De Nieuwe Taalgids. Jaargang 35

[p. 188]

Uit de tijdschriften.
(Maart-April).

De Gids. Maart. S.M. Noach putte Uit de brieven van Charles M. van Deventer aan Frederik van Eeden interessante gegevens aangaande hun verhouding. - Theun de Vries uit een gunstig oordeel over Albert Verwey en de Idee, een studie van S. Vestdijk.

April. Anton van Duinkerken bespreekt in zijn Kroniek der Nederlandsche Letteren: Drie dichteressen, nl. Clara Eggink (Het Schiereiland), Ida Gerhardt (Kosmos) en M. Vasalis (Parken en Woestijnen).

De Nieuwe Gids. Febr. Lod. van Deyssel vervolgt de reeks Opmerkingen en Beschouwingen, die slechts voor een klein gedeelte betrekking hebben op de Nederlandse letterkunde.

De Stem. Maart. H. Bonger wijdt een zeer waarderend artikel aan De Zuid-Afrikaanse Dichter Eugène Nielen Marais (1872-1936), wiens grote betekenis door een opvolgende generatie miskend is, maar onder de jongste weer begrepen is. In het Critisch Bulletin beoordeelt Wouter Paap de laatste roman van A. van Schendel: Mijnheer Oberon en Mevrouw, en Anthonie Donker De Erfgenaam van de dichter Ed. Hoornik.

April. In het Critisch Bulletin beoordeelt Albert Helman de roman Rumeiland van S. Vestdijk; J. Tielrooy de roman Koning Attila's bruiloft van P.H. van Moerkerken; Anthony Bosman de roman Liefde en Goudvisschen van J. Gans, en Anthonie Donker poëzie van Gerard den Brabander en Jac. van Hattum (Drie dichters vertrekken van één perron).

Groot-Nederland. Febr. Gerard van Eckeren beoordeelt de roman De doolhof van Marianne Philips; D.A.M. Binnendijk De Erfgenaam van Ed. Hoornik.

Maart. Gerard van Eckeren beoordeelt de roman Liefde en Goudvisschen van J. Gans; D.A.M. Binnendijk de dichtbundel Parken en Woestijnen van M. Vasalis.

April. Gerard van Eckeren beoordeelt Hollands glorie van Jan de Hartog; D.A.M. Binnendijk beoordeelt de dichtbundel Onderweg van A. Roland Holst.

[p. 189]

Stemmen des Tijds. April. De rubriek van C. Tazelaar, getiteld Boeken van sfeer bevat alleen bespreking van vertaalde werken. - H. van der Leek (Gesjochten Toeristen) kritiseert scherp de poëzie van twee jongere dichters: H. de Wit en D. Warners, die samen de bundel Reizen uitgaven.

Roeping. Maart. In de Kroniek van het Proza beoordeelt Wouter Paap twee boeken, nl. De bruid die hij niet verwachtte van Jac. Schreurs, en Jonkheid van Paul Haimon.

April. J.M. Kramer geeft een inleidende beschouwing bij Een Middeleeuwsch lied, nl. het beroemde Egidiuslied. - Jos. Panhuysen's Kroniek der Poëzie bespreekt Tempel en Kruis van H. Marsman en Daqelijksch Brood van J.W.F. Werumeus Buning.

Dietsche Warande en Belfort. Aug.-Okt. Albert Westerlinck wijdt een studie aan De poëzie van Pieter G. Buckinx, naar aanleiding van de bundels De dans der Kristallen en Droomvuur.

Nov.-Dec. Albert Westerlinck besluit bovengenoemde studie. - George Meir geeft een brede bespreking van De nieuwe groote Geschiedenis van de Nederlandsche Letterkunde. Hij is zeer ingenomen met de uitvoerige inleiding van Baur als ‘een baanbrekende studie’, en prijst de degelijkheid en de smaak van Van Mierlo's tweedelige geschiedenis der Mnl. letterkunde. - De Poëzie-leroniek van P.G. Buckinx handelt over De Gesloten Kamer van J.L. de Belder en Conchita van K. Jonckheere. In Paul de Vree's Kroniek van het Proza wordt Het Experiment van P. Lebeau beoordeeld.

Jan. Edgar de Bruyne vat de hoofdzaken van zijn Philosophie van de Kunst samen in enige Kunstphilosophische stellingen. - August Corbet schrijft over Peter Benoit en de Vlaamsche Letteren. - Bert Ranke prijst de gebundelde kritieken van Marnix Gijsen (Peripatetisch Onderricht) onder het opschrift Over critiek en een waarachtig criticus. - In de Kroniek uit Nederland beoordeelt Pierre van Valkenhoff S. Vestdijk's Lier en Lancet. - J. van Mierlo toont zich weinig ingenomen met de bloemlezing Het Dietse lied van de middeleeuwen, door H. Godthelp en A.F. Mirande.

Leuvensche Bijdragen XXXII, afl. 1-2. W. Gs. Hellinga maakte een nauwkeurige studie van De korte vocalen voor r + consonant in het Noordwestelijk Middelnederlands, waarvoor hij

[p. 190]

de gegevens in de allereerste plaats bijeenzocht in niet-literaire bronnen. - J. Gessler geeft een vierde reeks Over oude woorden en uitdrukkingen, uit de Westvlaamse bloemlezing van J. Jacobs en uit de Limburgse woordenschat. - Een opstel van Pierre van Valkenhoff, getiteld Briefwisseling in parallelogram, behandelt twee publicaties: de briefwisseling Vosmaer-Perk, uitgegeven door G. Stuiveling, en de nog onvolledige briefwisseling De Clercq-Da Costa, uitgegeven door Mej. M.E. Kluit. - Eugen Lerch publiceert een studie over Satzdefinition und Stimmführung.

Bijblad XXXI, afl. 4. L. Grootaers geeft enig Dialectisch kleingoed. J. Leenen beoordeelt dialektstudies van W. Welter (Die mundarten des Aachener Landes) en van J.G.H. Tans (Isoglossen rond Maastricht). E. Rombauts beoordeelt de uitgave der Gentse spelen door Van Dis en Erné, het proefschrift van H. Smilde over Jacob Cats in Dordrecht en de Reinaertuitgave van J.W. Muller. - V. Verstegen beoordeelt de Dichters der Reformatie van W.A.P. Smit. - R.F. Lissens beoordeelt het proefschrift van J. de Graaf: Le réveil littéraire en Hollande et le naturalisme français.

Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde LX, afl. 3-4. Een uitvoerige Drost-studie, aansluitend bij de inleiding op de Hermingard van de Eikenterpen publiceert P.N. van Eyck. Daarin wordt De pestzegen en de Pestilentie van Katwijk besproken. Scherpzinnig ontledend toont hij aan dat alleen hoofdstuk III en een deel van IV tot de ontworpen Pestzegen behoren, en dat Potgieter en Bakhuizen, door het werk op geheel andere wijze te voltooien, de nagedachtenis van hun vriend geen dienst bewezen hebben. - F. Kossmann vraagt aandacht voor de weinig bekende Rederijker Marius Laurier van Yperen, schrijver van Den sleutel der Liefden en de Ovidiusbewerking Conste der Minnen (1581), een tekst die lang nagewerkt heeft. - C.G.N. de Vooys vervolgt zijn Bijdragen tot de Middelnederlandse woordgeographie en woord-chronologie, met gegevens aangaande verschil in woordgebruik tussen Middeleeuws Vlaams en Brabants, grotendeels geput uit Mnl. teksten van de Roman van de Roos. - A.R. Hol ontwierp een dialektkaart, betreffende Het prefix in het verleden deelwoord, en gaf daarbij een zeer uitvoerige toelichting. - M. Boas schrijft over Cato-bewerkingen door de Haarlemse predikant S. Ampzing. - M.A. Koolen

[p. 191]

betoogt dat De dichter van ‘Bouwheers welleven’ Katholiek was. - A.E.H. Swaen schrijft over de zangwijze Betteken voer naer Mariemont; C.W.H. Lindenburg Over het ontstaan der Kamper uien. - G.I. Lieftinck beoordeelt een posthuum werk van Willem de Vreese, nl. De simonia ad beguttas, in Mnl. tekst. J.H. van Lessen beoordeelt de Academie-voordracht van C.G.N. de Vooys over Oorsprong, eigenaardigheden en verbreiding van Nederlands ‘slang’.

Tijdschrift voor Taal en Letteren XXIX, afl. 1. Jos. J. Gielen zet zijn denkbeelden uiteen omtrent Geschiedschrijving van de Nederlandse Letterkunde, naar aanleiding van de nieuwe Geschiedenis van de Letterkunde der Nederlanden en Prof. Baur's inleiding. - J. Heeren wijdt een artikel aan Jacob Zeeus, de Zevenbergsche dichter. - Ed. A. Serrarens beoordeelt het proefschrift van J.H.J. Willems over J.P. Hasebroek; J.F.J. van Tol beoordeelt de uitgave van Suso's Horologium door Zr. Hildegarde van de Wijnpersse.

Volkskunde I, No. 2. Jan de Vries publiceert een artikel over Volkslied en Kunstlied, naar aanleiding van de vertaling der Kalevada, door Jan H. Eekhout. - Jop Pollmann geeft een studie over Verwante Liederen, waarin een parallel getrokken wordt tussen liederen uit Nederland en uit Lotharingen. De aflevering bevat verder een rubriek Verscheidenheden en Boekbesprekingen.

Levende Talen. Febr. Willem van Doorn schrijft, met Engelse voorbeelden, over de vorm van Sonnetten en schijnsonnetten. - In een boekbespreking toont W. Mensonides zijn ingenomenheid met de studie Willem Bilderdijk als dichter van August Heyting.

Tijschrift voor Levende Talen VII, afl. 1. C. De Baere schrijft over Vloeken met een balk in hun wapenschild; hoe ze ontstonden, o.a. uit gewilde vervorming van eedformules, en uit een beroep op hogere macht.

Taal en Leven. April. Een artikel van Gerlach Royen (Bout en bydehant) gaat over de vraag, opgeworpen in het maandblad ‘Onze Taal’, of de verbogen vormen een d of een t behoren te hebben. De auteur beklaagt zich dat dit maandschrift ‘een asyl van taalschutters in alle formaat’ is. - N.C. Andriessen

[p. 192]

behandelt, met goed gekozen voorbeelden, Een paar Nederlandse constructies. - E. Kruisinga (Niet meér Duits, maar beter Duits) komt met klem op tegen de poging om Duits in te voeren op de lagere volkschool. Dit zou zeer schadelijk zijn voor de moedertaal, en het volk, gelijk in Vlaanderen, ‘vermuilezelen’. Op de middelbare school moet het onderwijs in het Duits z.i. ingrijpend verbeterd worden. In de polemische rubriek Kroniek en Kritiek is voornamelijk de redakteur Kruisinga aan het woord.

Onze Taaltuin. Maart. W. Dols schrijft over Tweetaligheid in het renovatiedeel van het Schinveldsche rol- en genachtingboek, en geeft een verklaring van het daarin voorkomende woord noick. - A.A. Prins geeft een aanvulling bij N. van Wijk's artikel: Frontal tendency en phonologisch ‘herstel’. J. Eringa kondigt Noord-Nederlandsche dialectlitteratuur aan, op Gronings en Drents gebied. - A. Weynen tekende een dialektkaart voor De hoepel. - J. Wils heeft niets dan lof voor Charivarius' boekje Is dat goed Nederlands? - A. Weynen beoordeelt de Dialect-atlas van Vlaamsch Brabant door H. Vangassen.

Den Gulden Passer XVI-XVII, deel 2. Deze gehele aflevering draagt als titel: Max Rooses herdacht. Daarom zijn ook nog eens de redevoeringen opgenomen, die bij zijn dood uitgesproken werden.

Zuid-Afrika. Maart. In dit maandblad vindt men een uitvoerig, belangrijk opstel van M. Bax-Botha Na aanleiding van C. Louis Leipoldt se sestigste verjaardag, waarin de kunst en het karakter van deze dichter en schrijver met veel aanhalingen gekarakteriseerd wordt.

De Dietsche Gedachte. Maart-April. J.J. Wijnstroom publiceert een studie over René de Clercq; zijn strijd en tweestrijd.

English Studies. C.B. van Haeringen beoordeelt J.F. Bense's Dictionary of the Low Dutch Element in the English Vocabulary.

Museum. Maart. C.G.N. de Vooys beoordeelt de uitgave van De refereinenbundel van Jan van Doesborch door C. Kruyskamp. - S.A. Krijn beoordeelt het proefschrift Holberg en Holland, door Saskia Ferwerda.

C.d.V.