De Nieuwe Taalgids. Jaargang 25

[p. 109]

Uit de tijdschriften. (Januarie-Februarie).

De Gids. Jan. Verduurzaamde verhalen noemt André Jolles spreekwoorden of spreekwoordelike uitdrukkingen, die de herinnering bewaren aan een bekend vertelsel (b.v. ‘Het is maar kool’; ‘de kastanjes uit het vuur halen’). Daaruit kunnen soms weer nieuwe verhalen ontstaan.

Febr. W. de Vreese publiceert Drie brieven van Potgieter aan J.F. Willems, die een kijk geven op hun vriendschap en op Potgieter's oordeel over Nederlandse auteurs en geschriften tussen 1831 en 1834.

De Nieuwe Gids. Jan. Deze aflevering brengt een aantal korte Brieven van E. Zola aan Frans Netscher: een weinig diepgaande korrespondentie. - W. Kloos schrijft over H. Swarth en A. van der Leeuw.

Febr. W. Kloos prijst Roel Houwink als Een auteur van de toekomst.

Groot-Nederland. Febr. Frans Coenen oordeelt in een artikel Een Schouwtooneel des levens zeer gunstig over De Klop op de deur van Ina Boudier-Bakker. Hij verdedigt het realisme in het algemeen als typies-Hollandse kunst, en meent dat de schr. uitnemend geslaagd is om het Leven - de eigenlike ‘Held’ van dit boek! - in drie generaties naar werkelikheid uit te beelden en de personen voor ons te doen leven.

Leiding. Jan. P.N. van Eyck (Verschijningen en Verschijnselen) bespreekt uitvoerig het werk van J. Slauerhoff. Dezelfde schr. beoordeelt het gelegenheidsgedicht Morgengedachten van P.C. Boutens.

Stemmen des tijds. Jan. C. Tazelaar wijdt een afzonderlike beschouwing aan De klop op de deur van Ina Boudier-Bakker.

Opwaartsche Wegen. Jan. G. Kamphuis schrijft over Religieuze Poëzie, naar aanleiding van ‘Het Vaderland’ door Gerard Wijdeveld; Leo van Breen over ‘Parlando’ van E. du Perron. - C. Rijnsdorp vergelijkt Van Deyssel en Marsman bij de kapper. - Jan H. de Groot bestrijdt de opvatting van Leo van Breen in Kunst en Levenswaarachtigheid. - P.H. Muller maakt Enkele opmerkingen over onze Christelijke lectuur, waarmee hij de ouderwetse, door hem verfoeide ‘Christelike’ lektuur bedoelt.

[p. 110]

Febr. Van Ham bespreekt enige Nieuwe Christelike Letterkundige Studiën. - W.A.P. Smit vat een aantal korte boekbesprekingen samen als Potpourri. - P.H. Muller noemt ‘Koningskinderen’ van C. Rijnsdorp Een voorbeeld van Christelijke lectuur. - Van Ham prijst Smit's Revius-uitgave, en is minder ingenomen met Van Oosten's ‘Vuurwerk’.

Roeping. Jan. Gerard Knuvelder bespreekt als Nieuw Proza een aantal romans: in het biezonder prijst hij Van Schendel en Aart van der Leeuw. - Anton van Duinkerken besluit zijn opstel Over den roem van Tollens: ‘een leerrijke vergissing’. - Henri Bruning schrijft afkeurend over de verzen van Willem ten Berge (De Zoon van het Hemelsche Rijk): hij ziet daarin gebrek aan zelfkritiek.

Febr. Israel Ouerido's Simson wordt met ingenomenheid besproken door Gerard Knuvelder. - Climacus Bayer geeft een Duitse studie weer over De roman; zijn verhouding ten opzichte van de moraal.

Den Gulden Winckel. Jan. Maurice Roelants hield Een autointerview. - Antonie Doncker is slecht te spreken over de kunstwaarde van onze Revolutionaire Poezie, o.a. van Jef Last, P.A. Begeer en M. Beversluis. - Roel Houwink bespreekt in de Kroniek van het Proza het werk van R. Blijstra, die ‘nieuwe wegen’ zoekt.

Febr. V.E. van Vriesland geeft een Inleiding tot Defresne's Eethuis, dat weldra verschijnen zal. - E. du Perron beoordeelt Twintig Noord- en Zuid-Nederlandsche Verhalen. - Antonie Doncker beoordeelt een aantal dichtbundels; Roel Houwink E. du Perron's Nutteloos Verzet.

Tydskrif vir Wetenskap en Kuns. Des. C.M. van den Heever geeft een studie over Visser se eerste bundel. Verder bevat deze aflevering de Notule van de S.A. Akademie, o.a. over de spelling van vreemde woorden.

De Vlaamsche Gids. Jan. Lode Monteyne kondigt in de Vlaamsche Kroniek een aantal nieuwe boeken aan.

Febr. E.W. Schmidt schrijft een kort In Memoriam Jaak Lemmers.

Dietsche Warande en Belfort. Jan. Het vervolg van De Kritiek in Vlaanderen brengt het antwoord van Gerard Walschap. - Urbain van der Voorde beantwoordt de beschouwingen van Joris Eeckhoudt over Gezelle's Eros. -

[p. 111]

Febr. In de rubriek Nederlandsche Letteren beoordeelt Aug. van Cauwelaert poëzie van Van Duinkerke, Van Geuns en Binnendijk.

Leuvensche Bijdragen XXII, afl. 2-3. W. de Vries vervolgt zijn studie over De uu-Expansie, waarin hij de opvattingen en uitkomsten van Kloeke bestrijdt.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Okt.-Nov. A.J.J. van de Velde vertelt van De hulde van de Letterkunde aan Jan Palfijn, de beroemde Gentse verloskundige, o.a. in 18de-eeuwse Vlaamse gedichten. - Maurits Sabbe hield een Toespraak, bij de Viering van 's Lands Eeuwfeest, over de vooruitgang van de Vlaamse beweging.

Handelingen van de Kon. Commissie voor Toponymie en Dialectologie IV (1930). Dit omvangrijke boekdeel bevat verscheiden belangrijke bijdragen. J. Lindeman vond een compacte groep Romaansche plaatsnamen te Assche, midden in een zuiver Vlaamse streek. - Ad. Van Loey geeft een Onomastiese studie over een oorkonde in Brabant van 966. - A. Dassonville schrijft Een ander Kapittel uit het Boek der Prosopo-Toponymie. - H.J. van de Wyer bespreekt De moderne spelling van de Vlaamsche gemeentenamen, en geeft een overzicht van De Vlaamsche Toponymie in 1929. - Een dialektgeografiese studie van L. Grootaers en J.L. Pauwels gaat over De Namen van het Onze-Lieve-Heersbeestje in de Zuidnederlandsche Dialecten. Daarbij sluit zich aan een uitvoerige studie van J. Leenen: Van ‘Muis’ naar ‘Maus’. Uitgaande van Belgies Limburg bestudeerde hij het gehele zo belangrijke overgangsgebied. In een tweetal kaarten worden de uitkomsten vastgelegd. - J. Grauls vertelt Iets over de Hasseltsche voornamen. - L. Grootaers geeft een overzicht van De Nederlandsche Dialectstudie in 1929.

Neophilologus, XVI, afl. 2. H. Logeman vervolgt zijn artikel over Low-Dutch Elements in English.

Paedagogische Studiën. Febr. R. Kuitert kritiseert ‘Die ellendige Hoofdakte’; daarbij komt ook Nederlandse taal en letterkunde ter sprake: de schr. verwacht verbetering, als de candidaten geëxamineerd konden worden over zelfgekozen onderwerpen.

Tijdschrift voor zielkunde en opvoedingsleer, 1930. A.J. Schneiders geeft onder het opschrift Le Roman expérimental

[p. 112]

het verslag van een stelproef, genomen met de tweede en derde klassen van een middelbare school. Zijn ervaringen met de ‘romans’ van de jeugdige schrijvers leidden hem er toe om de proef aan zijn kollega's aan te bevelen.

Publications de la Société historique et archéologique dans le Limbourg à Maestricht Tome LXVI (1930). In een artikel Raakpunten tusschen de dialecten van Aken en Maastricht geeft E. Jaspar uitvoerige lijsten van woorden en Spreekwijzen en gezegden, die in de beide dialekten overeenstemmen.

Vondelkroniek, Jaarg. II, nummer 1. P.T.A. Swildens geeft een bijdrage over Het kunstboek van Herman Saftleven; W.M.A. van de Wijnpersse over Vondels Elektra-vertaling: hij wijst op het grote belang voor de beoordeling, om nauwkeurig na te gaan, welke edities (ook Latijnse vertalingen) door Vondel gebruikt zijn. Op grond van een gedeeltelik onderzoek prijst hij de vertaling ‘waarin poëet en interpretator met elkander wedijveren’.

Veertiende verslag van het Vondel-Museum. C.G.N. de Vooys maakt enige losse opmerkingen over Herinneringen aan de Antwerpse moedertaal in Vondel's werken. - J. Aleida Nijland publiceert een uitvoerige voordracht over Vondels Godefroy of Hierusalem verlost. Zij toont grote ingenomenheid met Vondel's prozavertaling en gaat na wat hem in Tasso's werk geboeid zal hebben. - J.F.M. Sterck vond een verduitsing van Vondels Staetwecker, van 1665. - P. Leendertz wijst op een klein stuk Handschrift van Vondel. - T. de Boone behandelt Vondels rijmpje over de Denen, waarbij het schimpwoord ‘Deense Ossen’ ter sprake komt.

Het Boek. Des. F. Kossman deelt een en ander mede over en uit het werk van de rederijker Henrick Aerts van Boestel, de auteur van de Spieghel der Joncheyt, maar ook van een bundel Refereynen met liekens (1576), alleen in twee Hollandse nadrukken bewaard. Een lijst van de refereinen is in dit artikel opgenomen.

Museum. Febr. F. Muller bespreekt Gerlach Royen's boek over Die nominalen Klassifikations-Systeme in den Sprachen der Erde; G.S. Overdiep bespreekt het proefschrift van Mej. Bülbring over de ‘Kampformeln’ in Mnl. poëzie.

C.d.V.