Taal en Letteren. Jaargang 13

[p. 371]

Boekaankondiging.

Londinismen (Slang und Cant)..... ein Supplement zu allen englisch-deutscher Wörterbüchern von H. Baumann, Berlin 1903, Langenscheidtsche Verlagsbuchhandlung.

Dat is de tweede druk stark vermehrt van het gelijknamige boek in 1887 verschenen en toen niet bijzonder gunstig beoordeeld, vooral niet door ons aller grootmeester in het Engelsch, Dr. C. Stoffel, in Taalstudie. De Hollandsche navolging van Londinismen n.l. het Woordenboek der Engelsche Spreektaal, 1895¹⁾ van den heer Barentz, een vlijtige, maar ‘kritieklooze’ compilatie uit Slang dictionaries en dergelijke boeken, was geen verbetering van het Duitsche werk, al had hij zijn voordeel kunnen doen met de zeer belangrijke en rijk gedocumenteerde bijdragen als: Marginal Notes to Baumann's ‘Londinismen’ van Grose Redivivus (Dr. C. Stoffel) en Addenda (Taalstudie IX). Wat Barentz niet gaf, is nu hier gegeven door Baumann zelf; het nieuwe boek laat zijn voorganger ver achter zich. Waarom het echter nog maar altijd door supplement op alle Engelsch-duitsche Woordenboeken heet, is niet gemakkelijk in te zien. Zeker is het dat maar schraaltjes voor Flügel en Muret-Sanders (door Dr. C. Stoffel voltooid) en zelfs in kleinere

1) Vgg. Taal en Letteren.

[p. 372]

woordenboeken als bijv. dat van Tauchnitz (James-Stoffel) vindt men, om maar eens een greep te doen, hide, hiding, hidebound, him (= he), have on the hip, hippish, hobbledehoy, hobnob enz.

Het is wéér van het goede te veel en van het gewenschte niet genoeg, ook bijv. wat betreft de behandeling van wèl opgenomen woorden: bijv. bean(s): hierbij krijgen we alleen beans = a) geld, vermogen; b) ransel en kwelling. Maar het geciteerde to give a person beans is ook to give it him hot = iemand uitvegen, een standje maken, en bovendien kan it gives you beans zijn it is very disagreeable:

Then - Gulp [down the dreadful stuff!] Oh Gewillikins,
Charlie! it gives yer the ditherums, it do.
Bad enough if you'ave to wolf one, but it fair
gives yer beans when 't is two

(Punch, 24 Sept. 1892, Arry at Arry gate.) Barentz is hier beslist beter dan Baumann en heeft enkel vergeten like beans = like bricks, like blazes, like one o'clock enz.

Bij leg mist men de met het Friesche ien bij 't foetsje krije parallel loopende uitdrukking to pull a person's leg, (Kipling Stalky & Co., p. 184 en ook 215 Tauchnitz ed.), terwijl to break a leg niet idiomatisch vertaald is, ofschoon het Duitsch hiervoor heeft ein Hufeisen verlieren.

Juist is troc = trocedera, maar in den romanlitteratuur van 1902 had Baumann nog een andere verminking van dit woord kunnen vinden, nl. troco, herhaaldelijk in Sir Richard Calmady!

Verder zal het onder three cornered vermelde zeker geen voldoende aanvulling blijken van wat de groote woordenboeken sub voce geven: de eigenlijke beteekenis. Figuurlijk vermeldt Baumann: three-cornered contest (election), maar dit geeft niets voor three cornered ministrations (Kipling, the Light that Failed) of a three-cornered, impracticable fellow (G. Eliot, Daniel Deronda II 269 Tauchnitz) of three-cornered brutes (Punch, 7 Nov. 1900, 339), in welke gevallen dit woord synoniem is

[p. 373]

met, lomp, onhandig, enz. (Vgl. min of meer het hollandsche hoekig).

Waarom is screever (vgl. Flügel) wél opgenomen, maar het hetzelfde beteekenende er niet te vinden, flagstone-artist niet? Waarom pepper-boxes wel, maar pepper-pots niet, vooral omdat Kipling heeft: to pepperpot it? Waarom pee-pee uit de kindertaal wel, maar bijv. ums in: ‘And did not ums know the sea was salt, and did ums think it very nasty, and not half as nice as a brandy-and-soda.’ (G. Moore, A. Mummer's Wife Ch. XIII p. 170) niet? Enz.

Wenschelijk is het in een werk van deze soort, dat waar mogelijk, de etymologieën of parallellen gegeven worden. Hier en daar is dan ook het Duitsch of het Fransch ter verklaring aangehaald, maar het Hollandsch, de oorspronkelijke taal van heel veel cant woorden (Skeat) vindt men alléén in de vermakelijke uittreksels uit John Bellenden Ker's Archaeology of Popular English Phrases and Nursery Rhymes (1837). Bij keelhaul en prad bijv. kan ons Nederlandsch toch moeielijk er buiten gehouden worden, terwijl het mede in het Yiddish een rijk vergelijkingsmateriaal ter beschikking heeft voor den belangstellenden taalsnuffelaar.

Stof te over dus voor marginal notes en zelfs voor een omgewerkte uitgave als men aan een boek als dit de eisch stelt, dat het de lectuur mogelijk maakt van de in de mode zijnde schrijvers. Zooals het nu is, moet men niet, op den titel afgaande, verwachten, dat men voldoende inlichtingen zal vinden om bijv. van Kipling philologisch te kunnen lezen The Light that Failed of Stalky & Co. of The Story of the Gadsbys. Eer het zoover is, moet er heel wat ouds uit en véél nieuws in.

Het aantrekkelijkste en ook het verdienstelijkste gedeelte van het werk is de inleiding, die een uitvoerig, chronologisch gerangschikt overzicht geeft van de litteratuur over ‘cant’ en ‘slang’ met interessante ‘Musterstücke’, voorafgegaan door een korte beschrijving van het Cockney-dialect. Deze 116 blad-

[p. 374]

zijden alléén zijn de drie gulden, die het boek kost, overwaard. Met leedwezen echter ziet men bij de vermelding der 'Arry Ballads de baanbrekende studie van Stoffel, Annotated Specimens of Arryese (Studies in English p. 170) niet genoemd. Dat is jammer - voor den heer Baumann.

Batavia, Paschen 1903.

F.P.H. Prick.