De taal- en letterbode. Jaargang 6

Bijdrage tot het taaleigen der Meierij,
medegedeeld door De Vlam.

Bij het inzien van het lijstje van woorden en uitdrukkingen in het Hunsingo-Groningsch dialect (Taal- en Letterbode, 3, 97), trof het mijne aandacht, dat verscheidene der aangegeven woorden - zij het niet altijd met gelijke beteekenis - mede in sommige streken van Noord-Brabant gehoord worden. Misschien kan het zijn nut hebben, dat onze ‘taalvorschers’ op dit verschijnsel opmerkzaam gemaakt worden, en zullen de volgende, hoofdzakelijk ‘Meierijsche’, woorden wel een plaatsje in den Bode kunnen vinden. Het zal wel niet gezegd behoeven te worden, dat onderstaande uitdrukkingen tot de platte volkstaal behooren.

Deeg, pret, genoegen. Wat hebben we veul deeg gehad (vooral in de Baronie van Breda). - Deupke, klein kind. De eu kort uitgesproken. - Doanig, zeer, danig. - Doetje, kus, wordt toetje uitgesproken. - Haffelen, iets veel in de hand hebben. Den heelen dag haffelen de kinder met de kat. Ook verhaffelen voor verfrommelen: gij moet uw kleed zoo niet verhaffelen. Verhaffeld, haveloos, onfrisch. Wat zied 'er haveloos uit! (Algemeen hoort men in NoordBrabant de achter den 2en persoon enkelvoud der

[p. 73]

werkwoorden: ben-de ziek, - wat doe-de, - wat lees-de daar; soms met meer nadruk: wat lees-de gij daar. En in 't meervoud: wat doe-de gullie daar, waar ga-de gullie naar toe).

Hiis (uitspraak hies). Op enkele dorpen in de Meierij voor snee brood. Men gebruikt ook het werkwoord hiezen: ik zou d'r nog mèr is lans hiezen, ik zou er nog maar eens langs snijden. - Hozen, kousen. Vrij algemeen op sommige dorpen. - Kepot of kapot, erg ontsteld, ten hoogste bedroefd: hij was er compleet kapot van. - Kleuzeboerken. Op sommige dorpen in de Baronie van Breda wordt het hier bedoelde jongensspel genoemd klitseboer spelen, klitseboeren. - Krent, klein ventje, hier en daar gebruikelijk. - Krik. In de Meierij hoort men vrij algemeen krikkel voor lichtgeraakt, slecht gehumeurd: hij is zoo krikkel vandaag, hij kan niets verdragen. Ook in de beteekenis van teer: die kleur is zoo krikkel. Verder voor: het luistert zoo nauw. - Krudoren. In den omtrek van Breda klinkt dat woord kruidoren, ook kruisdoren; elders zegt men kroesels, of kroessels. - Langen, aan- of toereiken, in het Noordoostelijk deel der provincie. - Lipen, schreien, klinkt lippen. - Loeder. Loeter heet een gemeen vrouwspersoon; ook wordt het gebruikt voor helleveeg. - Lutje, heet lutske, b.v. wacht een lutske, een oogenblik. - Mier, walg, tegenzin. - Miterig. In plaats hiervan hoort men miserig, naar, smerig. - Mui, moei, tante. Op sommige plaatsen zegt men: Moetje-Mie voor tante-Mie, Mie-mui. - Nainje luidt nane, naantje. - Neutelen wordt zoowel gebruikt in de beteekenis van talmen als van pruttelen. - Padschiter. In enkele plaatsen noemt men padschijter, wat elders weegscheet geheeten wordt. - Pishoamel heet op sommige plaatsen pismoer of pismoeier. - Reeren, reieren of rijeren wordt gebruikt in de plaats van beven. - Schetig, van weinig belang, gering. Maak niet zoo'n geraas om zoo'n schetige bagetel. - Schobberdebonk. Op schobberdebonk loopen, ook schaafloopen. - Slab klinkt steeds slabbeke. - Veurdoun, veurdoen, uiterlijk voorkomen. - Voelproem, vuilpruim, slordig mensch. - Wicht, meisje. - Zelf of zelft, zilf, voor salie, elders savie.