De Nieuwe Taalgids. Jaargang 27

Uit de tijdschriften. (Julie-Augustus).

De Gids. Julie. Een artikel van A.W. de Groot behandelt De strijd over het vrije vers, naar aanleiding van Albert Verwey's Ritme en Metrum.

Aug. Nijhoff beoordeelt de studie over Herman Gorter van H. Roland Holst.

De Nieuwe Gids. Julie. Behalve enige bladzijden Nieuwe-Gidscorrespondentie geeft W. Kloos opmerkingen over Herman Robbers, naar aanleiding van de roman Redding.

Aug. Opnieuw enige Nieuwe-Gids-correspondentie. W. Kloos schrijft over Willem de Merode.

Groot-Nederland. Julie. Urbain van de Voorde geeft het eerste gedeelte van een Essay over Karel van de Woestijne. - Greshoff beoordeelt een aantal dichtbundels o.a. van G. Achterberg (Afvaart), Muus Jacobse (Programma) en J. Slauerhoff (Serenade).

Aug. Greshoff vond in het werk van W.L.M.E. van Leeuwen aanleiding tot een opstel over Litteratuur en Litteratuuronderwijs, waarin hij, ondanks enige bezwaren, Van Leeuwen prijst wegens zijn ‘uitstekend werk ten bate van onze litteratuur’. - Urbain van de Voorde vervolgt zijn breed opgezet Essay over Karel van de Woestijne. - Greshoff beoordeelt o.a. gedichten van A.J.D. van Oosten (De Wonderlijke Weg) en van Reimond Herreman (De Roos van Jericho).

Stemmen des tijds. Julie. De Kroniek der Poëzie van W.A.P. Smit behandelt achtereenvolgens de Indische Gedichten van Jan Prins, De ring van leed en geluk van Albert Verwey, Langs den Heirweg van Willem de Merode, Programma van Muus Jacobse, Requiem in memoriam matris van Gabriel Smit, Lyriese portretten van Leo van Breen en enkele van minder betekenis.

Opwaartsche Wegen. Julie. In een artikel Meisjes uit de groote stad bespreekt P.A. Mulder twee romans van Irmg. Keun. -

[p. 285]

J. Haantjes vult zijn overzicht van de Afrikaanse letterkunde aan met een Nalezing 1931 en 1932, waarin hij o.a. Van den Heever's proefschrift over Totius beoordeelt.

Aug. J. Haantjes schrijft, naar aanleiding van ‘Maar wij....?’ van Anthonie Donker, over Een spel van jeugd en arbeid. - K. Heeroma beoordeelt Tusschen twee werelden van Johannes Reddingius.

Roeping. Julie. Gerard Knuvelder geeft een overzicht en een karakteristiek van het prozawerk van Aart van der Leeuw, de ‘zoeker van de schoonheid’, die daarna ‘verzoening tussen droom en werkelikheid’ trachtte te bereiken.

Aug. P. Janssens wijst op de eigenaardige schoonheid van De Griekse tragedie.

Den Gulden Winckel. Julie. Gerard van Eckeren oordeelt ongunstig over Een bijbelsch drama van Carel Scharten: De Zonde van Koning David. - J.C. Bloem geeft in de Kroniek der Poëzie een korte karakteristiek van een viertal jonge dichters: A.W. Grauls, Paul Vlemminx, G.A. van Klinkenberg en H. de Bruin.

Aug. G.H. 's Gravesande publiceert Een onderhoud met Garmt Stuiveling. - In de ‘Kroniek van het Proza’ bespreekt Gerard van Eckeren Uren met Dirk Coster van E. du Perron.

Studiën. Tijdschrift voor godsdienst, wetenschap en letteren. Aug. P.M. Brouwer bepleit in een artikel Taalwetenschap en Esperanto het goed recht en de bruikbaarheid van deze kunstmatige taal. - In het laatste gedeelte van zijn artikel Gedichten op Christus' Lijden in de zeventiende eeuw bespreekt Joh. Heesterbeek Oudaen, De Decker, Lodensteyn en Dullaert.

Leuvensche Bijdragen XXV, afl. 1-2. H. Logeman vertaalt een Deens artikel van Kr. Nyrop over de etymologie van matroos, dat teruggaat op een Germaans (Skandinavies) woord matenoot, d.i. spijsgenoot. - G.G. Kloeke bestrijdt opnieuw W. de Vries in een paar bladzijden Over kritiek en antikritiek.

Bijblad, afl. 1-2. J. Leenen oordeelt ongunstig over Jac. van Ginneken's Grondbeginselen van de schrijfwijze der Nederlandsche Taal, en kondigt J.J. Hof's Friesche Dialectgeographie aan. J.J. Vanderheyden beoordeelt De Wandelende Jood van Jos. J. Gielen; Jos. Mansion de Etude sur les mots français d'origine néerlandaise van M. Valkhoff.

[p. 286]

Dietsche Warande en Belfort. Julie-Aug. Raymond Brulez houdt enkele beschouwingen over het werkterrein van de litteratuur, haar wezen en haar doel, onder het opschrift Grenzen der Litteratuur. - André Demedts oordeelt zeer gunstig Over Walschap's ‘Carla’, een roman die met de voorafgaande Adelaïde en Eric een trilogie vormt. - In de ‘Kroniek uit Amsterdam’ bespreekt Anton van Duinkerken het conflict dat ontstaan is tussen Gerard Brom en de jongere Katholieke schrijvers.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Des. Maurits Sabbe geeft een overzicht van De Nederlandsche koloniale letterkunde in de loop der eeuwen. - Jozef Muls herdenkt Jan Hammenecker, dichter der Schelde, die in 1932 overleden is. - Rob. Roemans voltooit zijn zeer uitvoerige Analytische bibliographie van en bibliographie over Prof. Dr. Maurits Sabbe.

Jan. A. Carnoy bespreekt De plaatsnamen met -acum in het Vlaamsche land, die van Keltiese oorsprong zijn.

De Vlaamsche Gids. Julie. J.R.H. de Smidt besluit zijn artikel over De bestudeering van het volkslied in Frankrijk. - Julius Pée vervolgt de studie over Mevrouw Courtmans, waarin alle romans en novellen van deze vruchtbare schrijfster uitvoerig besproken worden.

Aug. Jan de Vries publiceert de interessante voordracht over Filologie en Folklore, gehouden op het jongste Leidse filologenkongres. - Julius Pée vervolgt zijn artikel over Mevrouw Courtmans.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde LII, afl. 2. Willem de Vreese bezorgde een uitgave van Een Fransch-Nederlandsche ‘Leere van hoveschede’ uit het einde der 15de eeuw, afkomstig uit Brugge en bewaard in een handschrift te Oxford. - J.W. Muller geeft Nog een en ander over Mariken van Nieumeghen, nl. over het scheldwoord ‘dobbel velleken’, over de aanvulling van vs. 183, en over de herbergnaam ‘Den gulden boom’, waarin boom zeer waarschijnlik ‘bodem’ betekent. - G.J. van der Keuken voert nieuwe argumenten aan voor het auteurschap van Gerard Brandt van De beruchte voorrede van 1647.

Tydskrif vir Wetenskap en Kuns. Junie. D.F. du T. Malherbe bepleit een radikale behandeling van Die spelling van vreemde woorde in Afrikaans.

[p. 287]

Volkskunde XXXVIII, afl. 1-3. M.A. van Andel schrijft over De ceraunia of dondersteen in de volksgeneeskunde. - M. de Meyere publiceert Onuitgegeven sprookjes uit de verzameling A. de Cock. - C. Lauryssen vervolgt zijn bijdrage over De Folklore van een Kempisch dorp (volks- en kinderliedjes). - V. de Meyere deelt opnieuw Vlaamsche Sprookjes mede, en een aantal Vlaamsche liederen, uit de volksmond opgetekend. - Het artikel De Folklore van de Provincie Antwerpen bevat nieuws over De Schuttersgilde van Duffel. - Het laatste deel van de aflevering brengt reproducties van Vlaamsche Volksprenten.

Tijdschrift voor Taal en Letteren, afl. 2. Jos. J. Gielen publiceert een voordracht over Volkskunst en Kultuurkunst. - Het opstel Vondel en de Barok, van Ed. A. Serrarens is geschreven naar aanleiding van Van de Velde's studie ‘Vondel en de plastische kunsten’. De schr. neemt Vondel's barok-kunst in bescherming, o.a. tegen de afkeer van Schmidt-Degener. - J.F. Vanderheyden geeft een aanvulling bij Sabbe's ‘Brabant en 't verweer’ in een bijdrage over De plundering van Tienen en het ontzet van Leuven in 1635. - L.C. Michels schrijft Over Brandt's Leven van Vondel en beoordeelt Kossmann's uitgave van De Spelen van Gijsbrecht van Hogendorp. - H.H. Knippenberg beoordeelt L. Simons: Het drama en het tooneel in hun ontwikkeling; W.H. Beuken de Beatrijs-uitgave van Jos. J. Gielen; J.J. Gielen Het voortgezet onderwijs in de moedertaal van J. Leest.

Afl. 3. P. Maximilianus maakt uitvoerige aantekeningen Bij Vondel's gedichten voor Anna Bruining. Hij wijst op verschillende gangbare onjuistheden ten aanzien van deze Katholieke nicht, voor wie Vondel de Maeghdepalm schreef (1658) en tracht een verklaring te geven voor ‘'t Eilant van geen zeven voeten’. - Jos. J. Gielen geeft het tweede gedeelte van de bovengenoemde voordracht, handelend over de wederzijdsche invloed van volkslied en kultuurlied. - H.H. Knippenberg schrijft over Mariavereering bij J. de Decker en bij oudere Doopsgezinden. - Marc. Heyer geeft een tweede bijdrage over Sanatorium-taal. - Jos. J. Gielen beoordeelt Het literaire kunstwerk van W. Kramer; H.H. Knippenberg Ritme en Metrum van Alb. Verwey en Het drama in de 18de eeuw in West-Europa van J. Prinsen; W.H. Beuken Belangrijke letterkundige werken I van Jos. J. Gielen; Jos. J. Gielen het proefschrift van P.H. Schröder over Parodieën in de Nederlandse Letterkunde.

[p. 288]

Vondel-kroniek. Julie. B.H. Molkenboer beschouwt Oranje's beeld in Vondels vers. - J. Wille besluit zijn uitvoerige studie over het ten onrechte aan Vondel toegeschreven Moortpasquil. - Een lange reeks Kantteekeningen volgt, waaronder een aanvulling van de Vondel-iconografie door Gerard Brom, een beoordeling van het proefschrift van Geerts door J.D. Meerwaldt, en een beoordeling van Overdiep's Zeventiende-eeuwsche syntaxis door A.C. de Jong.

Onze Taaltuin. Julie. Jos. Schrijnen geeft een antwoord op de vraag Wat is volkskunde? - In de rubriek Dialectstudie en syntaxis bespreekt J. Klatter Eenige Groninger isoglossen en De tweede pers. sing. op het Groninger Hoogeland. - Jac. van Ginneken beoordeelt de Friesche dialectgeografie van J.J. Hof onder het opschrift De Friesche taalstudie op nieuwe banen. - De taalkaart behandelt het woord Neus. - G.S. Overdiep bespreekt de Goddelicke Lofsanghen van Justus de Hardwijn, uitgegeven door O. Dambre.

Aug. G.S. Overdiep bespreekt De figuur van Willem I in Vondels lyriek. - H. Schurink heeft de Zintuigelijke gewaarwordingen bij Zeventiende-eeuwsche dichters nagegaan. Hij koos daarvoor Hooft, Bredero, Starter en Camphuysen en onderzocht 10.000 woorden met het oog op visuele en acoustiese kwaliteiten, reuk- en smaakgewaarwordingen en gevoelsprikkels. - Een bijdrage van Jac. van Ginneken, met kaartjes toegelicht, wijst op Nog een Hollandsche expansie: de ronding van lenen: leunen en soortgelijke. Hij toont aan ‘hoe in de verspreiding der klankveranderingen het sociologische verkeers- en het biologische tongvalelement elkander nu eens helpen en dan weer bestrijden’.

Ons Eigen Blad. Julie. Als XIXde der Spraakkunstige Varia bestrijdt Gerlach Royen, met aardig bewijsmateriaal het waandenkbeeld van ‘onbeschaafde spelling’.

Germanisch-Romanische Monatsschrift. Mei-Junie. Een artikel van O. Behaghel over Zeitersparnis in der deutschen Rede is ook voor soortgelijke verschijnselen in het Nederlands van belang.

Museum. Julie. G. Engels beoordeelt het tweede stuk van Overdiep's Zeventiende-eeuwsche Syntaxis.

C.d.V.