De Nieuwe Taalgids. Jaargang 17

[p. 61]

Uit de tijdschriften. (November-Desember.)

De Gids. Nov. André Jolles houdt een beschouwing over Het Sprookje. Hij wijst er op, dat er geen scherpe grens te trekken is tussen het eigenlike volkssprookje, dat van geslacht op geslacht mondeling overgeleverd wordt, en het literaire sprookje. ‘Wij zijn geneigd, wat wij bij het “volk” vinden, voor zeer oud, zeer primitief of zeer oorspronkelijk te houden. Wij leven echter in een beschaving, die historisch en sociaal uit verschillende lagen bestaat, en de dingen van de eene laag komen en gaan over en weer in de andere.’ De schr. gaat dan het sprookje na in de nieuwe Westerse letterkunde, van Boccaccio af.

De Nieuwe Gids. Nov. W. Kloos polemiseert met Ch. van Deventer over Busken Huet (Nog eens Shelley in Nederland), die, naar de mening van de eerste, Shelley niet wist te waarderen en in 't algemeen een onzuiver oordeel over poëzie had.

Des. W. Kloos geeft een weinig belangrijke beschouwing over Breeroo's Lyriek, waarvoor hij meer belangstelling bij de moderne lezer zou wensen. Aanleiding is een bloemlezing door Marnix Gijsen, waarvan hij de slordigheid in de tekstverzorging afkeurt. - Buitenrust Hettema kondigt een nieuwe uitgave aan van de Rimen en Teltsjes van de Broerren Halbertsma, die hij wetenschappelijk onvoldoende verzorgd acht.

Groot-Nederland. Nov. Jan Walch vervolgt zijn Mediaevalia, met een beschouwing over Maerlant's Sinte Franciscus, van artistiek standpunt gezien, grotendeels rijmelarij, maar waarin toch enkele mooie plaatsen aan te wijzen zijn.

Des. Frans Coenen ontleedt met spot en ironie de Kalvinistiese beschouwingen over Moderne Romankunst van C. Tazelaar, in een boek met deze titel. Hij verwijt de schrijver een zonderling geven en nemen in zijn waardering van moderne romans, en zijn ‘volkomen willekeurige en onredelijke onderscheiding in tendenz-romans en psychologische romans’.

[p. 62]

De Stem. Nov. Urbain van de Voorde betoogt in De eeuwige lyriek dat ‘alle lyrische kunst, in wezen, ten slotte een uiting is van het algemeen- en groot-menschelijke: opwelling der zinnelijkheid, en gansch het liefdeleven; smachten der ziel naar loutering en de angst van den geest voor het groot Mysterie.’ Hij richt zich voornamelik tegen Wies Moens, die de lyriek vooral zocht in ‘een atmosfeer van innige vroomheid en zalige rust.’ - Dirk Coster bespreekt, als Een stem uit het jonge Vlaanderen, met grote bewondering de Cel-brieven van Wies Moens.

De Beiaard. Nov. Onder het opschrift Nieuwe Litteratuur bespreekt Bernard Verhoeven uitvoerig een lange reeks jongere dichters en dichteressen, Katholieke en niet-Katholieke, Noorden Zuid-Nederlandse, waaronder drie dramaturgen. - G. van Poppel beoordeelt de jongste Duitse vertaling van Vondel's Lucifer door Marie von Seydewitz, in ‘blankverzen’. De schr. verklaart waarom hij zelf, in zijn vertaalde Lucifer-fragmenten, zich aan de alexandrijn hield. Zijn eindoordeel is, dat in deze vertaling ‘heel veel goeds is, en tegenover haar voorgangers is 't een flinke schrede vooruit. Om de vertaling te mogen heten, daarvoor zijn er toch te veel fouten in.’

Des. Jos. van Wely kondigt met veel lof de Franse Ruusbroec-vertaling aan: Oeuvres de Ruysbroeck l' Admirable, door de Oosterhoutse Benedictijnen.

Stemmen des tijds. Nov. Onder de rubriek Leestafel vindt men een gunstige beoordeling van De Bock's Conscience-biografie, en een minder gunstige van Frans Bastiaanse's Nederlandsche Letterkunde, 2de deel: ‘nieuwe gezichtspunten, een verrassendfrisch uitzicht geeft dit boek nergens.’

Opgang. No. 8. J. Haantjes geeft een bijdrage over de Varianten in Perk's Mathilde-cyclus.

No. 9. De aflevering begint met een woord van herdenking, gewijd aan Hugo Verriest. - J. van der Valk schrijft een opstel over ‘Mara’ van Herman Middendorp, dat hij vooral waardeert als een drama ‘waarin de waarheid in schoone klanken tot ons spreekt’, en dat een reaktie is tegen de overheersende pessimistiese stromingen in onze letterkunde. - Van Dijk waardeert de Laatste Verzen van Jacqueline E. van der Waals. - P. van Renssen begroet als een nieuw talent J.A. Rispens, dichter van de bundel Het verborgen leven.

[p. 63]

De gulden Winckel. Nov. Gerard van Eckeren oordeelt zeer gunstig over Het Huis der Vreugden van Jo van Ammers-Küller, ‘een der beste romans uit de laatste tien jaren.’ Hij noemt de auteur ‘een van Hollands twee, drie beste schrijfsters.’ - André de Ridder noemt de Roman van Piet van Assche De doode en de wulpsche vrouw ‘een tweeslachtig, gebrekkig boek.’

Des. Gerard van Eckeren bespreekt het jongste werk van vier schrijfsters; Jo de Wit, Ina Boudier-Bakker, Julia Prank en Marie Schmitz. - Een ‘Winckelbediende’ herdenkt Dirck Volckertszoon Coornhert. - Herman van den Bergh beoordeelt de Liederen der Gemeenschap van A. van Collem en De Wroeging van Miek Jansen. - Roel Houwink prijst de Verzen van Martien Beversluis.

Leuvensche Bijdragen XIV, afl. 1. J. Kleyntjes en J. Cornelissen geven een afdruk van een Collacie uit den Kring der Moderne Devotie, naar een handschrift te Nijmegen. - J. Mansion publiceert een lezing, die hij op het Mechelse filologen-kongres hield over De huidige stand van het toponymisch onderzoek vooral in België.

Bijblad. Afl. 1 en 2. Het bijblad, dat afzonderlik ingenaaid verschijnt, bevat hoofdzakelik boekbeoordelingen, aankondigingen en inhoud van tijdschriften, maar men vindt in deze afleveringen bovendien Dialectisch Kleingoed van L. Grootaers, en een belangrijk samenhangend Overzicht van de jongste literatuur over Phonetica, Uitspraak en Spreekonderwijs.

Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde, XL, afl. 3. K. Menne publiceert Nieuwe fragmenten van den Middelnederlandschen Parthonopeus van Bloys, gevonden te Keulen. Daarbij zijn een aantal nog onbekende verzen. - W. de Vries vervolgt zijn Etymologische aanteekeningen, alfabeties gerangschikt van baai tot uier. - D.A. Stracke S.J. betoogt dat men in Reinaert I, 2264 stellig de plaatsnaam Hyfte moet lezen. Uit zijn studie blijkt opnieuw ‘de nauwgezette toponymische kennis van den Reinaertdichter.’ Belangrijker nog is, dat deze, op grond van zijn lokale kennis, volgens Stracke in de kring van de nabij Gent gelegen abdijen van Sint-Bavo en Drongen te zoeken zal zijn. - J.W. Muller geeft onder het opschrift Tessalica kritiese opmerkingen bij het door Sterck ontdekte Sonnet van Tesselschade, en drukt Een onuitgegeven Middelnederlandsch gedicht af, nl. een gelegenheidsgedicht, door Verdam gericht tot Franck in 1878. - G.G. Kloeke wekt

[p. 64]

op tot Organisatie van het dialect-onderzoek, in wedijver met de Zuid-Nederlandse voorgangers, onder leiding van Grootaers. - De Kleine Mededelingen handelen over Een steen met een brief er aan (J.W. Muller) en Old London Bridge bij Huygens (L.A.J. Burgersdijk).

Tijdschrift voor Taal en Letteren X, afl. 6. Gerlach Royen O.F.M. schrijft uitvoerig over de Intermutatie e: o in het Indo-germaansch. Wat die intermutatie bij duplicatie betreft, gaat hij geheel mee met Van Ginneken. - H.H. Knippenberg vervolgt zijn studie over Frederik van Eeden. Noch van Johannes Viator noch van De Broeders weet hij veel goeds te zeggen. - Gerard Knuvelder geeft het eerste gedeelte van een opstel over Kees Meekel's Tooneelwerk.

Dietsche Warande en Belfort. Nov. A. Carnoy geeft een leerzaam overzicht over De Algemeene Taalkunde in de tien laatste jaren, waarin hij Amerikaanse, Franse en Duitse publicaties krities bespreekt.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Sept. Gustaaf Segers behandelt de vraag Hoe eene taal voor eene andere wijkt, op grond van statistiese gegevens, voornamelik om te betogen dat men van het onderricht in de tweede taal, alleen in de lagere school, geen vormende kracht mag verwachten. - Dezelfde schrijver spreekt uitvoerig over Reukbeelden: a) in Vondels werk; b) in den volksmond. - Leo van Puyvelde verzamelde en rangschikte materiaal over Het ontstaan van het modern tooneel in de oude Nederlanden. De oudste vermeldingen in de rekeningen.

Museum. Nov. J.W. Muller bespreekt met waardering het nagelaten proefschrift van C.H.O.M. von Winning over Johan de Brune de Oude.

Germanisch-Romanische Monatsschrift. Heft 9-10. Onder de bijdragen van algemeen belang vermelden wij een opstel van A. Piek: Ueber Aenderungen des Sprachcharakters als Begleiterscheinung aphasischer Störungen, van Rudolf Blümel over ‘Regel’ und ‘Ausnahme’ eu van Edith Aulhorn over Dichtung und Psychoanalyse.

C.d.V.