De Nieuwe Taalgids. Jaargang 27

Uit de tijdschriften. (november-desember).

De Gids. Nov. C. van Vollenhove vertaalt in Nederlandse verzen een Latijns gedicht van Hugo de Groot, met de titel Wildzang voor François de Thou. - De Schoonheid van Herman Gorter's poëzie is een voordracht van H. Roland Holst, uit de ‘Verslagen en Mededeelingen’ van de Kon. Vlaamsche Academie overnomen.

De Nieuwe Gids, Nov. Een kort Engels opstel van J.A. Russell, The poetry of Sir Walter Scott, its influence on Van Lennep, Beets and Hofdijk, geeft niet veel meer dan een aankondiging van Vissink's proefschrift over dit onderwerp. - W. Kloos schrijft over Hélène Swarth.

Des. W. Kloos schrijft over Gustaaf van Constant van Wessem.

De Stem. Des. Ant. Donker bespreekt de dichter A. van Collem.

Stemmen des tijds. Nov. C. Tazelaar geeft een reeks beknopte boekbesprekingen en boekaankondigingen.

Des. In een uitvoerig artikel behandelt J. Haantjes het verband tussen Psychanalyse en moderne letterkunde, waarbij ook o.a. de roman Adelaïde van Gerard Walschap ter sprake komt. - C. Tazelaar voert een pleidooi voor De harp van Sint Franciscus van Felix Timmermans, al zou dit boek tegen een ‘normatieve beschouwing’ niet bestand zijn.

Den Gulden Winckel. Nov. J.C. Bloem beoordeelt Nieuwe Versbundels van Hélène Swarth (Kinderen), Albert Verwey (De ring van leed en geluk) en Jan Prins (Indische Gedichten). - De Kroniek van het Proza van Roel Houwink is gewijd aan ‘Twee betrekkelijk impopulairen’, nl. Aart van der Leeuw (Verspreid Proza) en Nine van der Schaaf (De Uitvinder).

[p. 45]

Des. Gerard van Eckeren herdenkt Carry van Bruggen en bespreekt in De Kroniek van het Proza de romans Offers van Top Naeff en Jhr. Mr. James de Beyll van C. en M. Scharten-Antink. - G. Stuiveling beoordeelt Brood van Maurits Dekker.

Opwaartsche Wegen. Nov. J. Haantjes schrijft waarderend over Simons' laatste werk, de geschiedenis van Het drama en het tooneel; Roel Houwink beoordeelt, naar aanleiding van de bundel Ter zake, Donker's kritische beginselen. - K. Heeroma publiceert een lezing over Vrijheid en gebondenheid van de dichter.

Des. In het artikel Christus en de kunst, bestrijdt J. Haantjes de stelling van Prof. G. van der Leeuw, dat er geen ‘Christelijke kunst’ zou bestaan of zou kunnen bestaan.

Roeping. Nov. Franz von Oldenburg-Ermke beoordeelt de romans Rembrandt van Theun de Vries, Jan Steen van C.J. Kelk, en De Goede Moordenaar van Antoon Coolen. - B. Naaijkens M.S.C. bespreekt uitvoerig Het nieuwe boek van Pater Molenaar: Mechtild de Begijn.

Des. Jan H. Eekhout wijdt een artikel aan De Dichter A.J.D. van Oosten.

De Vlaamsche Gids. Des. Eugène Bosschaerts deelt Iets over Dichter Aimé de Marest mede.

Die Nuwe Brandwag. Sept. G. Dekker beoordeelt Twee Rembrandt-romans, nl. van Theun de Vries en van Hendrik van Loon. - C.M. van den Heever herdenkt Israël Querido; M. Ligthart-Lion Cachet geeft Persoonlijke Herinneringen van Frederik van Eeden. - G. Dekker beoordeelt Deining, een dichtbundel van C.M. van den Heever. Gedichten van F.C.L. Bosman (Pluksels) en van T.J. Haarhoff (Tria Corda) worden beoordeeld door C.M. van den Heever. - P.C. Schoonees beoordeelt Die rooi rotte, prozaverhalen van C. Louis Leipoldt. - G. Dekker bespreekt de roman Jan Steen van C.J. Kelk en De Uitvinder van Nine van der Schaaf.

Nov. Een bijdrage van Anthonie Donker geeft een beknopt overzicht van de Nederlandsche Litteratuur van dezen tijd. - G. Dekker beoordeelt het proefschrift van C.M. van den Heever over Die Digter Totius, Ritme en Metrum van Albert Verwey en de Litteraire Herinneringen van F. van der Goes. - C.M. van den Heever bespreekt de tweede uitgave van Humor in die algemeen en sy uiting in die Afrikaanse letterkunde van F.E.J.

[p. 46]

Malherbe, Media vita van J.C. Bloem, en Het literaire kunstwerk van W. Kramer.

English Studies. Des. D.C. Hesseling prijst het Tweetalig Woordeboek, Engels - Afrikaans van D.B. Bosman en W.v.d. Merwe en verheugt zich over de buitengewone verrijking van de Afrikaanse woordenschat, deels door ontlening aan het Nederlands, deels door het vormen van neologismen.

Tijdschrift voor Taal en Letteren XX, afl. 4. L.C. Michels vervolgt zijn artikel Over Vondelverklaring, een scherpe kritiek op het boek van Frijns: Vondel en de Zeestar. - H.H. Knippenberg wijdt een artikel aan Leven en werken van Juliana Cornelia Baronesse De Lannoy. - A.J. de Jong brengt de woorden Begroten en begrotelik in verband met een Joods woord grote = spijt. Door Joodse kooplieden kan het woord van Amsterdam uit verbreid zijn. - H.J.E. Endepols beoordeelt het proefschrift van J.G.M. Moorman in een artikel Studie der ‘geheimtalen’. - L.C. Michels brengt een verbetering aan in Eerste bliscap, vs. 443 vlg. - H.H. Knippenberg wijst op gegevens uit stadsrekeningen omtrent Oude spelen in Limburg. Enige korte boekbesprekingen besluiten de aflevering.

Onze Taaltuin. Nov. Jac. van Ginneken noemt nog enige Voorloopers der phonologie. - G. Stuiveling onderzocht Het rythme als dramatische factor in Vondel's Peter en Pauwels. - Het taalkaartje gaat over het woord Vuur. - G. Seppen wijst op het woord blinkertjes in dieventaal. - Jac. van Ginneken beoordeelt de Geschiedenis van de Nederlandse taal van C.G.N. de Vooys; J. Wils de Stroomingen en Gestalten van De Raaf en Griss.

Des. Jos. Schrijnen trekt in een artikel Synchronistische volkskunde een parallel tussen stof en methode van de folklore en de taalkunde. - G.S. Overdiep laat twee dichters aan het woord over De vorm der lyriek, nl. Theun de Vries en Hendrik de Vries. - G. Stuiveling beoordeelt het proefschrift van G. Kazemier over Het vers van Hooft. - G.S. Overdiep verklaart, op stilistiese gronden, een plaats uit Vondel's Lucifer, (vs. 1299). - Het taalkaartje geeft het woord Zoon in de Nederlandse dialekten. - G.S. Overdiep beoordeelt het proefschrift van H.W.J. Schregel: Stilistische en syntactische beschouwingen over de Camera Obscura van Hildebrand.

[p. 47]

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde LI, afl. 3-4. W. de Vreese bespreekt een merkwaardige Bredaesche Almanac van Jan van Vliet (1663), die Middelnederlandse bronnen gebruikte en aanhaalde. - M.E. Kronenberg wijst op Een onbekende Nederlandsche vertaling van Le chevalier déliberé, door Pieter Willemsz gemaakt, een Haarlems dichter, die de oudere vertaling van 1503 blijkbaar niet gebruikte. - Dezelfde schrijfster vond Een onbekende Nederlandsche Cato-tekst, begin 16e eeuw. - G.I. Lieftinck toont aan, in zijn artikel Hendrik Mande als bewerker en compilator, hoe weinig zelfstandig en oorspronkelik deze auteur te werk gegaan is. - C.L. Thijssen-Schoute schrijft Over de Hollandse Schynheiligh en de figuur daarin van de dokter. Zij vergelijkt Hooft's proza en Bredero's berijming met het Italiaanse origineel. - W. de Vries behandelt opnieuw het ingewikkelde diftongeringsvraagstuk in een bijdrage, getiteld: Iets over germ. î en û te onzent. - A.A. van Rijnbach deelt iets mede over de verhouding van Haverschmidt en Penning. - H.L. Bezoen licht een plaats toe uit Symen sonder soeticheydt (vs. 415). - J. de Vries vervolgt zijn Studiën over Germaansche mythologie met een afdeling over De Goden der Westgermanen.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Junie. Leonard Willems stelt de vraag: Is Pieter Doorlant de auteur van den Elckerlijc? Zijn mening is dat ‘deze toeschrijving op vrij zwakke gronden berust.’ - Alb. J.J. van de Velde verzamelde voor zijn artikel Letterkunde en Wetenschappen fragmenten uit Nederlandse schrijvers over natuurwetenschappen, die door stijl uitmunten. - J. van Mierlo bespreekt De 10e Brief van Hadewijch en het 41ste der Limburgsche Sermoenen, waarbij hij wijst op ‘invloed van Hadewijch op de Limburgsche sermoenen.’ - Een voordracht van Joris Eeckhout is getiteld: De Roman: wezen, evolutie, nieuwe strekkingen.

Julie. De archivaris Floris Prims behandelt Het Keurboek van Antwerpen en het probleem der Stadskeuren. - Prosper Arents geeft als proeve van bibliografie: Guido Gezelle in vertaling.

Okt. In de Plechtige Vergadering sprak de Bestuurder J. Salsman over de vraag: Hoeverre staat de Poirters-studie? Daarna hield het erelid H. Roland Holst een voordracht over De Schoonheid van Herman Gorter's poëzie, in deze aflevering geheel afgedrukt.

Dietsche Warande en Belfort. Des. Een beknopt artikel van Felix Rutten handelt over Het Toerisme in onze Literatuur.

[p. 48]

Ons Geestelijk Erf. J. van Mierlo publiceert een Kongresvoordracht over Ruusbroec's bestrijding van de ketterij. Uit alle werken van Ruusbroec heeft hij de plaatsen bijeengezocht, waar de ketterijen van de eigen tijd, de ‘valsche ledicheit’, en later het pantheïsme ter sprake komen.

Paedagogische Studiën. Des. A. Zijderveld schrijft over Het literatuuronderwijs in syntheties verband met het gymnasiale leerplan. - I. van der Velde kondigt een vijftal Amerikaanse dissertaties aan, in een artikel Bij Amerikaanse taalonderzoekingen. - A. Zijderveld beoordeelt Het voortgezet onderwijs in de moedertaal van J. Leest.

Levende talen. Des. F.G.A. Stemvers publiceert een uitvoerig artikel over Het moedertaalonderwijs op de Middelbare School. - A.J. Schneiders betwist dat men in het taalonderwijs van een Chaos zou kunnen spreken.

Het Boek. Des. Willem de Vreese bespreekt uitvoerig Het Ruusbroec-Gedenkboek, dat verleden jaar door het Ruusbroec-Genootschap werd uitgegeven en dat menige belangrijke bijdrage bevat.

Tydskrif vir Wetenskap en Kuns. Okt. Elizabeth J. Conradie wijst op Changuion's Ontwerp vir 'n Nederlandse Woordeboek, van 1848, dat in handschrift bewaard is. Dit ontwerp, dat goed doordacht was, werd door de Maatschappij van Ned. Letterkunde destijds als onuitvoerbaar verworpen.

Museum. Nov. Gerlach Royen beoordeelt een studie van J. Lohmann over Genus und Sexus; C.G.N. de Vooys beoordeelt het tweede deel van Lod. van Velthem's Spieghel Historiael, door H. van der Linden en Paul de Keyser. - A. Beets prijst de studie van Karl Meisen over Nikolauskult und Nikolausbrauch im Abendlande.

Ons Eigen Blad. Nov. Gerlach Royen geeft, in een bestrijding van B.D., die het schrijven van enklitiese pronomina in beginsel ongeoorloofd acht, een heldere uiteenzetting van de taak en de betekenis van dergelijke enklitiese vormen.

Des. In Taalkundige Varia X veroordeelt Gerlach Royen scherp de ‘taalkundige voorlichting’ van Dr. Haje's Taalschut.

C.d.V.