De Nieuwe Taalgids. Jaargang 40

Uit de tijdschriften.
(Juni-Augustus).

De Gids. Juli.

In de Kroniek der Nederlandse Letteren verdedigt Anton van Duinkerken de zestigjarige Dirk Coster, wiens verdiensten ten onrechte miskend zijn. Ondanks enige bezwaren uit hij zijn grote waardering voor het ethisch beginsel in Coster's letterkundige kritiek. - L. van den Ham beoordeelt de dichtbundel Het Sterrenbeeld van Ant. Donker; C.J. Kelk beoordeelt de bundel essays De Poolsche Ruiter van S. Vestdijk en de derde reeks Tekst en Uitleg van D.A.M. Binnendijk.

De Nieuwe Stem. Afl. 6.

Victor E. van Vriesland publiceert zijn Rede gehouden ter herdenking van P.C. Hooft. Jan Romein sprak bij dezelfde gelegenheid over Hooft als historieschrijver, waarvan de tekst volledig afgedrukt is. - Karel Jonckheere beantwoordt bevestigend de vraag: Hebben de Vlaamse letteren betekenis voor Nederland? - S. Vestdijk geeft een beschouwing over E. du Perron onder het opschrift: De ontwikkeling van een individualist.

Critisch Bulletin. Juli.

Een polemisch opstel van Hendrik de Vries, getiteld Koos Schuur over beeldvorming, is gericht tegen een artikel van Koos Schuur in het intussen gestaakte tijdschrift Het Woord. - Anna Blaman beoordeelt Bid voor Camille Willocq van Cola Debrot.

[p. 239]

Roeping. Juni. C. de Groot S.J. schrijft over Religieus gevoel en aesthetisch ervaren, naar aanleiding van een gelijknamig proefschrift van L. van der Kerken S.J. - G. Jo Steenbergen geeft een beschouwing over J. Huizinga en de Renaissance. In de Kroniek wordt door Frank Meyland een nieuwe poëtische reeks besproken, genaamd Mens en Muze. Dezelfde schrijver beoordeelt beknopt enige dichtbundels, terwijl A. Ampe S.J. het boekje van W.H. Beuken over Ruusbroec en de middeleeuwse mystiek recenseert.

Nieuw Vlaams Tijdschrift. Juli.

Deze aflevering is voor een groot deel gewijd aan de nagedachtenis van de redakteur F.V. Toussaint van Boelaere: Herman Teirlinck geeft persoonlijke herinneringen (Paars voor Fernand Toussaint). - Franz de Backer geeft Een beeld van Toussaint. Als Noord-Nederlander komt Anton van Duinkerken aan het woord, terwijl als laatste Gerard Walschap een In memoriam schrijft. Dan volgt nog een nagelaten schets van Toussaint van Boelaere ('t Gebeurde te Sancoins). - In een Kroniek vertelt J. Greshoff over Van Schendel in oorlogstijd. - Gerard Walschap (Vlaamsch en Nederlandsch) verzet zich tegen taalverarming door schoolmeesters, die ‘ons wijs maken dat best schrijft wie Hollandsch schrijft’, en tegen ‘de stelselmatige verarmoeding van de hollandicisten’. Terecht wijst W. Pée hem op verschillende misvattingen en onjuistheden. - In de rubriek Zoek den Mensch komen opnieuw een aantal letterkundigen getuigen van hun bewondering en hun genegenheid voor Toussaint van Boelaere.

Dietsche Warande en Belfort. Juni.

Deze gehele aflevering is gewijd aan de nagedachtenis van Felix Timmermans. Een aantal beknopte artikels werden geleverd door Lode Baekelmans, C.M. van den Heever, Anton van Duinkerken, Ernest van der Hallen, Maxime Deswarte, José de Ceulaer, Oskar van der Hallen en Frans Verstreken. Het belangrijkste en uitvoerigste artikel is dat van José de Ceulaer (blz. 279-309), die een overzicht geeft van het leven en de werken, en daaraan een zo volledig mogelijke bibliografie toevoegt. Ook het artikel van Frans Versteken (Timmermans en het boek) is interessant, omdat daarin het tekentalent van de schrijver besproken wordt. Behalve drie portretten vindt men aan het einde van dit nummer de aanvang van een posthume roman: Adriaan Brouwer.

Juli. Jan Boon bedoelt met De gentleman in het Vlaamse landschap: F.V. Toussaint. - Johan Daisne houdt een Oratio pro deo voor een nationaal ‘register’-toneel, waarin hij samenwerking bepleit tussen het ‘Nationale Toneel’; dat vooral Antwerps is, en het provinciale toneel. In de Kroniek der Poëzie bespreekt August Vanistendael De dichter P.G. Buckinx, de weg van zuivere poëzie naar zuivere menschelijkheid. Uit een beschouwing van zijn drietal bundels: ‘De Dans der Kristallen’, ‘Droomvuur’ en ‘De Vleugelen van Icarus’ (1945) konkludeert hij dat ‘de dichter Buckinx nu snel naar zijn hoogtepunt groeit’. - In de Kroniek uit Nederland herdenkt Karel Meeuwesse P.C. Hooft, bij zijn driehonderdsten sterfdag. - Onder de Boekbesprekingen vermelden wij er twee door Albert Westerlinck, nl. Shaherazade of Literatuur als Losprijs door Raymond Brulez, en Purperen Bloei, gedichten van Jan Melis.

[p. 240]

Klaverdrie. Mei. In de Kleine poëziekroniek beoordeelt Marcel Coole het Zevenreizenboek, waarin Joh. Daisne zijn gezamenlijke gedichten uitgegeven heeft.

De Vlaamsche Gids. Juli.

De redakteur Jan Schepens (Het generatie-probleem in onze letterkunde) stelde de vraag ‘Wat de twintigjarigen er over denken’? en liet dus een aantal jongere dichters aan het woord over hun toekomstverwachtingen. Daarop volgen dan de antwoorden van Remi Boekaert, Emile Parez, Nic. van Beeck, Jan Walravens, Remi C. van de Kerckhove, Firmin van der Poorten en Marc Moonen. Over het algemeen klinkt daaruit een toon van onbevredigdheid. - K. Jonckheere geeft in een Kroniek van het Proza (Noch mossel, noch visch) enige beknopte boekbesprekingen.

Augustus. Karel Jonckheere schetst in een artikel De laat gekipten de ontwikkeling van de Vlaamse letterkunde sinds Van Nu en Straks, waarbij hij vooral aandacht schenkt aan de jongste generatie. - Hubert Lampo (De mens, booschap van de romancier) komt terug op een debat tussen Raymond Herreman en Toussaint van Boelaere over het ethische en het aethetische element in de romankunst. Zijn konklusie luidt: ‘De zin van de romankunst is de mens’. - Het onderzoek naar de Vlaamse literatuur en de jongeren wordt voortgezet door de publicatie van een zestal antwoorden van jongere dichters, nl. F. Andriessens, Frans De Bruyn, Rik Lanckrock, Henri Schoofs, Achiel Van den Bunder en Paul Van Keymeulen. - Reimond Herreman (Met de jongeren) beklaagt zich over de heftige en scherpe toon van de letterkundige kritiek. - Maurice Roelants prijst de Stomme Getuigen, van Simon Vestdijk. - Karel Jonckheere verwelkomt de debutant Joris Blondiau, die met zijn roman Na iedere dag komt de avond goede verwachtingen wekt.

Ad interim. Mei. J.C. Bloem zestig jaar wordt gevierd door Jan Spierdijk, die hem schertsend voorschriften laat geven aan zijn biograaf. - Joannes Versnaeren schrijft een In Memoriam V.F. Toussaint van Boelaere, met een beknopt overzicht van zijn werk: Gesprek en Tractoria, Landelijk minnespel, Mallorca en de Nymfen, Barcelonees Avontuur en De Zilveren Vruchtenschaal.

Apollo. Juni.

W. Hoogendijk schrijft over Schmidt Degener's Poort van Ishtar.

Wending. Juni.

In dit nummer, dat het Humanisme als onderwerp heeft, levert E.L. Smelik een bijdrage: Ishtar of Jehovah; H.A. Enno van Gelder over J. Huizinga als humanist.

Studia linguistica 1947 No. 1.

Pierre Naert publiceert een artikel over Arbitraire et nécessaire en linguistique. - B. Malmberg herdenkt de Franselinguist en foneticus Maurice Grammont. - Onder de ‘comptes rendus’ bespreekt Naert La langue, le sens, la pensée van Charles Serrus, en G. Korlén Deutsche Wortgeschichte, herausgegeben von Fr. Maurer und Fr. Stroh I-III, een verlate ‘Festgabe’ voor Alfred Götze, met bijdragen van achttien medewerkers.

Museum. Mei-Juni.

W.H. Beuken kondigt de derde herziene druk van J.W. Muller's Reinaert-uitgave aan. - F. Kossmann beoordeelt het proefschrift van J.B. Drewes over het Wilhelmus van Nassouwe. - C.B. van Haeringen bespreekt Linguistique générale et linguistique française van Charles Bally.

C.d.V.