Taal en Tongval. Jaargang 13

Boekbespreking

C.F.A. van Dam y H.Th. Oostendorp, Grammatica Holandesa. Madrid, Consejo superior de investigaciones cientificas, Instituto ‘Miguel de Cervantes’, 1960. (267, V blzn.; ing. 120 ptas, geb. 140 ptas).

Sedert Arnoldus de la Porte als toevoegsel bij zijn Nieuwen Dictionaris oft Schadt der Duytse en Spaensche talen (1659) Den Spaensen Grammatica seer bequaem ende profytelijck voor de ionckheyt ende liefhebbers der selver tale opnam, zijn er verscheidene Spaanse spraakkunsten ten behoeve van Nederlandssprekenden verschenen. Voor het eerst is nu ook een Nederlandse spraakkunst voor Spaanssprekenden geschreven. Vooral dank zij de onvermoeide arbeid van de eerste hoogleraar in het Spaans in Nederland, Prof. Dr. C.F.A. van Dam, is in de laatste decenniën de belangstelling voor het Spaans aanmerkelijk toegenomen. Dit verschijnsel gaat parallel met een verhoogde belangstelling van de Spanjaarden voor het Nederlands, die o.a. tot uiting kwam in de instelling van een Nederlands lectoraat aan de Universiteit van Madrid. Een van de leerlingen van Prof. van Dam, Drs. H.Th. Oostendorp, bezet sinds enkele jaren deze post. Gezamenlijk hebben zij deze Gramatica Holandesa opgesteld, in de eerste plaats ten behoeve van de Spaanse studenten die het Nederlands als bijvak hebben gekozen, dikwijls met de bedoeling om in Nederland een tijd colleges te volgen in hun vak.

De schrijvers van deze spraakkunst hebben de omgangstaal van het moderne Nederlands als basis genomen. ‘Boekentaal’ zoekt men er dus tevergeefs, en ik zou me dan ook kunnen voorstellen dat een Spanjaard, die uit dit boek Nederlands heeft geleerd, in een niet al te vlot geschreven Nederlandse roman wel eens iets

[p. 219]

zal tegenkomen dat hem in deze spraakkunst niet verklaard wordt. Er is profijt getrokken van de ervaring die Drs. Oostendorp in zijn onderricht aan Spanjaarden heeft opgedaan. Daarom is bijzondere aandacht besteed aan de plaatsing van de rededelen, die in het Nederlands veel strakker is dan in het Spaans, aan de belangrijke plaats die het adverbium er en de pronominale adverbia in onze taal innemen, en aan het probleem van de scheidbare en onscheidbare prefixen van de werkwoorden. Opnieuw blijkt uit deze spraakkunst hoe moeilijk het Nederlands is voor een buitenlander, en voor welke eigenaardige, soms onoplosbare problemen deze komt te staan wanneer hij zich in onze taal wil uitdrukken. Het is een verdienste van deze Gramatica Holandesa dat daarmee voortdurend rekening is gehouden.

P.J. Meertens

A. Feitsma en R. Bosma, Frysk út de 18^de ieu, teksten en fragmenten, diel II, 1744-1762. Estrikken, Rige lytse teksten en stúdzjes op it gebiet fan de Fryske filology, formannichfâldige op it Frysk Ynstitút oan de R.U. to Grins, nûmer XXI, Grins 1960, 214 blzz.

Nadat in Estrik XV eerst het ‘Frysk út de 17^de ieu’ uitgegeven was, is spoedig het Fries uit de 18^e eeuw ter hand genomen. In dit deel vindt men dan een brede keuze uit alle Fries dat tussen de jaren 1744 en 1762 aan het papier is toevertrouwd. Ten dele betreft het complete Friese teksten in handschrift, opschriften, advertenties en boeken, ten dele brokjes Fries (woorden en zinnetjes) in Nederlandse, Latijnse en Duitse geschriften. De toelichtingen beperken zich tot het aangeven der varianten, het nauwkeurig beschrijven van knoeierijen met letters en moeilijk leesbare plaatsen in het handschrift en tot evidente conjecturen (verandering soms van f in s, u in n, enz.). Bij de moeilijke keuze hoever men moet gaan met toelichtingen hebben de uitgevers het zich wel heel gemakkelijk gemaakt door zich absoluut van verklaring of taalkundige annotatie te onthouden. Van de andere kant moeten wij er het nut van erkennen dat wij thans over een gemakkelijk bereikbare bloemlezing van 18^e-eeuws westerlauwersfries beschikken.

A. Weijnen