Top.
Het artikel door Stoet (Nederl. Spreekwoorden, blz. 655/656) aan deze uitdrukking gewijd, geeft de keus tussen tweërlei verklaring: 1o. vroeger raakte men bij 't sluiten van een koop of een verdrag elkanders vingertoppen aan als zinnebeeld van vereniging; 2o. het Franse woord toper (overgenomen uit het Spaanse topar), accepter l'enjeu de l'adversaire, adhérer à une proposition, is door ons ontleend. De eerste verklaring is m.i. de juiste; zij wordt bevestigd door een gewoonte van Griekse kinderen (op 't eiland Lesbos opgetekend), die, als ze bij 't spelen hebben gekibbeld en weer vrede sluiten, elkanders wijsvingers tegen elkaar brengen met de woorden kanou tokka = doe top (tokka van 't Ital. toccare, aanraken). Ze duiden op die wijze aan dat ze 't weer eens zijn geworden.
Het Spaanse woord tope betekent, volgens de Lexica, de punt van iets, spec. 't einde van de mast en topar heeft in de zeemanstaal de betekenis assembler bout à bout, dat is dus, wanneer van touwen gesproken wordt, datgene wat onze matrozen splitsen noemen. De betekenis heurter, choquer, rencontrer, die ik zonder bijvoeging van marineterm vermeld vind, schijnt mij jonger dan de zeemansuitdrukking. Is dit juist, dan wordt daardoor de onderstelling dat het Romaanse woord van Germaanse oorsprong is (zie Frank - van Wijk, blz. 703), waarschijnlik. De Romanen hebben 't zeer verspreide gebruik om door aanraking vereniging te symboliseren met een Germaans woord benoemd. Aan de Spanjaarden hebben de Fransen hun woord, naar 't schijnt, te danken; ik zie geen enkele reden om aan te nemen dat wij het onze aan 't Frans hebben ontleend. De oudste plaats die Hatzfeld en Darmesteter vermelden is van 1642; bij ons komt het, blijkens Stoet, in de klucht van de ‘Gewaande Weuwenaar’ (17de eeuw) voor. Salverda de Grave vermeldt top niet als aan het Frans ontleend.
D.C.H.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd