De Nieuwe Taalgids. Jaargang 12

Oorlogswinst der Nederlandse taal.

Als een aanvulling van de artikelen van E. Slijper¹⁾ en Prof. de Vooys¹⁾ diene het volgende. Allereerst enige termen met betrekking tot de oorlog als:

afweergeschut, duikbootnet, duikbootram, monsterkanon, versperde gebied, gevaarlijke zône, vrije vaargeul, vliegeractie, vliegereskader, luchtgevecht, vliegerbombardement, onderstand, Niemandsland, 42cM.-kanon, loopgraafperiscoop, handelsonderzeeër.

Vervolgens enkele in verband met de binnenlandse toestand als:

zand- en grintkwestie, legerdag, Jaarbeurs, broodrelletjes, hongerdemonstratie, uitvoerconsent, crisiscourant, luchtpostverbinding, groente-centrale, crisisuitgaven, stemplicht, de meisjesnaam Mobilia, huuropzeggingswet, oorlogswinst-belasting, oorlogslening, rookverbod, fotografeerverbod, slachtverbod, noodwoning, noodslachting, noodverlichting, standaardschoen.

Namen van verschillende artikelen:

Papierbriketten, papierbal, brikettenpers, cacao-thee, ersatzlijm, Posthuma-cake, Posthuma-jas (een wijd model?), erwtenkoffie, honingboter, kruidnagelen-, lindebloesem-, kersenbladenthee.

Verder samenstellingen met kommissie, gas, bon, eenheid, aardappelen, distributie als:

1) Zie Nieuwe Taalgids XI en Nieuwe Taalgids XII, 2^de aflevering.

1) Zie Nieuwe Taalgids XI en Nieuwe Taalgids XII, 2^de aflevering.

[p. 302]

Huurkommissie, koffie en thee-, toewijzings-, voedings-, brandstoffenkommissie;

gasmasker, -aanval, -afsluiting, -beperking, -afsnijding, -looze uren, -rantsoeneering, -bom.

Onder vele andere: huurbon, ouderbon, militaire bon, de uitdrukking op de bon.

Eenheidsreep, -sigaar, -worst.

Aardappelen-cake, -relletje, -oproer, -misère.

Distributienieuws, -maatregelen, -wet, -wee, -kwaliteit, -buro, -tram (waarin het eten uit de centrale keuken wordt vervoerd).

Afkortingen als:

G.V.D. (Gem. Vischdistributie), T.C.B. (Toewijzingskommissie voor Benzine), N.U.M.; B.C. (Brandstoffenkommissie), C.K., G.S.B. (Gecontr. Spijsbezorging), N.P.V. (Ned. Pluimveevereeniging).

Ten slotte nog eenige geestigheden of would-be geestigheden:

distributie-bul (iemand, die erg mager is), regeeringswater en distributiewind (soep uit de C.K.), gemeentepils (water), Posthumaschurft of broodschurft (uitslag, veroorzaakt door het gebruik van regeeringsbrood), prikkeldraadversperring (gestampte pot uit de C.K.; zoo genoemd naar de slecht afgehaalde snijboonen), andalusiër (iemand die zich in een volle tram aan de lus moet vasthouden), een W.O. (winstopmaker).

Amsterdam.

P. Koster.

Aanvulling:

Uit regeringskringen: scheurwet (wet op het scheuren van grasland), zelfmester (iemand die zelf een varken mest) en strekmiddelen (grondstoffen van andere aard dan graan, aan het brood toegevoegd, en in de pers ook aanvullingsstoffen genoemd). In sommige gemeenten heeft men gasloze uren of spertijd. Een varken dat men door een boer laat mesten heet pensionvarken. De boterrij en de visrij vormen de onder politietoezicht wachtende mensen voor winkel of viskraam. Brandzoden is een Zondagse naam voor plaggen. Sleutelgeld is het boven de huursom bedongen bedrag vóór het sluiten van de huur. In Den Haag noemt men boullon in plaats van middagtee: beaf tea.

C.d.V.