Aafjes en de dichtbundel Hoonte van Achterberg. - De Gestelsche Liederen van S. Vestdijk worden beoordeeld door G. Sötemann, die ondanks waardering daarin ‘Hedendaags marinisme’ opmerkt. - Ontzetting van het verzet heet een bespreking van twee verzetsromans, door B. Stroman. - A. Mout beoordeelt de vijf Haagse novellen in Het Eiberschild van F. Bordewijk, en Constant van Wessem de kleine historische roman De hofkringen van Catharina de Grote van Han van Grevelingen.

Het Boek van Nu. Oktober. G. van Eckeren (Evocatie van het oude Den Haag) bespreekt een vijftal verhalen van F. Bordewijk in Het Eiberschild. - Antoon Coolen eert de overleden dichter Johannes Reddingius, waar aanleiding van een, door zijn weduwe uitgegeven bloemlezing: De speelman van Deurne - Garmt Stuiveling (Verwey's Dichterschap) beoordeelt twee studies van Is.P. de Vooys: In het midden van Verwey's dichterschap en Bij het lezen van Albert Verwey's gedichten.

November. G. Stuiveling (Het dichterschap als zondeval) beschouwt In den beginne van Bertus Aafjes een ‘bewonderenswaardig gedicht’. - In de Kroniek van het Proza beoordeelt Gerard van Eckeren twee romans: Het Agentschap van Ab. Visser en De Eenzame van Aar van de Werfhorst - G. Stuiveling beoordeelt de monografie over Busken Huet van C.G.N. de Vooys (Een voetstuk voor Huet). Verder bevat deze aflevering nog enkele korte boekbeoordelingen.

Dec. Bij haar tachtigste verjaardag wordt Henriëtte Roland Holst gewaardeerd en gehuldigd door W. Drees, Top Naeff, A. Donker, A. Roland Holst, Anton van Duinkerken, Ad. den Besten en Prof. Dr. J. Brouwer. - G. Stuiveling (Een Lyrische Belijdenis) bespreekt haar laatste bundel Wordingen, en P.H. Ritter Jr. de Levensherinneringen van Henriëtte Roland Holst- Van der Schalk en Het vuur brandt voort. - Gerard van Eckeren beoordeelt De Anton Wachter-romans van S. Vestdijk.

Roeping. Sept.-Oct. P.T.A. Swillens levert een geïllustreerde bijdrage over Volksverbeelding en volkslied in de primitieve houtsneden. - Luud Stallaert vindt in J.C. Bloem's gedicht De Gelatene aanleiding tot de ‘Levensanalyse van een vers’.

[p. 62]

Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde LXVII, afl. 1. J.M. Willeumier-Schalij bestudeerde vergelijkend de Mnl-handschriften van het traktaat Vander dochtere van Syon, en bezorgde daarna een nauwkeurig verantwoorde uitgave. - J.J. Mak geeft een samenvatting van de kwestie Elckerlijc en Everyman om te betogen dat de oorspronkelijkheid van Elckerlijc, dank zij de onderzoekingen van Tigg en van Van Mierlo nu onomstotelijk vaststaat. Aan het slot geeft hij enige kritische opmerkingen bij Van Mierlo's jongste uitgave. - F. de Tollenaer komt met veel nieuwe bewijsplaatsen terug op de verklaring van Aveluinig, abeluinig, haveluinig, schaveluinig. In de rubriek Boekbeoordelingen bespreekt C. Kruyskamp het Panorama der Nederlandse letteren door J. Haantjes en W.A.P. Smit, en met lof het Handboek tot de Geschiedenis der Nederlandse Letterkunde, deel I. Zeer uitvoerig en in hoofdzaak ongunstig beoordeelt G.A. van Es de Middelnederlandse spraakkunst I van A. van Loey, die z.i. ‘te weinig stilistisch besef heeft’, en lijdt aan ‘sterke zucht tot globaliseering’ en ‘volledig gemis aan syntactisch inzicht’. - C.C. de Bruin oordeelt zeer gunstig over Van Mierlo's uitgave van Hadewijch's Brieven. Dezelfde recensent acht in W.A. Nolet's proefschrift Marnix als theoloog te weinig aandacht gewijd aan de Geschriften van deze auteur. - F. de Tollenaer bespreekt deel XII van de Nomina Geographica Neerlandica.

Leuvense Bijdragen XXXIX, afl. 1-2. Bijblad. H. Draye publiceert een lezing over Vijftig jaar germanistiek te Leuven, met een historisch overzicht van het ontstaan en de geleidelijke uitbreiding. - Onder de Boekbesprekingen vermelden wij die van P. Valkhoff's Ontmoetingen tussen Nederland en Frankrijk door J. Gessler, van G.S. Overdiep's Verzamelde Opstellen over Taal- en Letterkunde, door J.L. Pauwels, van de Taalatlas van Noord- en Zuid-Nederland door J. Leenen.

Driemaandelijkse Bladen I No. 4. J. Naarding herdenkt de verdiensten van Dr. Jan Bergsma. - J. Broekhuysen geeft kaartjes bij De ‘voerbak voor het varken’ en het ‘Moedervarken’ in de Graafschap, en bespreekt de vormen Schrievens en Lezens. - B.H. Slicher van Bath verklaart het toponiem Pierik. - B. van den Berg en K. ter Laan komen terug op De namen van de schommel, terwijl de eerste een bijdrage levert over Jonge en oude dialect-woorden met twee kaartjes over het begrip omheinen. - W.H. Dingeldein verzamelde opnieuw Spreekwoorden en zegswijzen uit Denekamp en naaste omgeving.

Levende Talen. Okt. C.F.P. Stutterheim vervolgt zijn studie over Gevoelsintensiteit en vorm-anarchie in de dichtkunst.

Dec. C.F.P. Stutterheim besluit de bovengenoemde studie. - P. Vink schrijft over Het moderne gedeelte van de Nederlandse literatuurlijst bij het eindexamen. - C.F.P. Stutterheim beoordeelt de rede van Dr. J. Wils over Het teken in de taal.

Tijdschrift voor Levende Talen XV, afl. 6. Willem Pée herdenkt René Verdeyen. - Het moedertaalonderwijs wordt besproken in een drietal bijdragen: Alb. Peeter: La réforme de l'enseignement de la langue maternelle; H.J. de Vos: Nederlands als moedertaal, en Ph. Closset: A propos du programme nouveau pour l'enseignement des seconde, troisième et quatrième langues.

[p. 63]

De Vlaamse Gids. Nov. H. Liebaers bestudeerde de briefwisseling tussen Hélène Swarth en Pol de Mont en tekende op grond daarvan hun verhouding. - Jan Schepens geeft een aansporing Laten we Gezelle herdenken en niet verzuimen het Gezelle-museum te bezoeken. - René Heytens vervolgt zijn artikel over het Symbool in de Dichtkunst.

Dec. M. Rutten (In Memoriam Prof. Dr. René Verdeyen) herdenkt met grote waardering zijn oud-leermeester, redakteur van dit tijdschrift. Hij geeft een overzicht van de velerlei werkzaamheid en prijst hem als ‘een Belgisch cultuurdrager, die, naar zijn beste kunnen, Vlaanderen en Wallonië heeft gediend’. - Leo Simoens onderzocht een briefwisseling tussen R.M. Rilke en Pol de Mont in de jaren 1902 en 1903. - In de rubriek Vlaamse Letteren bespreekt Jan Walravens uitvoerig de roman De Zaak Dr. Jaminez van Pliet Van Lishout (Moordenaars en Liefde), waarin hij ernstige tekortkomingen aanwijst.

Nieuw Vlaams Tijdschrift. Sept. Mea Verwey beschrijft uitvoerig de vriendschappelijke omgang van haar vader met Aug. Vermeylen, met behulp van de gedeeltelijk bewaarde briefwisseling.

Dietsche Warande en Belfort. Okt. Maurice Roelants publiceert, na twintig jaren, zijn herinneringen aan De dood van Karel van de Woestijne, zijn bewonderde zwager. - De uitvoerige Kroniek der Poëzie van Albert Westerlinck is gewijd aan Hubert van Herreweghen als dichter, naar aanleiding van zijn Liedjes van de Liefde en van de Dood. Hij karakteriseert hem als ‘een beloftenrijke figuur, in wie een veelvoudige weelde van leven roert en bruist’. Robert Guiette levert een artikel over de in Vlaanderen geboren Frans-Belgische dichter Franz Hellens.

Nov. Deze aflevering is geheel gewijd aan de nagedachtenis van Guido Gezelle. - Frank Baur's Hulde aan Guido Gezelle is een te Brugge uitgesproken rede. Daarop volgt een Gesprek met Stijn Streuvels over Heeroom door André Demedts. - Bernard Verhoeven schrijft over Het waagstuk der waarachtigheid. - De Brugse rede van Gerard Brom had als onderwerp De roem van Gezelle, ook in de Noordelijke gewesten. - Ten slotte geeft Kristien D'Haen Two Poems by Guido Gezelle, translated into English.

Standpunte Jaarg. IV No. 3. De redaksie herdenkt de gestorven mederedakteur Henk Mulder, in Nederland meer bekend onder zijn pseudoniem W. Hessels. De verdiensten van Die Digter W. Hessels worden gewaardeerd in een uitvoerig en diepgaand artikel van D.J. Opperman, die daarbij uitgaat van een keuze, door de dichter zelf gedaan in de postuum verschenen bundel Con Sordino. - F.C. Terborgh publiceert zijn Herinneringen aan Slauerhoff, gebruik makende van een veeljarige intieme omgang en briefwisseling. - Ernst van Heerden (Liriese inventaris) geeft 'n beskouwing oor die verskuns van I.D. du Plessis, naar aanleiding van een door de dichter zelf samengestelde bloemlezing. Bij alle waardering van dit waardevol werk, al stelt hij zijn ‘seggingsvers’ beneden de zuivere lyriek, meent hij toch: ‘die digter kan die snoeimes genadeloser gebruik het.’ - D.J. Opperman geeft ‘vier voorbeelde van ons eerste poësie’.

[p. 64]

Ons Eie Boek. Sept. Verschillende schrijvers uiten hun mening over de betwiste vraag: Meer Nederlands op Skool. - Taalman geeft een inleiding bij een nieuwe rubriek over Reg en verkeerd in taal. - F.E.J. Malherbe beoordeelt in de rubriek Poësie enige jongere Afrikaanse dichters: G.A. Watermeyer's Sekel en Simbaal wordt geprezen; Olga Kirsch (Mure van die hart) toonde ‘noueliks vooruitgang’; de bundel Inkeer van S.J. Pretorius is een ‘terugval’, en ook Die stil kind van S.V. Petersen ‘toon weinig nuwe aspekte’. In de rubriek Prosa beoordeelt P.C. Schoonees het vervolg-verhaal Strijd van Jochem van Bruggen en J.K. Swart Die Wolkemaker van W.A. de Klerk. - In de rubriek Drama beoordeelt F.C.L. Bosman Die Swart Engel van Gerhard J. Beukes. - In de rubriek Taalkunde verwelkomt W. Kempen de studie van S.A. Louw over Dialekvermenging en taalontwikkeling. - J. Greshoff koos als onderwerp Die Geskiedskrywing van die Letterkunde. Hij bespreekt het Panorama der Nederlandse Letteren van J. Haantjes en W.A.P. Smit, waarvan hij de onderdelen waardeert, maar de opzet afkeurt. Daarnaast toont hij grote ingenomenheid met Een Eeuw Nederlandse Letteren van G. Stuiveling, in wie hij een harmonische vereniging ziet van ‘skoolmeester en digter’. De aflevering brengt verder een reeks korte beoordelingen en aankondigingen op allerlei gebied.

Museum. Juli-Aug. De Verzamelde Opstellen van G.S. Overdiep worden beoordeeld door C.G.N. de Vooys. De studie over Origines des noms des communes de Belgique van Albert Carnoy wordt besproken door M. Gysseling.

Het Boek XXX, afl. 1. A.A. van Rijnbach deelt een en ander mee over Een onbekende Spectator en zijn samensteller Egbert Buys. - M.E. Kronenberg vestigt de aandacht op Het Volksboek van den X Esels, uitgegeven door A. van Elslander.

Volkskunde L, afl. 1-2. In dit jubileum-nummer werpen enige medewerkers een terugblik op de ontwikkeling van de volkskunde in Vlaanderen en Nederland. K.C. Peeters bespreekt Vijftig jaargangen ‘Volkskunde’, waarbij hij twee perioden onderscheidt. - Cam. Huysmans publiceert Een brief (1889) aan den stichter van ‘Volkskunde’. - Maurits De Meyer eert Pol de Mont, August Gittée en Alfons de Cock. - P.J. Meertens geeft de geschiedenis van de Nederlandse volkskunde. - Leo Verkein vertelt Hoe Victor de Meyere tot de Folklore kwam en zijn intrede deed in ‘Volkskunde’. - J. Gessler geeft Folkloristische Herinneringen van een zeventigjarige. - Herve Stalpaert handelt over de volkskunde in West-Vlaanderen (Van de wieg tot het graf). - Bovendien bevat deze aflevering nog bijdragen van Robert Foncke (Bij een politierapport van Mechelen anno 1587) van C.C. van de Graft over De Meitakken te Utrecht en van P. de Keyser over De Gentse Sagen. Ten slotte Kleine Mededelingen en Boekbesprekingen.

Afl. 3. Marie Ramondt publiceert een studie over De toepassing van Jung's mythische oertypen in mythe en sprookje; Paula van Cauwenbergh over Vlaams bijgeloof in het werk van Ernest Claes, terwijl S.J. van der Molen de aandacht vestigt op Dr. Willem Doorenbos en Wolfs Nederlandsche Volksoverleveringen, in verband met de vriendschap van Doorenbos en F.R. Dijkstra. Tot besluit weer Kleine Mededelingen en enige Boekbesprekingen.

C.d.V.