De Nieuwe Taalgids. Jaargang 24

Aankondigingen en mededelingen.

Mededeelingen der Kon. Akademie van Wetenschappen.

In deze reeks verscheen een verhandeling van W. de Vries over Hyperkorrektheid (1929), in hoofdzaak gericht tegen de studie van Kloeke over dit onderwerp (Tijdschr. voor N.T. en L. XLIII). Terwijl Kloeke de hyperkorrekte vormen beschouwt als een gewichtige factor in de taalontwikkeling, tracht W. de Vries aan te tonen dat zulke ‘ontsporingen’ weinig blijvende invloed gehad hebben, door een gedétailleerde bespreking van de door Kloeke aangevoerde voorbeelden.

Jac. van Ginneken gaf in dezelfde reeks een tweede omgewerkte druk (in omvang verdubbeld) van De oorzaken der taalveranderingen (1930), een veelomvattende studie, blijkens de noten berustende op een zeer uitgebreide belezenheid, maar die op verscheiden punten tot tegenspraak prikkelt, gelijk uit mijn artikel in deze aflevering blijkt.

[p. 220]

Internationaal linguisten-kongres.

Bij de firma A.W. Sijthoff te Leiden verscheen het verslag van het Haagse kongres van 1928: Actes du premier congrès international de linguistes (198 blz. prijs ƒ 10,-). Van de zeer talrijke voordrachten kon dit boekdeel slechts uittreksels geven; van de uitgebreide besprekingen een samenvatting en de voornaamste uitkomsten. Niettemin vindt men er belangrijke gegevens voor de tegenwoordige stand van de linguistiek in Europa, omdat de vooraanstaande geleerden aan de werkzaamheden deel namen.

Verhandelingen van de Katholieke Vlaamsche Hoogeschooluitbreiding.

In deze reeks verscheen een populaire verhandeling van Dr. Stracke S.J.: De Beatrijs in de wereldletterkunde, deels berustend op het proefschrift van Robert Guiette (prijs fr. 2.50).- In dezelfde reeks gaf Dr. C. de Baere twee studies: De Judastragedie in de Nederlandsche Letterkunde (No. 265-266) en De Judasfiguur in de Legende en de Folklore.

C.d.V.

Archives Néerlandaises de Phonétique Expérimentale.

Met het 5e deel (1930) dienen deze Archives zich voor het eerst aan als officiëel orgaan van de internationale vereniging voor experimentele phonetiek, die te Den Haag in 1928 is opgericht. Als zodanig bevat dit 5e deel een eerste ‘Bulletin’ van die vereniging.

Van de verdere inhoud zij het volgende vermeld. E.W. Scripture heeft waarnemingen gedaan op drie engelse stanza's betreffende de wijze waarop duur, sonoriteit, toonhoogte en kracht over de verschillende delen van de strophe kunnen verdeeld zijn. - Branco van Dantzig heeft kunnen vaststellen dat in aha, oho de h stemhebbend is, niet daarentegen in de haat, de hen e.d. Verder heeft zij proeven gedaan over eventueel stemloos worden van ned. m, n, ng, l, r, w, wanneer deze klanken onmiddellik gevolgd of voorafgegaan worden door stemloze consonant, in woorden dus als fnuiken, balk. Het resultaat was tamelik negatief: de klanken bleken, in 't biezonder wanneer de aangrenzende consonant heterorgaan was, zeer behoudend ten aanzien van de stem. - In een tweede artikel houdt dezelfde schrijfster zich bezig met het verschijnsel dat de eigenaardige verandering in de articulatie van vocalen vóor r (beer, deur, oor naast beek, beuk, ook), die bij dentale [r] goed te verklaren is, ook plaats heeft vóor de uvulaire [r]. Naast een physiologiese

[p. 221]

verklaring van Eijkman, die zij niet bestrijdt, wil Mej. v.D. laten gelden, dat de nuance van de vocaal is gaan behoren tot wat zij noemt de ‘symbolic value’ van het woord, en daarom gehandhaafd wordt ook waar dit physiologies niet zo gemakkelik te begrijpen is. Eenzelfde opvatting dus als schrijver dezes in 1923 heeft geuit (Tijdschr. v. Nederl. Taal- en Letterk. LXII, 271 vlg.). - S. Hoogerwerf vertelt hoe de platen worden vervaardigd voor en de opnamen gedaan met grammophoon en phonograaf: twee systemen die de techniek scherp onderscheidt. Voor het opnemen van gesproken teksten door de linguist is de phonograaf het meest practies.

C.B. van Haeringen.