De Nieuwe Taalgids. Jaargang 21

[p. 61]

Uit de tijdschriften. (November-Desember).

De Gids. Nov. In de rubriek Bibliographie bespreekt A. Cornette het onlangs uitgekomen, verzamelde Werk van Prosper van Langendonck.

Des. André Jolles beoordeelt in een opstel Kunsthistorische Methoden het eerste deel van de Publicaties der Afdeeling Nederlandsch van het Instituut Nieuwe Letteren aan de Nijmeegsche Universiteit, waarop hij vrijwat af te dingen heeft: met Mej. Van der Kallen is hij het oneens over ‘het begrip rhythme’, met de heer Pollmann over ‘het begrip archaisme’. Toch noemt hij deze methode van letterkunde-studie, die van de taal uitgaat, ‘een heuglijk feit’.

De Nieuwe Gids. Nov. J. Berg vervolgt zijn publicatie van de Brieven van Mevr. Anne Busken Huet aan Mej. Sophie Potgieter. - W. Kloos schrijft over Felix Timmermans in Italië. (‘Naar waar de appelsienen groeien’).

Des. In deze aflevering vervolgt J. Berg de bovengenoemde brievenreeks.

Groot-Nederland. Nov. J. Saks geeft het vierde gedeelte van zijn studie over Het geval-Huet, handelend over de omgang van Potgieter en Huet van 1865-1868, waarin hij ‘duidelijke teekenen van verkoeling en verwijdering’ ziet.

Des. In het vijfde gedeelte van Het geval-Huet komt de schr. tot deze conclusie: aanvankelik heeft Huet in het sluiten der overeenkomst een zaak van convenientie gezien, maar in de Oost, na de ontdekking der onbetrouwbaarheid van zijn lastgever, is hij niet alleen gaan geloven aan de domheid, maar tevens gaan twijfelen aan het geoorloofde der aanvaarding van de ‘opdracht’. ‘Geen laaghartigheid was het begaan geweest, maar eigenzinnigheid werd het niet erkennen zijner font.’

Stemmen des tijds. Des. In de Literaire Kroniek spreekt C. Tazelaar over de romans die als onderwerp hebben ‘de levenshouding der jonge vrouw’ en ‘de levensverhoudingen van een bepaalde streek’; verder o.a. de Verzen van Leopold en Springvloed van Ina Bondier-Bakker.

[p. 62]

Opwaartsche wegen. Nov. V.d.L. geeft een In memoriam Karel van den Oever, bij een portret. - W.A.P. Smit publiceert een lezing: Onze houding tegenover kunst en schoonheid, waarin hij partij kiest tegenover het uitsluitend-ethiese standpunt van Dr. Tazelaar.

Des. J. Haantjes beoordeelt het proefschrift van G. Dekker: Keats en Shelley in Nederland, en Couperus' laatste werk. De aflevering eindigt met een Bibliografie van het werk van Jo van Ammers-Küller.

Roeping. Nov. Een ‘kritiese notisie’ van Henri Bruning gaat over Van de Velde's Tijl, opgevoerd door het Vlaamse Volkstoneel.

Des. Wouter Lutkie geeft een bespiegeling over de verhouding van De schrijver en de mensch. - G.K. acht de ‘sentimentele verheerliking’ van het Katholicisme in Timmermans' Leontientje verwerpelik.

Den Gulden Winckel. Nov. A. Besnard schrijft over Het Nieuwe Tooneel in Vlaanderen, n.l. over Anton van de Velde's Tijl. Jan de Vries bespreekt Wille's boek over Heiman Dullaart. - De Kroniek van het Proza door G. van Eckeren behandelt als kontrasten Duczika van H. Heyermans en Letje van Top Naeff. - De Kroniek der Poëzie, van Henrik Scholte, is gewijd aan J.W.F. Werumeus Buning. - In de Maandkroniek worden Gerard Bruning, M. Metz-Koning en Karel van den Oever herdacht.

De Vlaamscho Gids. Nov. Paul de Keyser bespreekt met veel waardering de Dialectatlas van Klein-Brabant door Dr. E. Blancquaert.

Des. In de Vlaamsche Kroniek kondigt Lode Monteyne een aantal prozawerken aan, die in de laatste tijd verschenen. -In de Tooneelkroniek van E.W. Schmidt komt in 't biezonder Paul de Mont ter sprake. - E.B. noemt de Handleiding bij het Noord- en Zuid-Nederlandsch Dialectononderzoek van Grootaers en Kloeke ‘een boek van meer dan gewone beteekenis’, als symbool van wetenschappelike samenwerking en als gemeenschappelike basis waarop in Noord en Zuid kan voortgebouwd worden.

Vlaamsche Arbeid. Nov. De Kroniek over Nederlandse poëzie van Paul van Ostayen is gewijd aan Karel van de Woestijne,

[p. 63]

naar aanleiding van Zon in den rug, waarvoor de criticus, bij alle verschil van standpunt, veel waardering heeft.

Dietsche Warande en Belfort. Okt.-Nov. In deze aflevering, geheel aan Sint Franciscus gewijd, komen slechts enkele korte boekaankondigingen voor.

Leuvensche Bijdragen XVIII Bijblad, afl. 2-3. Deze aflevering brengt twee nieuwe vragenlijsten (No. 12 en 13) voor het Zuid-Nederlands dialektonderzoek. De boekbeoordelingen betreffen alle buitenlandse taalkundige werken.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde XL. afl. 4. C.G.N. de Vooys geeft een beredeneerd overzicht van de Rederijkersspelen in het archief van ‘Trou moet blijcken’, waarvan Kalff slechts een klein gedeelte in de bekende bundel heeft uitgegeven. Het aantal kluchten bedraagt reeds ruim twintig. - Dezelfde schrijver maakt een reeks Losse aantekeningen bij Huygens' Dagh-Werck, in de uitgave van J. Heinsius, en bespreekt als Een eigenaardige zeventiende-eeuwse constructie: ‘misschien’, gevolgd door een afhankelike vraag. - Ook L.C. Michels behandelt een aantal Plaatsen uit Huygens. - S.J. du Toit beziet Nog 'n keer die Brandt- Vondel-vraagstuk, om te betogen dat Brandt's houding nooit dubbelzinnig geweest is, en dat ‘die verkoeling eintlik van Vondel se kant begint het.’ Als strijders voor tegengestelde beginselen stonden ze steeds tegenover elkaar, maar Brandt's bewondering voor Vondel's kunst bleef hen verbinden.

Tijdschrift voor Taal en Letteren. Nov. Een uitvoerig opstel van P.J. Meertens is gewijd aan Job Gommersz, een Zeeuws rederijker uit het midden der zestiende eeuw, een Katholiek dorpsrederijker uit Nieuwerkerk op Duiveland. Een Haags handschrift bewaarde van hem een klucht, een spel op onser Vrouwen hemelvaert, een zinnespel en een aantal refereinen. Van dat werk geeft de schr. een overzicht, toegelicht met aanhalingen. - H.H. Knippenberg beoordeelt Prinsen's boek over De Roman in de 18e eeuw in West-Europa, dat hem in verschillende opzichten teleurstelde, en het proefschrift van L.J. Th. Wirth over Een eeuw kinderpoëzie. - Chr. Kops bespreekt Langs den Weg van Fr. van Eeden.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Julie-Aug. In een belangrijke verhandeling Lambert li Beges,

[p. 64]

in verband met den oorsprong der begijnenbeweging betoogt J. van Mierlo dat ‘Lambert niet langer met de begijnen in verband gebracht kan worden.’ De bijnaam li beguin moet betekenen: de Albigens, de ketter, en het woord begijn betekent oorspronkelik niets anders dan ketterin. - L. Goemans geeft Eenige bizonderheden aangaande het onderwijs in en door de moedertaal. - Een lezing van Gustaaf Segers heeft tot onderwerp: Lager en Hooger Onderwijs. Volksletterkunde en Hoogere Literaire Kunst. - Al. Walgrave volgt, met nieuwe voorbeelden, de Gedichtengroei bij Gezelle, in aansluiting bij zijn boek van 1923. - Een tweede lezing van Gustaaf Segers behandelt de Volkswetenschap en Volksletterkunde. Verder bevat deze aflevering een lijst van de uitgeschreven prijsvragen voor 1927-1929.

Sept. A. Carnoy bestudeerde De Psychologie van de Leenspreuk, d.w.z. de metafoor.

Okt. Uit het verslag van de August-Beernaert Prijskamp blijkt dat de prijs ten deel viel aan Marnix Gijsen, voor zijn dichtbundel Het Huis.

Den Gulden Passer. Jaarg. IV. No. 3. Mej. M.E. Kronenberg publiceert een belangrijke voordracht Uit het bedrijf der Antwerpsche drukkers in het begin van de 16e eeuw. - J.A. Goris schrijft over De ‘refereynen’ van Cornelis Crul.

Het Boek. Okt.-Nov. Deze aflevering bevat o.a. bijdragen vanP. Leendertz Jr.: Moeilijkheden in de bibliographie der werken van P.C. Hooft, van R. Foncke: Schoolboeken te Mechelen in de 17de eeuw, van W. de Vreese: De dateering van Jan van Doesborch's refreynen, die op grond van watermerken-onderzoek meent dat deze bundel tussen 1523 en 1529 gedrukt moet zijn, en van C.P. Burger Jr.: De beschrijving van het oude Nederlandsch boek in woord en beeld.

Museum. Nov. G. Kalff Jr. beoordeelt De roman in de achttiende eeuw in West-Europa van J. Prinsen J. Lzn. - J.W. Muller beoordeelt het zesde deel van Te Winkel's Ontwikkelingsgang der Nederlandsche Letterkunde.

Des. J.W. Muller prijst de Zweedse dissertatie van J. Holmberg: Eine mittelniederfränkische Uebertragung des Bestiaire d'amour. - J.F.M. Sterck bespreekt de Gedichten van Anna Roemers Visscher, door F. Kossmann uitgegeven.

C.d.V.