De Nieuwe Taalgids. Jaargang 35

[p. 237]

Uit de tijdschriften.
(Mei-Juni).

De Gids. Juni. In de rubriek Bibliographie beoordeelt F. Bordewijk De Doolhof van Marianne Philips.

De Stem. Juni. Cornelis Veth maakt opmerkingen over Nederlandsch tooneel en tooneelpubliek in de laatste kwart-eeuw. Een uitvoerig opstel van J.P. van Praag over De renaissance is bedoeld als ‘een poging tot begrip’. In het Critisch Bulletin eert Anthonie Donker de dichter J.W.F. Werumeus Buning onder het opschrift De dichter en de eenvoud. Constant van Wessem beoordeelt ‘De roman van een rapier-rechter’, n.l. Portclet van Johan van der Woude.

Groot-Nederland. Mei. Gerard van Eckeren beoordeelt in de rubriek Nederlandsch Proza Reis door de Wolken van C.J. Kelk; D.A.M. Binnendijk beoordeelt Osmose van Gerrit Achterberg. - A. Marja geeft Aantekeningen over Poëzie.

Juni. A. Marja geeft een beschouwing over Devaluatie der lyriek. De rubriek Nederlandsch Proza van Gerard van Eckeren is gewijd aan Frans Erens; die der Nederlandsche poëzie, van D.A.M. Binnendijk, biedt een beoordeling van Max Dendermonde's Tijdelijk Isolement en van J.W.F. Werumeus Buning's Verzamelde Gedichten.

Roeping. Mei. J.M. Kramer voltooit zijn uitvoerige studie over Een Middeleeuwsch lied, n.l. het Egidius-lied, waaraan hij een beschouwing over het wezen van de dichtkunst verbindt. - Wouter Paap's Kroniek van het Proza is gewijd aan Kain, het debuut van een jong auteur, Rogier van Aerde, in wiens talent hij een belofte ziet.

Juni. Gerard Knuvelder schrijft een inleiding bij een verzameling gedichten, die ter perse is, van De dichter Dr. Antoon Smoor W.P., de priester-missionaris, die in het begin van de 20ste eeuw verzen schreef, die verwantschap vertonen met Gezelle. - A. van den Lisdonk oppert bezwaren tegen Verschaeve's Leven van Jezus. - Jos. van der Velden wijst op Realistische bezinning bij Vondel. - In de Kroniek der Poëzie

[p. 238]

beoordeelt Jos Panhuysen verzen van E. du Perron (De Grijze Dashond), Bertus Aafjes (Het Zanduur van de Dood) en C. Buddingh (Het Geïrriteerde Lied).

Leuvensche Bijdragen XXXII. Bijblad afl. 1-2. Deze aflevering bevat de Vragenlijst No. 34 voor het Zuidnederlandsch dialectonderzoek. Onder de Boekbeoordelingen vermelden wij: Gerlach Royen's Bijgedachten en botsingen in taal door Ed. Fraussen, J. van Mierlo's Nieuws over Heynryck van Veldeke door E. Rombauts, en J. Fr. Gessler's Proeve van een oudhasseltsch glassarium door L. Grootaers.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde LXI, afl. 1. G.I. Lieftinck deelt vondst mede van Een veertiende-eeuwsch fragment van een onbekende bijbelvertaling, die verwant blijkt te zijn met de Westvlaamse vertaling van de Epistelen en Evangeliën in het bekende hs. van 1348 en K. Heeroma geeft Aantekeningen bij ‘het prefix van het verleden deelwoord’, gepubliceerd in hetzelfde tijdschrift door Mej. Dr. R. Hol. - Arn. Stakenburg publiceert archiefvondsten over Potgieter's familie, n.l. over een faillissement dat zowel de familie Potgieter als de verwante Van Ulsen's trof, als een ramp in het huiselijk leven van de jonge Potgieter. - K. Heeroma opent een reeks uitvoerige Etymologische aantekeningen, over Bolk en verwante woorden, garnaal, giemand, gier en gij. - A.J. Persijn beoordeelt N. van Wijk's uitgave van Het Getijdenboek van Geert Grote.

Onze Taaltuin. Mei. Jac. van Ginneken bespreekt zeer uitvoerig Kloeke's eerste aflevering van den taalatlas van Noord- en Zuid-Nederland, waarvan elke kaart tot opmerkingen aanleiding geeft. Verder prijst hij C. Hijszeler's proefschrift ‘Boerenvoortvaring in de oude landschap; termen en gebruiken van het boerenbedrijf in Drente’ als Een mooi boek over de Drentsche boerentaal. - A. Weynen geeft nog een korte Bijdrage tot de historische grammatica der Brabantse dialecten.

Juni. Onder het opschrift De timmerman van onze Nederlandsche, poëtische taal en het noodzakelijk eerherstel van zijn ambacht geeft Ad. Klerkx een uitvoerige ontleding en beschouwing van M. Nijhoff's dichtertaal in zijn bundel Vormen. - G.A. van Es schrijft over Het voortgezet moedertaalonderwijs, grotendeels ter bestrijding van W. Kramer's Grondlijnen. - J. Eringa beoordeelt het Fryske jierboek van 1941.

[p. 239]

Vondelskroniek, Febr-April. Pierre van Valkenhoff levert een studie over Vondels eerste dichterjaren (1605-1610). - B.H. Molkenboer verzamelde veel gegevens over Vondels drukkers en uitgevers, waarbij hij zowel de ‘zakelijke’ als de ‘persoonlijke’ betrekkingen nagaat. Bij de laatste komt Dirck Pietersz. Pers uitvoerig ter sprake. Onder de Kantteekeningen vindt men o.a. een beoordeling van Van Duinkerken's rede over Paschaproblemen.

Juni. P.C. Boeren verzamelde uit archieven gegevens over De Van den Vondels in Vlaanderen en Noord-Brabant, die voor de Vondelstudie eigenlijk geen waarde hebben. - B.H. Molkenboer vervolgt zijn studie over Vondels drukkers en uitgevers (Intermezzo 1620-1623) en verzamelde Onbekende uitlatingen over vrienden van Vondel. Onder de vele Kantteekeningen vindt men bibliografische biezonderheden van J.F.M. Sterck, de rede die Prof. Molkenboer gehouden heeft bij de promotie van Dr. Michels, en een scherp-afwijzende kritiek op een Vondelroman, In de Trou, van G.H. Wallach (Een nieuw soort Vondelplagiaat).

Dietsche Warande en Belfort. Febr.-Maart. H. Roland Holst uit haar grote bewondering voor Cyriel Verschaeve's Jezus. - Aug. Corbet vervolgt zijn opstel over Peter Benoit en de Vlaamsche letteren, waarin o.a. de oratorium-teksten van Hiel en Van Beers (De Oorlog) ter sprake komen. - P.C. Buckinx (Kroniek der Poëzie) beoordeelt Verzen van het Leven en de Overvaart van A. van Cauwelaert. - Albe beoordeelt Een volwaardige roman, n.l. Als de dagen legen door Stephanie Claes-Vetter.

April-Mei. Louis de Bourbon schrijft Iets over schoonheid en poëzie, om te betogen dat kunst - zoals hij dat opvat - nooit onzedelijk kan zijn. - Aug. Courbet vervolgt zijn bijdrage over Peter Benoit en de Vlaamsche letteren, waarbij de teksten van Julius de Geyter ter sprake komen. - Paul de Vree spreekt Over het wezen en de waarde der kritiek, naar aanleiding van kritische opstellen van Bert Ranke en Fritz Francken.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Jan. Dit nummer wordt geheel in beslag genomen door J. van Mierlo's nieuwe uitgave van de Theophilus, waarover men in onze volgende aflevering nadere mededelingen aantreffen zal.

De Vrije Fries XXXVI. K. Heeroma publiceert een artikel over De herkomst van het Fries.

[p. 240]

Paedagogische Studiën. Mei. Een uitvoerige opstel van J. Pollmann, met tal van voorbeelden, is getiteld Op weg naar het herstel van het natuurlijke Nederlandsche kinderlied.

Ons Geestelijk Erf. April. Onder het opschrift Een rijke oogst van ons geestelijk erf bespreekt L.M. Fr. Daniëls met ingenomenheid de bundel Middelnederlands geestelijk proza van C.C. de Bruin, waarbij hij verschillende verbeteringen en aanvullingen aan de hand doet.

Tijdschrift voor Taal en Letteren VII. No. 2. L. Michel heeft het eerste gedeelte van een artikel over La Phonologie. - Fr. Closset schrijft een kort, waarderend artikel over Emmanuel de Bom, met een bibliografie.

Taal en Leven. Juni. In aansluiting bij zijn vroegere artikels over de dienst van klinkers en medeklinkers in Nederlandse woorden behandelt E. Kruisinga uitvoerig De fonetiese tegenstelling tussen onze stamwoorden en de verbogen, afgeleide en samengestelde. In aansluiting daarbij bespreekt C. Hedeman de Phonologie van de Nederlandse uitroepen. - In een artikel Uit de hoedjesindustrie hekelt Gerlach Royen het misbruik van ‘hoedjes’, d.w.z. samentrekkingstekens boven de klinkers, die zowel ‘dichterlijk gebruiksartikel’ als ‘kenmerk van geleerdheid’ blijken te zijn. - A.J. Schneiders beoordeelt prijzend een bundel Proza van Nederland door L.F.M. de Haes, een ‘keur van modern en historisch proza’, bestemd voor het onderwijs.

Het Boek XXVI, afl. 2. R. Pennink schrijft over Een teruggevonden gedicht van de Brusselse rederijker Jan Smeken. In drieerlei verband is de auteursnaam Smeken overgeleverd: als dichter van het Sacrament van der Nieuwervaert, als dichter van het spel van Mars en Venus, en als de officiële dichter van de stad Brussel, die in 1485 vermeld wordt. Of deze drie te vereenzelvigen zijn, is een open vraag. Van de laatste bestond een onvindbaar gedicht over sneeuwen beelden, te Brussel vervaardigd. Deze postinkunabel is nu teruggevonden. In dit artikel vindt men voorlopige mededelingen over de inhoud van dit boekje.

Museum. April. G. Gosses beoordeelt de studie van J.H. Brouwer over Jan Jansz. Starter.

Mei. N.B. Tenhaeff beoordeelt de vier delen Erflaters van onze beschaving door Jan Romein en Annie Romein.

Juni. J.W. Muller beoordeelt Uit Uilenspiegel's kring door D. Th. Enklaar.

C.d.V.