De Nieuwe Taalgids. Jaargang 27

[p. 184]

Aankondigingen en mededelingen.

Middelnederlandsch Handwoordenboek. Vóór de voltooiing van het Middelnederlandsch Woordenboek bewerkte Verdam zijn bekend Handwoordenboek, met het gevolg dat het laatste gedeelte, van het woord sterne af, ‘stiefmoederlijk bedeeld werd’. Verdam troostte zich met de belofte van de uitgever, dat dit laatste gedeelte na de voltooiing van het grote werk herdrukt zou worden. Deze belofte is nu vervuld, door de ijver van Dr. C.H. Ebbinge Wubben. Dat hij geen overbodig werk deed, blijkt uit het feit dat het laatste gedeelte, door de firma Nijhoff afzonderlik verkrijgbaar gesteld (prijs f 6,-) van 123 tot 234 bladzijden uitgedijd is.

Beknopte Woordenlijst. Volgens de beginselen van de Vereniging tot vereenvoudiging van onze spelling samengesteld door Dr. J.J.B. Elzinga, Dr. D.C. Hesseling en Dr. J.J. Salverda de Grave (Zwolle - Tjeenk Willink - 1933; prijs f 0,40).

De schrijvers, die in opdracht van de Vereniging handelden, wijzen er op, dat ‘in elk spellingstelsel de orthografie der overgenomen woorden een gevaarlike klip is, die zij getracht hebben te omzeilen. Aan het Voorbericht ontlenen wij de volgende zinsnede: ‘Wij zijn conservatiever geweest dan de schrijvers der “Nederlandse Woordelijst”; het voordeel van een unificatie die toch nooit volkomen zal zijn - men denke aan de k in plaats van de c - weegt, naar ons schijnt, niet op tegen het gevaar dat personen die het met ons streven eens zijn, worden afgeschrikt door het uiterlik dat wij aan de vreemdelingen in onze taal geven. Toch zal men hier verscheidene woorden aantreffen waarvan de spelling is vernederlandst. Anderen dan wij zouden zonder twijfel een andere keus hebben gedaan en aan andere wijzigingen de voorkeur hebben gegeven; het gebruik van vreemde woorden is nu eenmaal iets zeer persoonliks en hangt samen met iemands smaak en milieu.’

Deze lijst is een vrucht van nauwgezette overweging. Aan de bevoegdheid van de auteurs zal wel niemand twijfelen, zodat wij de hoop mogen koesteren dat bij de invoering van de Vereenvoudigde Spelling deze lijst als grondslag zal kunnen dienen voor een compromis-regeling die aan een ouder en een

[p. 185]

jonger geslacht bevrediging zal schenken en dus prakties invoerbaar zal blijken.’

De Werken van Vondel: zesde deel (1932). Dit omvangrijke deel van de W.B.-uitgave bevat het grootste deel van de Virgilius-vertalingen: de Herderszangen, de Lantgedichten en negen boeken van de Eneis. Het was een gelukkige gedachte, de prozavertalingen van 1646 en de bewerking in verzen van 1660 parallel af te drukken, al wordt daarmede de chronologie verbroken. Voor de vergelijkende studie van de beide bewerkingen, zowel als voor de toelichting levert dit grote voordelen op. Met grote zorgvuldigheid en kennis en met bewonderenswaardige werkkracht heeft Dr. A.A. Verdenius zich van deze tijdrovende en moeilike taak gekweten. Doorlopend zijn de teksten met het Latijnse origineel vergeleken. In tegenstelling met Kalff's oordeel toont hij aan dat Vondel Vergilius dikwijls verkeerd of maar ten halve begrepen heeft. Maar hij voegt er aan toe: ‘Dit behoeft natuurlik aan de waarde van zijn vertaling als geheel niet zo heel veel af te doen. Men kan Vondels proza blijven bewonderen, ook al geeft hij dikwijls Vergilius' bedoeling niet of onnauwkeurig weer.’

De uiterlike verzorging van dit deel laat niets te wensen: daarvoor geeft de schr. aan C.R. de Klerk, de ziel van de onderneming, gerechtvaardigde lof.

Vondel's Jeptha. In de reeks ‘Van alle tijden’ (Groningen - J.B. Wolters) verscheen een zesde druk van de Jeptha, waarbij de bekende Inleiding van J. Koopmans behouden bleef, maar waarin de Aantekeningen opnieuw bewerkt en aangevuld werden door Dr. C.G.N. de Vooys.

Guido Gezelle's Volledige Werken. Deze mooi uitgevoerde en uitstekend verzorgde Jubileumuitgave wordt met grote ijver voortgezet. In 1932 verscheen reeds het elfde deel: Van den Kleenen Hertog, bezorgd door Prof. Dr. Fr. Baur met een inleiding over Guido Gezelle door Dirk Coster. Wij komen op de gehele reeks terug.

Vereeniging Het Bilderdijk-Museum.

Het 24ste jaarverslag van deze Vereniging (1933) bevat twee kleine bijdragen tot de Bilderdijk-litteratuur: het Verzoekschrift van Bilderdijk en Dirk van der Linden aan het Hof van Holland, uitgegeven door Prof. Dr. A. Goslinga en Bilderdijks tweede vrouw en haar moeder door Dr. J.C. van der Does.

[p. 186]

Die impressionisme in die Nederlandse letterkunde. Rede uitgespreek deur Dr. G. Dekker by die aanvaarding van die hoogleraarsamp aan die Potchefstroomse Universiteitskollege op Vrydag 13 Febr. 1931 (Pretoria - J.H. de Bussy - 1933).

In deze rede wordt met nadruk gewezen op het verband tussen schilderkunst en litteratuur, vooral in het Nederlandse impressionisme van omstreeks 1880. Met een reeks van goed gekozen aanhalingen wordt aan de Afrikaanse hoorders getoond dat het impressionisme ‘die kunstenaar weer ontvanklik gemaak het vir die uiterlike skoonheid van die dinge, dit het sy sintuie verskerp en verfyn, dit het die woordkuns verryk met tal van stylmiddele om te getuig van die heerlikheid van die sinnelike wêreld.’

De studie van de woordbetekenis. Rede, uitgesproken ter herdenking van de 297ste verjaardag der Utrechtse Universiteit.

Deze rede is door de firma J.B. Wolters te Groningen in de handel gebracht.

Belangrijke letterkundige werken I en II. Het letterkundig opstel. Als ‘leidraad bij de studie der Nederlandse literatuur’, voor hoofdakte-candidaten, verschenen bij de firma J. Muusses te Purmerend een drietal delen. Het eerste, bewerkt door Dr. Jos. J. Gielen ontleedt en bespreekt een aantal letterkundige werken uit de Middeleeuwen en Vroeg-renaissance; het tweede, door dezelfde auteur met medewerking van P.A. Eggermont, doet hetzelfde voor de Renaissance en de Romantiek. In het derde deel, door J.H.J. Willems worden wenken en voorbeelden gegeven voor het samenstellen van letterkundige opstellen.

Justus de Harduyn's Goddelicke Lof-sanghen. Voor de Seven Sinjoren bezorgde Dr. O. Dambre, de onvermoeide pleitbezorger voor Justus de Harduyn, een keurige uitgave van deze dichtbundel (Antwerpen - De Sikkel - 1933), hier en daar met de bijbehorende muziek. Aan het einde vindt men een reeks Tekstverklaringen en een Woordregister.

Fransch- Vlaanderen. Letterkundige betrekkingen met Vlaanderen. Herleving van het nationaliteitsgevoel door Dr. V. Celen (Antwerpen - De Sikkel - 1933).

De titel drukt reeds uit, wat Dr. Celen, bekend als uitgever van De Swaen's werken, bedoelde met deze uitvoerige studie van 113 blz., met een taalgrenskaart, die de taaltoestand in

[p. 187]

1932 in Frans-Vlaanderen weergeeft. Het bevat een belangrijke bijdrage tot de geschiedenis van onze taal in dit uiterste grensgebied.

Simon Stevin. Taalstrijd-Taalzuivering door Dr. J. Rombouts (Brussel - Standaard-Boekhandel - 1933).

Een verhandeling van 36 bladzijden, No. 309 van de reeks Katholieke Vlaamsche Hoogeschooluitbreiding (Prijs fr. 2.50), bestemd voor een groot publiek, maar met een duidelike uiteenzetting van Stevin's bemoeiingen ten bate van de moedertaal en zijn eigenaardige taalbeschouwing.

Dietse Letteren. Bibliotheek voor de Dietse landen. De firma J.M. Meulenhoff te Amsterdam deed onlangs in deze reeks twee nieuwe deeltjes, smakelik van uiterlik, verschijnen, nl. een verkorte uitgave van Jacob van Lennep's Ferdinand Huyck, met inleiding en aantekeningen van W. Polman Tuin Jzn. en een onverkorte uitgave van het zeer aantrekkelike en boeiende verhaal van Arthur van Schendel: Het fregatschip Johanna Maria. Deze uitgave zal menigeen te meer welkom zijn, nu de schrijver er verklaringen van de zeemanstermen aan toevoegde.

Te voren waren in dezelfde reeks al drie nummers verschenen, nl. de Reizen van Bontekoe door Dr. W.H. Staverman, Een bundel Falkland-Schetsen, verzameld en toegelicht door Dr. A.C. Bouman, en Vondel's Joseph in Dothan, ingeleid en toegelicht door Dr. C.G.N. de Vooys.

C.d.V.