De Nieuwe Taalgids. Jaargang 26

Uit de tijdschriften.
(november-desember).

De Gids. Nov. M. Nijhoff beoordeelt drie dichtbundels: Voorspel van G. Smit, Alleenspraak van Chr. de Graaff en Afvaart van G. Achterberg.

De Nieuwe Gids. Nov. Deze aflevering is voor een groot deel gewijd aan Jacques Perk, die in verzen en proza herdacht wordt. Augusta Peaux haalt jeugdherinneringen op. P.H. Ritter schrijft uitvoerig over Jacques Perk's Verwanten, die hij door persoonlike omgang heeft leren kennen. J. Reddingius behandelt Jacques Perk en de Verbeelding, D. Spanjaard Jacques Perk en de Traditie. Van de Afrikaner J.F. Marais is een artikel overgenomen over Jacques Perk en Lamartine. W. van Lennep schrijft over Jacques Perk en de Religie. - W. Kloos geeft een beschouwing Naar aanleiding eener dissertatie over Mr. C. Vosmaer, nl. die van J.P. Boyens.

Des. Henri van Booven publiceert opnieuw een fragment uit zijn studie over Leven en Werken van L. Couperus. - W. Kloos schrijft naar aanleiding van H.W. Sandberg's dichtbundel Schaduw.

Groot-Nederland. Nov. Frans Coenen oordeelt zeer ongunstig over de roman Twee meisjes en ik van A.H. Nijhoff.

Des. Frans Coenen beoordeelt Lessen in Charleston van Constant van Wessem, de eerste aflevering en de inleiding van Forum, en Galatea en Hans Bril van Jan Walch.

Opwaartsche Wegen. Nov. Jan H. Eekhout opent een Vlaamsche Kroniek, waarin hij o.a. uitvoerig bespreekt Mossieur Sarelke van Eline Mare, en Eric van Gerard Walschap, een psychologiese roman die zich aansluit bij Adelaide. - Wilma

[p. 62]

schrijft Iets over Guido Gezelle. - E.G. van Teylingen beschouwt P.H. van Moerkerken, naar aanleiding van zijn laatste romans (Eros en de nieuwe God, De historie en het droomgezicht van den prins en den moordenaar) als Een humanist.

Des. Muus Jacobse vervolgt in De vraag zonder aanbod de gedachtenwisseling over ‘Kristelike kunst’. - J. van Ham schrijft over het retories karakter van De taal van Bilderdijk, en beoordeelt de bundel Bevrijdingen van Willem Hessels.

Stemmen des tijds. Des. P.J. Molenaar herdenkt Bilderdijk. - J.C. van der Does wijdt een artikel aan Jan Luyken en de vrienden van zijn jeugd, waarin hij betoogt dat Jan Luyken nooit lid geweest is van de kring van Jan Zoet, al heeft hij wel enige leden van die kring gekend. - De Literaire kroniek van C. Tazelaar handelt over enige ‘grooten’, nl. over Querido's roman Van Armen en Rijken, de essay Guido Gezelle van H. Roland Holst, en Jacob van Jac. van Looy.

De Vlaamsche Gids. Nov. Maurits Sabbe publiceert Een pleidooi ten voordeele van de folklore, een redevoering die hij te Antwerpen gehouden heeft.

Des. Deze aflevering bevat vier radioredevoeringen over de vraag: Hoe zie ik de oplossing van het Vlaamse vraagstuk. De sprekers, van verschillende politieke richting, zijn: A. Vanderpoorten, H. Marck, C. Huysmans en H. Vos. - In de Vlaamsche Kroniek wordt de literator en paedagoog Hendrik van Tichelen geëerd door Lode Monteyne.

Studiën op het gebied van godsdienst, wetenschap en letteren. Des. Een inleidend artikel van Joh. Heesterbeek is gewijd aan Bilderdijk.

Roeping. Nov. Th. de Jager begint een artikel Dichtkunst uit 1930, waarin o.a. verzen besproken worden van J.J. de Stoppelaar, Roel Houwink en Aimé de Marest.

Des. Onder het opschrift Nieuwe Oogst bespreekt Gerard Knuvelder een aantal nieuwe boeken, vogels van zeer diverse pluimage: van Is. Querido, Menno ter Braak, G. van Rooyen, Maurice Roelants en Albert Helman. - M. Molenaar acht ‘Alma’ van Stijn Streuvels niet geslaagd. - Th. de Jager voltooit het bovenvermelde artikel.

Den Gulden Winckel. Nov. J.C. Bloem vervolgt zijn artikel over Het goed recht van het Essay. - Roel Houwink's Kroniek

[p. 63]

van het Proza handelt over Oude Romantiek en Nieuwe Zakelijkheid, nl. over Het Wonder der Liefde van de Scharten's en Hampton Court van Menno ter Braak.

Des. Gerard van Eckeren oordeelt ongunstig over ‘Een modern Heiligenleven’, nl. Alma met de vlassen haren van Stijn Streuvels. - J.C. Bloem besluit zijn bovengenoemd artikel. - Roel Houwink prijst de roman Rembrandt van Theun de Vries, een ‘romantische biografie’, als ‘een debuut van beteekenis’.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde L, afl. 2-3. J.W. Muller vervolgt zijn breed opgezette studie over Hooft's Baeto. Hij gaat inhoud en strekking na, en wijst met nadruk op de invloed van H. de Groot, die in dit drama merkbaar is. - D.J. Struik schrijft over Het woord ‘millioen’ in oude Nederlandsche rekenboeken, dat waarschijnlik uit Italië via Frankrijk in de 16de eeuw naar de Zuidelike Nederlanden gekomen is, en in het Noorden nog later doordringt. - J. de Vries staat scepties tegenover De hypothese van het Keltisch substraat in de bevolking van de rechter Rijnoever in Nederland. Hij meent dat het Kelties bestanddeel ‘in elk geval onbeteekenend moet zijn geweest in vergelijking met de volkeren, die gedurende duizenden jaren op onzen bodem hebben gewoond, en geen Kelten waren.’ - Een ‘kleine mededeling’ van A.P. de Bont betreft de woorden mop en ui. - B.H. Erné geeft een bijdrage Over wagenspelen. Uit de bronnen gaat hij na wat de rederijkers met een ‘wagenspel’ bedoelden, nl. een spel op een verrijdbaar toneel, dat òf een gewijd processiespel, òf een werelds, vrolik spel van kleine afmetingen was. Hoe die wagen soms ingericht was, blijkt uit een fragmentaries overgeleverd wagenspel ‘Vanden berch van Thabor’, waarvan de tekst in een bijlage medegedeeld wordt.

Afl. 4. J.W. Muller voltooit zijn studie over Hooft's Baeto met een gedeelte dat handelt over ‘het tijdsgewricht der geboorte en dat der vertooning en uitgave.’ Dezelfde schrijver stelt de vraag: Wanneer zijn Vondel's Palamedes, Geusevesper en Transformatie geschreven? en pleit voor een vroege datering. Het denkbeeld van een hekeldrama is z.i. in de jaren 1619-24 ontkiemd en gerijpt, de Geusevesper geschreven ‘onder den verschen indruk van Oldenbarnevelt's terechtstelling’, al is dit gedicht misschien eerst veel later gedrukt. - Een ‘kleine mededeeling’ geeft Nog iets over ‘brooddronken’. - D.Th. Enklaar deelt nieuwe biezonderheden mee over Hendrik van Alkmaar.

[p. 64]

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaaamsche Academie. Julie. In de plechtige vergadering hield Maurits Sabbe een rede over Potgieter, Bakhuizen van den Brink en de Wedergeboorte der Vlaamsche letterkunde na 1830. Tegenover de sympathie van Potgieter voor de Vlamingen en zijn vast geloof aan de herleving van een Vlaamse letterkunde staat de afkeer en het wantrouwen van Bakhuizen, beïnvloed door zijn Luikse omgeving en zijn voorkeur voor de Frans-liberale kultuur. - Het nieuwe erelid Herman Robbers sprak met bewondering Over Jacobus van Looy, de schilder-schrijver, maar tevens een man van ‘wonderlijk gevoelige, eenvoudige, maar zoo diepe wijsheid’. - Maurits Sabbe bespreekt opnieuw enige interessante pamfletten, nl. Brabantsche Spotdichten op de Nederlaag van Christiaan IV van Denemarken te Lutter in 1626, en twee hekelschriften, een Protestants en een Katholiek, bij allegoriese prenten: De Roomsche en de Calvinistische Roffelpot.

Aug. Deze aflevering bevat, behalve de nieuw-uitgeschreven prijsvragen, het vervolg van Alb. J.J. Van de Velde's studie over Zuid- en Noord-Nederlandsche Kruid- en Tuinboeken voor 1800.

Levende Talen. Des. J.B. Schepers geeft als ‘bijdrage tot de kennis van Bredero’ een artikel over Drie zeventiende-eeuse liedjes, een van Hooft en twee op dezelfde zangwijze, van Bredero. - A.C. de Jong beoordeelt uitvoerig de studie van W. de Vries over Palatalizering van û in 't Westlauwers Fries. - A.J. Schneiders beoordeelt Het Spreekuur, een bundel verhalen ter oefening in het spreken, door Dr. P. Koster. A Zijderveld beoordeelt Het woord en zijn beteekenis, honderd lessen in lexicologie door Herman Middendorp, en Literatuur- en Stijlstudie door W. Kramer.

Museum. Nov. G. Brom beoordeelt de uitgave van Vondel's Geboortclock door M.J. Langeveld Jr. - A. Hendriks beoordeelt De Nederlandsche Dichtkunst sinds 1880 van W.L.M.E. van Leeuwen.

Des. C.G.N. de Vooys beoordeelt de uitgave van de Mnl. Parabelen van Cyrillus door Mej. C.M. Lely. - D.C. Hesseling bespreekt de brochure van C.J.J. Westermann: De spelling van De Vries en Te Winkel; G. Kalff Jr. een bibliografies werk Ibsen en Nederland, van B.A. Meuleman.

C.d.V.