De Nieuwe Taalgids. Jaargang 26

[p. 156]

Uit de tijdschriften. (maart - april).

De Gids. April. In een artikel Omslachtige fundamenten op onvaste bodem wijst D.C. Hesseling op het ‘zeer betwistbaar betoog’ van Van Ginneken's Grondbeginselen van de schrijfwijze der Nederlandsche taal, waarin hij ‘de oorzaak gaat vaststellen van een gevaar, waarvan hij het bestaan geen ogenblik getracht heeft te bewijzen’.

De Nieuwe Gids. Maart. W. Kloos schrijft herinneringen aan Jac. van Looy als geestelijk mensch en dichter.

April. In een artikel De jongeren schrijven romans geeft Jacob Hiegentlich een beknopt en krities overzicht van de romankunst der jongere Nederlandse auteurs, die z.i. nog veel tekortkomingen vertoont en achterstaat bij de gelijktijdige schilderkunst.

Groot-Nederland. Maart. Henri van Booven geeft opnieuw een kort fragment uit Leven en Werken van Louis Couperus. In de rubriek Literatuur beoordeelt Frans Coenen o.a. Het Wonder der Liefde van C. en M. Scharten-Antink, en De Druivenplukkers van A. den Doolaard.

April. Henri van Booven vervolgt het bovengenoemde fragment. - J. Greshoff beoordeelt zeer gunstig de bundel Media Vita van de dichter J.C. Bloem.

Stemmen des tijds. Maart. Henriëtte J. van Gelderen heeft uit brieven alles bijeengebracht wat zij vinden kon omtrent Julius Willem Bilderdijk (1798-1818), de jong gestorven zoon van de dichter.

April. In een Kroniek der Poëzie behandelt W.A.P. Smit ‘Het probleem der Christelijke poëzie in Opwaartsche Wegen’. Zijn konklusie is dat ‘met het “moderne” vers en zijn jargon een onchristelijk element in onze poëzie binnengedrongen is’. Daarna worden een aantal dichtbundels beoordeeld. - Gerard Brom betoogt dat Marnix De dichter van het Wilhelmus geweest moet zijn.

[p. 157]

De Stem. Maart. De Poëzie-kroniek van A. Donker behandelt werk van A. de Marest, A. Demedts, Jan Vercammen en Marnix van Gavere.

April. Voor deze maand koos A. Donker ter beoordeling verzen van Achterberg, Beversluis, Henri Bruning en A. Wapenaar. - Met piëteit herdenkt hij Frits Hopman als prozaïst.

Roeping. April. Gijs van Rooyen oefent, onder het opschrift Tegen estetiese vuilschrijverij een scherpe kritiek op een ‘abel spel’, dat Helman het vorige jaar in ‘De Gemeenschap’ liet verschijnen. - In een beoordeling Van prullen en poëten verwerpt Gerard Knuvelder de platvloerse, aanstellerige verzen van Eric van der Steen, waardeert Halbo Kool, en prijst vooral Anton van Duinkerken wegens zijn laatste werk: Het wereldorgel.

Opwaartsche Wegen. Maart. De Vlaamsche Kroniek van Jan H. Eekhout handelt over de Poëzie van het viertal dichters van ‘Het Fonteintje’, de Critiek van Urbain van der Voorde en de Romankunst van Maurice Roelants.

April. W.A.P. Smit publiceert een voordracht over Menno ter Braak en zijn eerste roman, n.l. Hampton Court.

Den Gulden Winckel. Maart. In dit aan Goethe gewijde nummer schrijft J.C. Bloem over Een nieuwe vertaling van Faust, n.l. die van Anthonie Donker.

April. Onder het opschrift Nederlandsche ‘Fantaisisten’ bespreekt J.C. Bloem verzen van C.J. Kelk, H.C. Kool, Reimond Herremans, A. de Marest en Anton van Duinkerken. - Roel Houwink beoordeelt een Roman: Komedianten trokken voorbij van Johan Fabricius.

Boekzaal der geheele wereld. Maart. Ed. A. Serrarens beoordeelt het proefschrift van A. Saalborn over Het ontwaken van het sociaal bewustzijn in de literatuur.

Studiën. Tijdschrift voor godsdienst, wetenschap en letteren. April. H. Duurkens geeft het eerste gedeelte van een artikel over Die eerste bliscap van Maria, bedoeld als toelichting bij een opvoering die deze zomer zal plaats hebben.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Des. C. Debaive publiceert een uitvoerige Bibliographie der werken van Dr. Is. Teirlinck. - Omer Wattez wijst op overeen-

[p. 158]

komende woorden in het Vlaams en het Noors (Van de Vlaamsche kust tot de Noordsche fjorden.) - Merkwaardig is een folkloristiese nagelaten bijdrage van Edm. H. van Heurck, namelik de uitgave van een zeer uitvoerige, berijmde beschrijving van Kinderspelen, van de Aalster dichter J.B.J. Luyckx (1757-1836), die slechts in handschrift bewaard bleef. - Herman Teirlinck vertelt, in een bijdrage Over zuivere dramatiek, naar aanleiding van Elckerlijc, hoe hij dit oude drama gemoderniseerd heeft en door een nieuwe enscènering voor een hedendaags publiek aantrekkeliker gemaakt heeft.

Dietsche Warande en Belfort. April. In de rubriek Poëzie beoordeelt A. van Cauwelaert een groot aantal jongere Vlamingen. - J. van Mierlo beoordeelt W. de Vreese's voordracht over Jan van Ruusbroec, de Wonderbare.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde LI, afl. 1. Marie Ramondt heeft de bron opgespoord van Een Amsterdamsch fragment, het fragment van een Mnl. ridderroman, door Kalff in Ts. IX gepubliceerd, n.l. de Lion de Bourges. - A. Schweckendieck dringt aan op een onderzoek van de oudste druk van De historie van den verloren sone. - W. de Vries schrijft over tk > tj in het Noordfries. - J.H. Kern brengt verband tussen Mnl. geles en Oudengels gelis. - A.A. van Rijnbach lokaliseert het Bontebotters huys uit Bredero's Klucht van de Koe. - W.L. de Vreese stelt de betekenis vast van Mnl. solre (n.l. tribune, planken staketsel) en van cadellen (n.l. biezondere gekleurde kapitalen in een handschrift). - G.W. Wolthuis bespreekt str. 14 van Het daghet in den Oosten. - W. de Vries handelt Over deminutiva in en nabij Overijsel. - J.F. Vanderheijden wijst op navolging van O. de la Marche in J.B. Houwaert's ‘Generaelen Loop der Werrelt’. - W. de Vreese gaat de oorsprong na van De woorden ‘flamingant’ en ‘franskiljon’, die ouder blijken dan men zou menen. - Jacoba van Lessen bespreekt de etymologie van kakeichie, klakkooi en kakkadoris.

Tijdschrift voor Taal en Letteren XX, afl. 1. P. Maximilianus bestrijdt de opvatting van Sterck Over den oorspronkelijken Gijsbrecht. Hij betoogt dat Vondel op het drijven der predikanten slechts wat krasse termen heeft veranderd, maar niet de gehele Kerstnacht-scène gewijzigd heeft. - Jos. J. Gielen gaat de invloed van Eugène Sue in de Nederlanden na, die gering blijkt

[p. 159]

te zijn, niettegenstaande zijn werk veel vertaald en druk gelezen is. - Marc. Heyer O.F.M. verzamelde woorden uit Sanatoriumtaal. - Jos. J. Gielen beoordeelt het proefschrift van Mej. Spoelstra over De invloed van de Duitsche Letterkunde op de Nederlandsche in de tweede helft van de 18e eeuw en de Letterkundige Studiën van J. Koopmans.

Neophilologus, XVII, afl. 3. De aflevering opent met de Amsterdamse rede van Oskar Walzel: Zusammenhänge in der Weltdichtung. - A.W. de Groot vervolgt zijn uitvoerige studie over Der Rhythmus met een afdeling over ‘Die Hebungen und die Senkungen’. - J.A. van Praag wijst de Spaanse bron aan van een der verhalen uit 't Suydt Hollantsche Thessalia van L. van Bos.

Volkskunde. XXXVI, afl. 4-6. Door een groot aantal medewerkers wordt Pol de Mont, als stichter van Volkskunde herdacht en geëerd. - C. Lauryssen vervolgt zijn opstel over De Folklore van een Kempisch dorp; V. de Meyere deelt opnieuw een aantal Vlaamsche Diersprookjes mede, en herdenkt de folklorist Emile H. van Heurck. Een reeks Boekbesprekingen besluit de aflevering.

Vondel-kroniek. Jaarg. 111, nummer 2. Het artikel Vondel in het huidige Duitschland werd geschreven door een jonge Duitser, Heinz Haerten, die vertelt van de geslaagde opvoeringen van Lucifer en Adam in Ballingschap, te Bonn en te Koblenz, en goede verwachtingen heeft van een oplevende belangstelling, door middel van goede vertalingen. - B.H. Molkenboer besluit zijn opstel Wanneer werd Vondel Katholiek? Reeds in Maeghden en Gebroeders vindt hij ‘duidelijk de belijdenis van Vondels Katholicisme’, zodat hij aanneemt ‘dat onze dichter tegen het midden van 1639 tot de Moederkerk moet zijn overgegaan’. Een reeks van kleinere mededelingen besluit de aflevering.

Eigen Volk. Maart. G. de Graaf deelt iets mede over Het Wieringer dialect; A. Schillings over Het dialect van Weert. - J.R.W. Sinninghe geeft een Bibliographie van Noord-Brabants sprookjes sagen en legenden.

Levende Talen. April. W.L.M.E. van Leeuwen bestrijdt in een artikel Ideaal en Practijk de beschouwing van A. Zijderveld over litteratuuronderwijs, in het vorige nummer opgenomen. Hij

[p. 160]

blijft van mening, dat de nieuwe letterkunde de voorrang heeft. - P.N. Dezaire schrijft over ‘Het Nederlandsch en de moderne talen’, om concentratie te bepleiten. - A.J. Schneiders verdedigt Het klasse-spel, d.w.z. het toneelspel in de klas. - H.W.J. Schregel beoordeelt uitvoerig de Zeventiende-eeuwsche syntaxis van G.S. Overdiep; A. Noë, in afkeurende zin, de Korte Nederlandsche Literatuurgeschiedenis van Ph. A. Lansberg.

Ons Eigen Blad. No. 4-5. Onder de Spraakkunstige varia bespreekt Gerlach Royen Vier Manusjes-van-alles, n.l. -e, -en, -s en -er en hun rol in de samenstellingen.

No. 6. Van ministerieel kwaad tot burokraties erger noemt Gerlach Royen de beslissing van de Minister, dat op alle lagere scholen, openbaar en biezonder, in de hogere klassen de seksuele n toegepast moet worden. Dit berust z.i. op een verkeerde interpretatie van het advies van de Onderwijsraad, waarop de Minister zich beroept. De bedoeling daarvan was slechts, dat de kinderen vóór het verlaten van de school iets omtrent de oude buigingsleer vernomen hebben, opdat ze ‘niet vreemd komen testaan tegenover de vele schrifturen waarin die fleksievorm nog geschreven wordt’.

Tijdschrift voor Zielkunde en Opvoedingsleer. Afl. 1. In een artikel De nieuwste literatuur in ons onderwijs levert A.J. Schneiders een pleidooi voor ‘het accentueren van de nieuwste literatuur (d.w.z. van de laatste 10 à 20 jaar) in het letterkundig onderwijs’. De leraar blijft daarbij jong en geen erkend ‘gezag’ beinvloedt zijn oordeel.

Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur. LVI, 1 Heft. Th. Frings bespreekt in een artikel Persönliche Feminina im Westgermanischen uitvoerig de etymologie en de verbreiding van de Nederlandse suffixen -ster, -ege, -esse, -ersche, -ersse, -nede en -inne.

Museum. Maart. J. van Lessen beoordeelt Van Muis naar Maus, door J. Leenen; G. Gosses bespreekt in het Fries de studie van W. de Vries over Palatalisering van û in Westerlauwers Fries.

April. M.E. Kronenberg beoordeelt Beuken's editie van Mariken van Nieumeghen; A. Kluyver de Bibliographie der Werken van P.C. Hooft door Leendertz.

C.d.V.