De Nieuwe Taalgids. Jaargang 14

Hooft's ‘Geeraerdt van Velsen’, vs. 376.

In de woorden van Machteld van Velsen:

Dat hoord ick liefst, dan ick sach sijn ellenden aen

verklaart Stoett (Pantheon-uitgave) dan met maar, dus: ‘maar ik neem zijn ellende in aanmerking’. Wij hebben hier evenwel een contaminatie: dat hoorde ik het liefst, veel liever dan dat.... Dit blijkt uit Hooft's omwerking van 1636, waar we lezen:

Dat hoord' ick liever dan ick zaegh zijn ellenden aen.¹⁾

Dezelfde contaminatie trof mij onlangs in een gedicht van Jacob van der Schuere in Den Nederduytschen Helicon (blz. 219):

Ick magh dy laten best in ruste/ dan ick sprack.

Ik voeg hier nog enige plaatsen uit G.v.V. aan toe, waar Stoett's verklaring mij niet bevredigt:

vs. 23: ghekruyft is niet gekuifd, maar gekruld.

vs. 56: gulhartich = vrijpostig, overmoedig (vgl. Ndl. Wdb.).

vs. 186: voorschoot is m.i. letterlik op te vatten. Bedroch zal met een blank voorschoot ten tonele verschenen zijn.

vs. 327: ghestelt zijn op = begeren (vgl. bij Cats: ‘hy isser nae ghestelt’ = hij begeert het meisje).

vs. 712: wy hebben te geven = wij moeten geven; ons is opnieuw te verbinden met ‘te geven wy hebben’.

vs. 865, Latijnse constructie: hij wenst niet dat zijn eigen lichaam ‘wel tiert’.

C.d.V.

1) Ook bij Vondel geeft soms de latere omwerking van een vers een welkome toelichting. In de Brief aen Den Drost van Muyden, vs. 6 verklaart Koopmans ‘maeckt een' korter schim’ als: maakt kortere nachten, terwijl Vondel bedoelt: maakt schaduwen korter (d.i. rijst), blijkens de verandering van maeckt in maelt.