De Nieuwe Taalgids. Jaargang 17

Aankondigingen en mededelingen.

De Handelingen van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde 1921-1922 bevatten o.a. de Toespraak van de Voorzitter L. Knappert, waarin hij te velde trekt tegen de onzuivere, van -ismen wemelende taal die menig geleerde bezigt. Daartegenover stelt hij als voorbeelden van zuivere stijl Allard Pierson, Scholten en Fruin. - De voordracht van W. Vogelsang: Schilderkunst en Rederijkerij handelt ‘over de aesthetische waarde van het werk der Romanisten.’ Zijn betoog is bedoeld als een eerherstel van een lang miskende richting in de schilderkunst. Hij prijst vooral de schoonheid van compositie, de rijkdom van tegenstellingen, het ‘gedurfde’ kleurenspel, de ‘gaveaaneensluiting der vormen en motieven - soms met een kleine

[p. 41]

strubbeling van onbedwongen leven er tussen en - die tot nu toe, zoover ik weet, alleen de heer Knuttel terecht als een schoone eigenschap der Rederijkers-poëterij heeft geprezen.’

‘Maar er zijn veel meer punten van overeenkomst met de Rederijkerij. Het allegorisch en mythologisch karakter van vele onderwerpen kan tot zekere hoogte als een uiterlijke overeenkomst gelden, de “verweving van allegorie en werkelijkheid”, die men in Italië zoo zelden vindt, de verbinding van het portrettieve met het normatieve en genormaliseerde vindt men in beide kunstvormen telkens. En zoo dat tegenstrijdige ons, op dit stuk wellicht doctrinair gezinden, mocht ergeren, hebben wij te bedenken, dat zulks ons niet wordt gevraagd, dat deze kunstwerken niet voor ons geschilderd en gedicht zijn. In ieder geval kan van Mander ons leeren, dat ook die tegenstrijdigheid er bij behoort, even als het “gemaakte” - wij noemen dat voorbarig te dikwijls het “gekunstelde” - inderdaad zou men moeten zeggen het “overlegde” en “gestyleerde”. Voor deze periode gold dat veeleer als een adelsmerk der kunst dan als een gebrek. Welk recht hebben wij andere eischen aan dien tijd te stellen?’

Onder de Levensberichten vermelden wij dat van de Potgieterbiograaf J.H. Groenewegen door zijn broeder H.Y. Groenewegen, en dat van de novellist P. Heering door zijn zoon G.J. Heering.

Het Zuid-Oostvlaandersch Idioticon van Is. Teirlinck is door de onlangs verschenen slotaflevering van het derde deel kompleet geworden. Dat dit nieuwe standaardwerk bij de Idiotica van De Bo, Gezelle en Amaat Joos een belangrijke en welkome aanvulling geeft, behoeft niet meer aangewezen te worden. Aan de onvermoeide ijver van deze dialektonderzoekers kan de Noord-Nederlandse taalwetenschap op dit punt een voorbeeld nemen. Op het eigenlijke Idioticon volgt, behalve een kort Aanhangsel, een lijst van Persoonsnamen en Plaatsnamen. Ten slotte wijzen wij op een belangrijke belofte, die in de Narede verscholen is, nl. dat ‘eerlang een vierde deel, de Klank- en Vormleer het licht zal zien.’

Onlangs verschenen de Handelingen van het Vierde Vlaamsch Philologencongres, 6 en 7 Oogst 1921 te Mechelen gehouden. Een lange reeks voordrachten in de zeven afdelingen vindt men hier

[p. 42]

geheel of in beknopt verslag - voorzover ze elders reeds verschenen - opgenomen.

De Handelingen van het tiende Nederlandsche Philologen-Congres (Leiden 19 en 20 April 1922) verschenen bij de firma J.B. Wolters. Daarin is geheel opgenomen de welkomstrede van de voorzitter J.W. Muller en de voordracht van Gerard Brom over Barok en Romantiek. Van de voordrachten in de sekties werden slechts beknopte verslagen opgenomen. Die van Frank Baur over De vergelijkende methode in de litteratuurwetenschap zal omgewerkt in dit tijdschrift verschijnen; die van C.B. van Haeringen over Kenmerken van Friese elementen in het Hollands vindt men gedeeltelik verwerkt in een artikel van deze aflevering.

Kempische dialecten. In een geïllustreerde uitgave over De Kempen, verschenen in een reeks Steden en Landschappen (Antwerpen - ‘De Sikkel’ - 1922) schreef Dr. J. Leenen een viertal bladzijden over de Kempiese dialekten, met een schetskaartje. Eigenaardig is, dat dit gebied aan invallen van alle zijden bloot stond. ‘Gelegen in het midden van ons taalgebied zonder eigen uitbreidingskracht, zijn de Kempen het verzamelbekken geworden van de stroomingen die van verschillende punten van de peripherie gekomen, aldaar in elkander verloopen zijn.’

Nederlandsche Lyriek, van af de dertiende eeuw tot 1880, verzameld door Th. E.C. Keuchenius, toegelicht door Dr. D.C. Tinbergen. Spoedig na het tweede deel, dat wij in de vorige jaargang (blz. 314) aankondigden, verscheen het derde deel (1630-1710), opnieuw met een rijke en smaakvolle keuze. Vondel kreeg in dit deel, met 80 blz, de ereplaats; verder zijn een vier-en-twintigtal dichters die zich op lyries gebied bewogen, vertegenwoordigd. Ook anonyme wereldse en stichtelike volkspoëzie werd opgenomen uit weinig bekende liedboekjes. Met een vierde deel zal deze verzameling voltooid worden.

Bij de uitgevers Leiter-Nypels verscheen in beperkte oplage een zeer mooi gedrukte uitgave van Joost van den Vondel's Lucifer met letters van S.H. de Roos en sobere versiering met rode en groene hoofdletters, een lust voor het oog. De prijs van de uitgave op gewoon papier (f 3.90) is laag voor een zo verzorgd boek.