De Nieuwe Taalgids. Jaargang 36

Uit de tijdschriften.
(Juli-Augustus).

De Gids. Juli. A.H. Cornette geeft Herinneringen aan het Theater in Antwerpen.

Aug. A.H. Cornette besluit de bovengenoemde Herinneringen.

Stemmen des Tijds. Juni-Juli. Ab Visser beoordeelt in een Kroniek der Poëzie, verzen van A. Marja, Muus Jacobse, Niek Verhaagen, Koos van Doorne, E. den Tex en Paul Lenda.

Groot-Nederland. Juli-Aug. Deze dubbele aflevering is geheel gevuld met een tiental korte verhalen van Louis Couperus, ingeleid door J.W.F. Werumeus Buning.

Roeping. Juli-Aug. Jan Nieuwenhuis geeft een overzicht van de Hollandsche dramaturgie in het speelseizoen '41-'42, waarin ook ‘betrekkelijk veel Nederlandsche stukken gespeeld zijn’, o.a. van Marc Holman, Ben van Eysselstein en A. den Hertog.

Tijdschrift voor Ned. Taal- en Letterkunde LXII, afl. 1. C. Kruiskamp schrijft Iets over klankschildering of expressieve klankwaarde, waarin hij betoogt dat klankexpressie zowel bij woordvorming als bij ontwikkeling van woordbetekenis een belangrijke faktor is. - G.I. Lieftinck geeft een overzicht van een vrijwel onbekend vijftiende-eeuws Mnl. werk, Het Ridderboek, in een Brussels handschrift bewaard, deels berijmd, maar grotendeels in proza. - Onder het opschrift Sparsa verzamelde R. van der Meulen een groot aantal etymologische aantekeningen. - F. de Tollenaere maakt Enkele aanteekeningen bij een bron van Van Lenneps ‘Zeemanswoordeboek’, nl. een artikel van de dichter S.J. van den Berg over Noordwijkse vissers (1853), en bespreekt uitvoerig het Nederlandse woord vierboet(e), vuurboet = vuurtoren. - G. Kloeke beoordeelt de nieuwe uitgave van Die Haager Liederhandschrift, door E.F. Kossmann.

Leuvensche Bijdragen XXXIV, afl. 1-2. H. Draye besluit zijn uitvoerig en grondig gedokumenteerde bijdrage over De studie van de Vlaamsch-Waalsche taalgrenslijn in België gedurende de hedendaagsche periode, waarmee belangrijke problemen voor België samenhangen. - Een interessante syntaktische studie

[p. 239]

over De Kortzin levert E. Meeussen: het materiaal is geheel ontleend aan een dialekttekst, de ‘Gêinsche Prâot’ van Jan Cleppe. Allerlei zinnen die men vroeger ten onrechte ‘onvolledige’ zinnen noemde, worden gerangschikt en gekarakteriseerd. - R.F. Lissens geeft een opstel over Albrecht Rodenbach en Paul Alberdingk Thym, dat zowel leerzaam is voor het karakter van de jonge dichter als voor de sympathieke Leuvense hoogleraar.

Bijblad. XXXIII, afl. 3-4. P. van Valkenhoff bespreekt met veel lof Prof. Dr. J van Mierlo S.J. en de Literaire Geschiedschrijving der Middeleeuwen. - L. Grootaers publiceert opnieuw Vragenlijsten voor het Zuidnederlandsch Dialectonderzoek. In de rubriek Boekbespreking vindt men o.a. recensies van E. Meeussen over Stutterheim's proefschrift Het begrip ‘metaphoor’ en over Spraak, Taal en Rede van W.L. Thieme; een afbrekend oordeel van H. Draye over een dilettantische publicatie van W.J.L. van Es: De ondergang van het Dietsch in Frankrijk na de Saksisch-Frankisch-Friesche nederzetting, en een beoordeling van J.L. Walch's Nieuw Handboek tot de Nederlandsche Letterkundige Geschiedenis door E. Rombauts.

Levende Talen. Juni. M.J. Langeveld schrijft over Het Rapport-1941 inzake het Nederlands en de paedagogiek. Zijns inziens is in dit rapport ‘geen enkel probleem aangepakt op een wijze, die getuigt van inzicht in de paedagogische samenhang dezer vraagstukken’. - P. Dezaire betoogt, in een artikel Conversanten, dat bij het spreekonderwijs het ‘samenspreken’ van biezonder gewicht is. - W. Mensonides wijst er op, dat Bilderdijks ‘Gedaanteverwisselingen’ vervallen is in Onverdiende vergetelheid. - C.A. Zaalberg wil meer systeem gebracht zien in de toepassing van De accenttekens in het Nederlands.

Taal en Leven VI, afl. 1. Willem van Doorn geeft in een opstel Taalkunde en onkunde aardige voorbeelden van de Engelse voornaamwoordelijke aanduiding bij dieren, die vaak onafhankelijk blijkt van het grammatische ‘geslacht’. - Gerlach Royen handelt over Onmiddellik kontakt, d.w.z. proleptische en analeptische assimilatie bij stemloze en stemhebbende konsonanten. - W. Preusler beschouwt opnieuw Das Problem des Afrikaans, waarbij hij tot de gevolgtrekking komt dat bij de ontwikkeling van het Afrikaans allerlei faktoren in het spel geweest zijn: spontane ontwikkeling naast invloeden van Maleis-Portugees en

[p. 240]

inboorlingentalen. - Gerlach Royen levert twee polemische bijdragen: ‘Die vervelende en zotte n’ en Half-om-half. - W. Preusler beoordeelt De expansie van het Nederlands van Marius Valkhoff.

Tijdschrift voor levende talen VIII, afl. 2. Armand Boileau geeft het eerste deel van een opstel over Les emprunts, als een ‘chapitre de linguistique générale’. Hij bespreekt ontleningen van suffixen, van fonemen, en van syntaktische aard. - Denise Honhon schrijft met veel waardering over Nico van Suchtelen's Kunstopvatting. - F. Closset bepleit, in een kroniek over onderwijs in levende talen, het ‘dramatiseren’ van de behandelde teksten, naar aanleiding van een nieuwe bloemlezing door Dr C. Godelaine: Zuid-Nederlandsche Theaterkunst. - G. Vannes verzamelde ten bate van het onderwijs in Zuid-Nederland, parallel een groot aantal Deftige en minder deftige woorden. - Willem Pée bespreekt de jongste geschriften over de geschiedenis van de spellingstrijd.

Volkskunde II, No. 2. Jan de Vries gaat de betekenis na van de kleurenkeuze Rood-Wit-Zwart in de sprookjeslitteratuur. - Robert Devoghel besluit zijn studie Over Volkslied en Volksliedstudie. - A.C.J. de Vrankryker beschrijft opnieuw Kinderspelen in het Gooi. Verder bevat deze aflevering Kleine Mededeelingen en vele Boekbesprekingen, o.a. een beoordeling van Volksliederen, een boekje van Pol Heyns, door Rob. Devoghel.

Neophilologus XXVII, afl. 4. Marie Ramondt publiceert een studie over De middelnederlandse sproken in hun verhouding tot de werkelijkheid en de duitse litteratuur. Bedoeld zijn enige allegorische sproken in hoofse geest. In het biezonder wordt de sproke van De Wildeman behandeld en in verband gebracht met folkloristische spelen en gebruiken. Ten slotte wordt gewezen op het verband van de Jammerliche Clage met Zuid-Duitse dodenklachten.

Algemeen Nederlands Tijdschrift voor wijsbegeerte en psychologie XXXV, afl. 4. In de ‘Annalen van het Genootschap voor wetenschappelijke philosophie’ publiceert C.F.P. Stutterheim een artikel over De polysemie der taal: een probleem der philosophische taal-critiek.

Museum. Juli. M. Schönfeld beoordeelt Toponymische verschijnselen, geografisch bewerkt door J. Lindemans. - Gerlach Royen beoordeelt een uitgave van Mittelniederländische Reimchroniken door H. Fr. Rosenfeld.