De Nieuwe Taalgids. Jaargang 42

[p. 222]

Uit de Tijdschriften.
(Mei-Juni)

De Gids. Mei. In de rubriek Bibliografie beoordeelt A. van Praag de roman Sla de wolven, herder! van Theun de Vries, en L. van den Ham de Verzamelde letterkundige opstellen van C.G.N. de Vooys.

Juni. Henri A. Ett publiceert Een zevental brieven van Conrad Busken Huet, gericht tot de uitgever A.C. Kruseman, o.a. over Huet's Multatulibiografie, waarvoor Kruseman het Dagboekfragment afstond.

De nieuwe Stem. April. J.M.C. Bouvy geeft Persoonlijke herinneringen aan drie Leidse leermeesters, waarbij zij de hoogleraren Kalff, Verwey en Van Eyck treffend karakteriseert en ‘een continuïteit in hunne opvolging’ vaststelt.

Critisch Bulletin. April. R. Blijstra beoordeelt Eenzaam Avontuur van Anna Blaman. - Victor Varangot beoordeelt vijf novellen in de Tuinspiegelreeks. - S.P. Uri wijst op De betekenis van P.H. van Moerkerken.

Het boek van Nu. Mei. De roep om het blijde boek heet een artikel van P.H. Ritter Jr.-G. Stuiveling beoordeelt de bundel essays Forma formans van D.A.M. Binnendijk. - P.H. Ritter Jr. prijst P.H. van Moerkerken's De Gedachte der Tijden als Een groots gedacht werk. - Gerard van Eckeren acht de roman Ontmoeting met de andere van Inez van Dulleman Een opmerkelijk debuut. In de Kroniek der Poëzie beoordeelt G. Stuiveling de Kwatrijnen in opdracht van Ida G.W. Gerhardt (Niet langer buiten schot).

Juni. F.W. van Heerikhuizen beschouwt M. Mok als Een miskend lyricus. - G. Stuiveling beoordeelt de studie van W.M. Frijns over Vondel en de Moeder Gods onder het opschrift Justus fide vivit. - G. van Eckeren geeft een beschouwing over ‘Downs’ en ‘Ups’ in het werk van Jo Boer.

De Vlaamse Gids. Mei. Julius Pée geeft allerlei Herinneringen aan Julius Vuylsteke. - Raymond Brulez noemt Richard Declercks Peilingen, over de betekenis van het Franse geestesleven, ook voor de Vlamingen, Een goed boek, een nuttige daad. H. van Tichelen eert de tien jaar geleden gestorven Folklorist Victor de Meyere, de verzamelaar van de Vlaamse Vertelselschat.

Juni. Nic. van Beeck wijdt een uitvoerige beschouwing aan Drie Nederlandse dichters, nl. Hendrik Marsman, Jan Slauerhoff, Adraan Roland Holst, die hij representatief noemt voor een tijdperk tussen de wereldoorlogen, ‘een der heerlijkste perioden in de geschiedenis van onze letterkunde’. Hij karakteriseert hun dichterschap met de gemeenschappelijkheid van karaktertrekken, maar ook ‘de sterke persoonlijke inslag’. - Verkeerd beoordeelden te laag geschat acht Jan Greshoff zowel Frans Coenen als Nescio (pseud. van J.H.F. Grönloh). - Als Schrijvers die hun eigen werk in de weg staan noemt Louis Paul Boon Jo Boer, die zich zelf herhaalt, en Henri van Boven, naar aanleiding van zijn herhaaldelijk herdrukt Tropenwee.

[p. 223]

Nieuw Vlaams Tijdschrift. April. In een artikel Het essayistisch en literairhistorisch proza beoordeelt Achilles Mussche een viertal werken, namelijk het proefschrift De Nederlandse auteur en zijn publiek van G.W. Huygens, Herman Gorter: Neen en Ja, van Jacques de Kadt, de Inleiding tot de stilistische interpretatie van literaire kunst van W. Kramer, en het proefschrift over Het Nederlandse kwatrijn van J.D. Ph. Warners. - In de rubriek Zoek de mens prijst J. Greshoff Top Naeff's boek over W. Royaards als een ‘rijk en levend boek’. - Karel Jonckheere polemiseert met Westerlinck naar aanleiding van de verschillende beoordeling van Anton van Wilderode's Najaar van Hellas.

Mei. In een artikel Onze cultuur in den vreemde zet Julien Kuypers uiteen wat tot nu toe in Nederland en België gedaan is voor verbreiding en studie van onze taal- en letterkunde in het buitenland.

Dietsche Warande en Belfort. Mei. Max Lamberty schrijft een artikel over Het Vlaams overwicht, de Vlaamse onmacht en de Vlaamsgezindheid, waarin hij, enigszins pessimistisch, aanspoort om de Vlaamsgezindheid aan te kweken. In de Kroniek der Vlaamse poëzie klaagt Hubert van Herreweghen over de ‘schrale oogst’, die de poëzie van de jongste Vlaamse dichters oplevert, in het biezonder blijkende uit de bundel Oogst, door Marcel Polfliet uitgegeven.

Tijdschrift voor Levende Talen XV, afl. 3. Fr. Closset publiceert Nog een vertaling van Guido Gezelle's ‘Dien avond en die rooze’ (in het Engels), en bespreekt in de rubriek Nederlandse Letteren o.a. het verzameld werk van Jan van Nijlen en van A. Roland Holst.

Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde LXVI, afl. 3. G. Kloeke levert een scherpzinnige beschouwing over De compositie van de Karel ende Elegast en het incognito van de Zwarte Ridder, om de oorspronkelijke redaktie vast te stellen. - A.C. Bouman schrijft Iets over de werkwijze van Johannes Ruusbroec, waarbij hij het mogelijk blijft achten dat het boek van De XII dogheden een eerste werk van deze auteur zou zijn. - A. van Loey verzamelde gegevens Over de verhandeling van Mnl. or: ar of er voor consonant. - In De herkomst van de Hollandse aa polemiseert K. Heeroma met een vóórafgaande studie van Paardekooper. - Chr. Stapelkamp geeft Lexicologische Aantekeningen (Ongeefheydt, onderweechs, rijffelberd, tymelwyn). - L.C. Michels verklaart Mnl. hersten als ersten = resten (rusten). Onder de Boekbeoordelingen bespreekt A.A. van Rijnbach, in ongunstige zin, de facsimilé-uitgave van Beatrijs, W. Thys het proefschrift van C.G.L. Apeldoorn over Dr. Willem Doorenbos, F. de Tollenaere de rede van C.C. Berg over Poëzie der herscheppende wetenschap.

Taal en Tongval. Afl. 1. Deze eerste aflevering van dit nieuwe tijdschrift heeft de volgende inhoud: Jo Daan: Wat is een hereboer? - B. van den Berg: De conjugatie van het praesens in de Noordnederlandse dialecten. - L. Grootaers: Zuidlimburgse sleeptoon en stoottoon in samengestelde woorden. - A. Weijnen: Horren? - Fr. van Coetsem: De semantische ontwikkeling van de Vlaamse uitdrukking ‘van den alf geleed zijn’. - J.L. Pauwels: De lijdende vorm in het Aarschots dialect. - A. Weijnen: Wat is een kuveles? - Fr. Vanacker: Over enkele meervoudsvormen van voegwoorden. - A. Weijnen: Een kerkelijk feest en de datering van een taalverschijnsel.

[p. 224]

Afl. 2. J. Leenen: Is volksetymologie volkswetenschap? - G. Knop: Lexicologische varia. - H.L. Bezoen: Een nieuwe Gallée. - A. Weijnen: Een miskend ingwaeonisme. - P.J. Meertens: Een Engelse zwerver in Den Helder. - Fr. Vanacker: Over enkele meervoudsvormen van voegwoorden (vervolg). Ten slotte beoordeelt P.J. Meertens De Drenten en hun taal van J. Naarding.

Leuvense Bijdragen. XXXVIII No. 3-4. Bijblad. H.J.E. Endepols beoordeelt de brochure van J. van Mierlo S.J.: De prioriteit van Elckerlije tegenover Everyman gehandhaafd. Tegenover De Vocht kiest hij de partij van Van Mierlo. - J. Gessler bespreekt de facsimilé-uitgave van Beatrijs, de uitgave van Jan Pertcheval's Den Camp vander Doot en M. Ramondt's Sprookjesvertellers en hun wereld. - W. Verstegen beoordeelt de Nederlandse Spraakkunst van C.G.N. de Vooys, de Limburgse Dialectgrenzen van J. Leenen, S. van der Meer en W. Roukems, Taal en Volk van Twente door H.L. Bezoen. - G. Jo Steenbergen bespreekt het Jaarboek 1946-'47 van De Fonteine. Verder wordt de inhoud van het Album-Baur meegedeeld en een uitvoerige Kroniek samengesteld.

Ons eie boek. Maart. J. Greshoff opent de aflevering met een beknopte beschouwing over het Letterkundig lewe in Nederland, gevolgd door een Selfkritiek bij de verschijning van zijn verzameld werk. - Taalman (Op taalbesoek bij C.L. Leipoldt) verwijt Leipolt bij zijn taalgebruik onzuiverheid, door neerlandismen en anglicismen, en onverzorgdheid. - P.C. Schoonees schrijft over Taalsiekte en geneesmiddel. Hij betreurt de ‘toenemende taalverwildering’ door onvoldoende kennis van de moedertaal, vooral bij journalisten. De rubriek Afrikaanse lettere geeft een groot aantal beknopte besprekingen en beoordelingen. In de rubriek Nederlands oordeelt Meyer de Villiers ongunstig over Moderne Nederlandse verhale vir Afrikaanse skole, uitgegeven door J. Haantjes. Zeer gunstig oordeelt daarentegen Jaco van der Merwe over Blou en Grys, 'n keur van Nederlandse kortverhale, bezorgd door F.E.J. Malherbe. G. Stuiveling's Rekenschap wordt aanbevelend besproken door F.E.J. Malherbe.

Museum. Jan.-Febr. J.F. Heybroek beoordeelt de Gloriant-uitgave van Jef Notermans. - G.W. Huygens beoordeelt het proefschrift van C.G.L. Apeldoorn over Dr. Willem Doorenbos.

Den Gulden Passer. XXVI No. 1 en 2. Jan Borms schrijft een uitvoerig artikel over Jan van den Dale's De Ure van der doot, met reprodukties van titelbladen der verschillende uitgaven. Onder de Boekbeoordelingen bespreekt P. de Keyser de fac-similé-uitgave van de Beatrijs; A. van Elslander Jan van Perteheval's Den Camp van der Doot, en Fr. Schauwers het Jaarboek 1945 van De Fonteine.

C.d.V.