De Nieuwe Taalgids. Jaargang 28

Aankondigingen en mededelingen.

Archives Néerlandaises de Phonétique Expérimentale, Tome VIII-IX. De handelingen van het internationale congres voor phonetiese wetenschappen, gehouden te Amsterdam in Julie 1932, leverden zoveel copie, dat ditmaal twee delen tegelijk verschijnen. Verschillende voordrachten zijn in extenso afgedrukt, van andere bevat het verslag een samenvatting.

Onder de eigenlike artikelen treft men het vervolg aan van de studie over nederlandse intonatie van E. en W. Pée (Zie N.T. XXVII, 119 vlg.). Na de vroeger gepubliceerde algemene waarnemingen over het verschil tussen noord- en zuidnederlandse intonatie volgen nu gegevens omtrent de toonligging van de

[p. 95]

verschillende delen van de zin: het nomen tegenover korte en langere bepalingen en attributieve bijzinnen, het werkwoord tegenover hulpwerkwoorden en objecten.

In het voorgaande deel hadden de auteurs al vastgesteld, dat meestal het Noordnederlands kleinere absolute toonverschillen vertoont dan het Zuidnederlands. Hierin nu zien ze juist een oorzaak van grotere welluidendheid: de stem, zo verklaren ze dit, doorloopt kleinere toonafstanden en kan daardoor langer op de hoogtepunten blijven rusten. Maar vóór men deze voor het Noordnederlands zo complimenteuze gevolgtrekking aanvaardt, zou men zich kunnen afvragen of niet het langer of korter toeven op hoogtepunten meer afhangt van het spreektempo dan van toonnuances. Wel zal men het met de waarnemers eens zijn, als zij de grotere muzikaliteit van het Noordnederlands opmerken in de eigenaardige stijging door diepe daling voorafgegaan, die op te merken is aan het eind van de zin, vooral in vraagzinnen. Een gevolg dus juist van grote nuances in toonhoogte.

Lezenswaard voor de linguist is verder het artikel van A.W. de Groot, ‘Zur Grundlegung der allgemeinen Versbaulehre’. De schrijver erkent in hoofdzaak drie kenmerken, die het gedicht tot gedicht maken, n.l. rythme, correspondentie (van het ene vers met het andere) en coördinatie (van de onderdelen van een vers onderling). Deze drie kenmerken worden in verschillende talen op verschillende wijze verwerkelikt in verband met phonologiese en andere eigenaardigheden der taal. De taak van de algemene versleer is, dit verband te laten zien en het hoogst bereikbare aan aesthetiese bevrediging, met de gegeven taalmiddelen, te zoeken.

C.B. van Haeringen.

Mestreechter spraok doe zeute taol!

Onder deze titel gaf Dr. H.J.E. Endepols een bloemlezing uit Maastrichtse dialektteksten (Maastricht - Gebr. Van Aelst U.M. - 1933) als ‘en klein käös oet ene groete veurraod’, om ‘een denkbeeld te geven van het Maastrichts, van het einde der 18de eeuw tot in onze tijd’. De verzamelaar schreef een beknopte historiese Inleiding en aan het einde een reeks verklarende Aantekeningen. Voor de keuze kwam meer het karakteristieke dan het literaire in aanmerking. Bestemd voor een bredere kring, zijn de teksten niet taalkundig toegelicht, al bieden ze uiteraard waardevol taalkundig materiaal. Het eerste, korte hoofdstuk geeft enkele taaloudheden; het tweede enige stukken uit het

[p. 96]

einde van de achttiende eeuw. Dan volgen de schrijvers, grotendeels ook dichters, uit de 19de en 20ste eeuw (III-IV), waarbij portretten van de auteurs geplaatst zijn. Aardig is ook het vijfde, folkloristiese hoofdstuk, met spreuken en kinderversjes. Om verschillende redenen verdient deze verzameling dus ook belangstelling buiten de Limburgse grenzen.

Drentsche Legenden door J.H. Bergmans-Beins (Assen - Van Gorcum en Comp. - 1933.) Dit bundeltje vlot vertelde sagen, legenden en overleveringen, grotendeels in algemeen-Nederlands geschreven, bevat ook een aantal in Drents dialekt.

Handelingen en Levensberichten van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden 1932-1933.

De afgedrukte rede van de voorzitter, Ph. S. van Ronkel, geeft een beknopt overzicht van het ‘orientaalsche bestanddeel’ in onze taal. De rede van W. de Vreese: Paradox over den grooten nood der Nederlandsche philologie is vol jammerklachten over de onbetrouwbaarheid van de overgrote meerderheid der Mnl. tekstuitgaven. Z.i. zou het werk voor een groot deel overgedaan moeten worden. Ook zijn niet alle teksten voldoende geëxcerpeerd voor het Middelnederlandsch Woordenboek. - Verder is afgedrukt een voordracht van J.B. Schepers over Het Fries in Nederland. - Onder de Levensberichten is er een van Aart van der Leeuw door W. Kramer.

Het Nederlandsche Lied. In de uitgaven ‘Liederen van Groot-Nederland’, verzameld door F.R. Coers Frzn. verscheen onlangs een groot aantal liederen van zeventiende-eeuwse dichters, die de beoefenaars van onze letterkunde ongetwijfeld zullen interesseren. Immers, de toenmalige liedtekst was onverbrekelik met de melodie verbonden. No. 237-242, in zettingen vans J. Hovy bevatten liederen van Krul, Lodensteyn, Valerius, Kamphuyzen, Starter, Bredero, Hooft, Maria Tesselschade en Jan Luyken; No. 243-262, in één bundel verenigd, zijn geheel gewijd aan Liederen van Bredero. Al deze liederen zijn voorzien van pianobegeleiding.

Het Spellingvraagstuk. Bij de firma J.B. Wolters verscheen een aktuele brochure van C.G.N. de Vooys, waarin de ontwikkeling, de tegenwoordige stand en de mogelike oplossing van dit vraagstuk beknopt besproken worden om allen die zich hieromtrent op de hoogte willen stellen, de voornaamste gegevens te verschaffen.

C.d.V.