De Nieuwe Taalgids. Jaargang 2

[p. 158]

Uit de tijdschriften. (Maart-April).

De Gids. - Maart. J.N. van Hall bespreekt Van Eeden's jongste toneelwerken: IJsbrand en Het Beloofde Land. - J.J. Salverda de Grave prijst Een nieuwe vertaling van Dante, door J.K. Rensburg, maar heeft weinig lof voor de daarbij gegeven kommentaar.

April. J. Aleida Nijland wijdt een artikel aan Kalff's Nederlandse letterkunde II, dat zij ‘een welsprekend pleidooi voor de 15^de eeuw’ en de ‘edele conste van Retorycke’ noemt, en waarvan ze de inhoud nauwkeurig beschouwt en karakteriseert. - Het Overzicht der Nederlandsche letteren XVII door Carel Scharten handelt eerst over Boutens, dan over een zestal prozaschrijfsters en -schrijvers.

De Nieuwe Gids. - Maart. Kloos spreekt in de Literaire Kroniek over Maas en Cyriel Buysse.

April. Het artikel van J.B. Schepers: De letterkundige en de school vestigt de aandacht op Hettema's Taal- en Dichterstudies, en wijst op het verband tussen de letterkundige beweging van '80 en de taalkundige beweging, gedragen door het tijdschrift Taal en Letteren, waarvan Buitenrust Hettema een van de verdienstelikste leiders was, ‘de schakel tussen de letterkundige en de school, het leven.’ - J. de Meester besluit zijn artikel Iets over Nevrose in Letteren. - De Literaire Kroniek handelt over Schoenmakers: Het geloof van den nieuwen mensch.

De Twintigste Eeuw. - April. L. van Deyssel schrijft onder het opschrift: Nederlandsche Letterkunde van den tegenwoordigen tijd in het kort over Cyriel Buysse (Lente); daarna over Frederik van Eeden, die naar aanleiding van Minnestral als ‘een slecht schrijver’ gekarakteriseerd wordt; ten slotte over Henri van Boven (Sproken).

De Beweging. - Maart. Maurits Uyldert geeft een aantal korte Boekbeoordelingen; Albert Verwey bespreekt kort: Van Schendel's Een Zwerver verdwaald en Streuvels' Vlaschaard.

April. J. Koopmans publiceert het eerste gedeelte van een studie over Bilderdijks Treurspelen, waarin voornamelik de Kormak behandeld

[p. 159]

wordt. - Maurits Uyldert verwijt in een brede bespreking van Albrecht Rodenbach's poëzie, aan de Vlamingen, dat zij het dichterschap van deze voorganger te hoog aanslaan, wanneer ze hem op één lijn stellen met Jacques Perk. Hij beschouwt Rodenbach's verzen als ‘ritmeloze poëzie’, die dus geen poëzie is, en Rodenbach's Gudrun als ‘onrijp jeugdwerk’.

Groot-Nederland. - Maart. W.G. van Nouhuys behandelt Van Eeden's drama IJsbrand.

April. Virginie Loveling beschrijft Een soirée bij Busken Huet, in 1985 te Parijs. - W.G. van Nouhuys bespreekt Van Eeden's drama Het Beloofde Land en Paap: Een Gracht-Idylle. In de rubriek Literatuur is Herman Teirlinck aan het woord over Vermeylen en Sabbe.

Elseviers Maandschrift. - Maart. H. Robbers schrijft een artikel Over Stijn Streuvels, naar aanleiding van zijn jongste werk (De Vlasschaard) en van A. de Ridder's boek over Streuvels, waarvan hij weinig goeds zegt.

April. Robbers spreekt Over Boeken van Vrouwen.

Vragen des Tijds. - Maart. A.W. Stellwagen geeft een artikel Boeventaal of Bargoensch, met voorbeelden toegelicht, naar aanleiding van het Zakwoordenboekje De Boeventaal, uitgegeven door W.L.H. Köoster Henke.

Van onzen tijd. - Nummer IV. Maria Viola geeft een vergelijkende beschouwing over Drie Voordrachten. n.l. van Eduard Verkade (Hamlet), Willem Royaards (Gijsbrecht) en Karel van de Woestijne (Verzen). - Th. Kwakman prijst in een Boekbespreking: Om de Kinderen, door Rachel de Vries - Brandon.

Nummer V. Th. Kwakman bespreekt Hélène Lapidoth - Swarth en Brusse.

Ons Tijdschrift. - Afl. II. J. van der Valk vervolgt zijn studie Jan Luyken, een mystiek Christen, waarin hij de vraag Luyken Spinozist? ontkennend beantwoord, en Hylkema Een valsche munter noemt, omdat hij Luyken voor een ketter hield. Daarop behandelt hij Luyken's verhouding tot Jakob Boehme en Luykens Belijdenis. Zijn konklusie is ‘dat Luyken het gezag der Schrift als het werk van den Heiligen geest ten volle erkent,’ en dat dus Hylkema ‘in Luyken den Christen miskent.’ - Schrijver geeft een afbrekende kritiek van de ‘Calvinistische’ roman In 's Levens Opgang door Seerp Anema. -

[p. 160]

J. van der Valk bespreekt waarderend Buitenrust Hettema's Taal- en Dichterstudies, al kan hij zich met het standpunt van de schrijver niet geheel verenigen.

Afl. 12. J. van der Valk kritiseert uitvoerig en scherp-afbrekend de roman Godsonteering van Daan van der Zee.

Tijdschrift voor Ned. Taal- en Letterkunde XXVI, Afl. 3-4. Don Torribio en De deken van Badajos is de titel van een uitvoerige studie, waarin A. Borgeld het motief van Van Eeden's bekend blijspel door de gehele literatuur volgt. - B. Faddegon publiceert Een empirisch-psychologische studie over Geleidelijke en springende klankverandering, met statisties uitgewerkte gegevens. - Nauta wijst op een plaats van het woord overstrijden bij Huygens (Oogentroost, 864). - Een bijdrage van C.G.N. de Vooys is getiteld Iets over en uit het ‘Scaecspel’. Na enige mededelingen omtrent de handschriften en een gissing omtrent de onbekende vertaler, wijst hij er op dat de geest van deze moralisatie verwant is met de denkbeelden van de legisten (Philips van Leiden) en maakt hij opmerkingen over de taal, waarin een streven om een ‘schrijftaal’ te scheppen onder Latijnse invloed duidelik merkbaar is. Als Bijlage wordt een fragment afgedrukt over De rechten en verplichtingen van de derde stand en een groot aantal van de Exempelen.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie (1908): J.W. Muller wijdt een uitvoerig artikel aan de verrassende ontdekking van Een nieuw handschrift van den Reinaert, waarin voorlopige mededelingen en gissingen, o.a. omtrent het aandeel van de dichter Arnout, de plaatsnamen en de diernamen. Het nieuwe handschrift zal weldra door de ontdekker, Dr. Degering te Munster, uitgegeven worden.

Vaktijdschrift voor Onderwijzers. - Maart. P.L. van Eck vervolgt zijn artikel Poëzie en Pedagogiek in de Nederlandse kinderdichters, waarin behandeld worden: Johannes Hazeu Cornelisz., D. Onderwater, Petronella Cornelia van Alphen, Katharina Wilhelmina Bilderdijk, Petronella Moens, A. May van Vollenhove, Francijntje de Boer en M. Westerman. - B.J. Douwes schrijft over Het Taalonderwijs op de Lagere School, naar aanleiding van Hoogeveen's werk.

Het Schoolblad (17 en 24 Maart) bevat een degelik artikel van J. Kuipers over Stelonderwijs op de Lagere School. - Hoogeveen's artikelen werden bestreden in een artikel van J. Bok: Het zuiver Schrijven - Hoegeveen contra Van Strien.

C.d.V.