Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1793

[p. 1]

Over de regeering, kerkzaaken, bevolking, defensie-weezen, lugtgesteldheid, vrugtbaarheid koophandel, konsten, en weetenschappen, zeeden, en leevenswyze in deze colonie.

Deze Colonie staat onder de Hooge Oppermagt en Bescherming der Vereenigde Neederlanden, en onder het Opperbestuur van De Wel Edele Groot Achtbaare Heeren

Abraham Dedel	} wegens de Stad Amsterdam
Mr. J.S. van der Hoop,	} wegens de Stad Amsterdam
Mr. N. Kalkoen,	} wegens de Stad Amsterdam
Mr. N. Varin Anthz.	} wegens de Stad Amsterdam
H. Hope,	} Zitting hebbende in de Vergadering der gecommitteerde Raden der Colonien.
J.P. du Quesne,	} Zitting hebbende in de Vergadering der gecommitteerde Raden der Colonien.
Mr. van Idikkinga.	} Zitting hebbende in de Vergadering der gecommitteerde Raden der Colonien.
A. Fharaeus.	} Zitting hebbende in de Vergadering der gecommitteerde Raden der Colonie.

Tegenwoordige Directeuren en Regeerders over deze Volkplanting, en die tor derzelver Secretaris hebben Den Wel Edele Gestrenge Heer Mr. Willem Six.

[p. 2]

Door den Heer Gouverneur Generaal, die alhier uit naame van Haare Hoog-Mogende en boven genoemde Regeering het opperste gezag oesent, en den Politieken Raad, die met hem in zaaken van het Burgerlyk bestuur het Hof van Politie en Crimineele Justitie uitmaakt, word de Hooge Regeering in deze Conie waargenoomen, hy is het Hoofd, der Politieke en Militaire Vergadering, en deszelfs magt gaat over alle Persoonen, die in dienst van de Directie en het Land zyn, alle openvallende Directie bedieningen werden door hem begeeven, en alle militaire Promotien door hem gedaan, tot dat de Wil van welgemelde Heeren Directeuren en Regeerders gebleeken is, hy is President in alle Collegien, en behalven het Recht van Voorzitting, heeft de Gouverneur in yder Rechtbank een beslissende Stem, wanneer de stemmen der Leden eeven zo veel voor de een als ander party zyn, hy draagt zorge voor de Veiligheid der Colonie, en is gehouden de Gereformeerde Godsdienst voortestaan, hy voert den Tytel van Hoog Edel Gestrenge Heer, en als men hem aanspreekt, die van Excellentie, Hoe aanzienlyk de Post van Gouverneur-Generaal van Surinaame ook is, blyft dezelve teffens zeer werkzaam, en aan veele zorgen verknogt,

Het Hof van Politie en Crimineele Justitie bestaat uit den Welgemelde Heer Gouverneur Generaal en Negen Raden die volgens het 18 Articul van het Octroy, uit de aanzienlykste, verstandigste en moderaatste onder de Ingezeetenen voor hun leeven lang benoemt werden. De voornaame Ministers van dit Gerechtshoff zyn de Eerste Raad - Fiscal, de Raad en Boekhouder-Generaal, en de Secretaris. Het gemelde Hoff houd jaarlyks vier ordinaire zittingen, te weeten in de Maanden February, May, Augustus, en December, de Ra-

[p. 3]

den van Politie werden door den Gouverneur Generaal uit een dubbeld getal persoonen by meerderheid van Stemmen door de daartoe gerechtigdens genomineerd, verkooren, en die van deze bediening Afstand doet, moet eene boete van Zes duizend guldens aan de Cassa der Modique Lasten betaalen. Tot het benoemen van Raaden van Politie word niemand toegelaaten dan die gehuisd en gehosd zyn, ofte wel derzelver Representanten, op een verbeurte van drie Hondert guldens. Raaden van Politie hebben den tytel van Edele Achtbaare Heeren.

Na het gemelde Gerechtshoff volgt in Rang het Hof van Civiele Justitie, bestaande uit den Heer Gouverneur Generaal als voorzitter, een Praeadviseur die door de Heeren Directeuren en Regeerders aangesteld werd, en uit Tien Leeden welke door het Hof van Politie en Crimineele Justitie benoemt, en door den Gouverneur Generaal geë[...]igeerd werden, moeten meede volgens het XXIII Articul van het Octroy uit de aanzienlyksten en verstanstdigsten Ingezeetenen verkooren we den, en laatstelyk uit een Secretaris. Het gemelde Hof houd meede vier zittingen, als in de Maanden January, April, July en November, de Raaden van Civiele Justitie hebben de Bediening geduurende vier Jaaren, en gaan af wanneer derzelver tyd van vier Jaaren verloopen is, zy dragen meede den tytel van Edele Achtbadre Heeren. Van de Sententien van byde voormelde Gereents hoven, kan men by de hooge Regeering der Vereenigde Provintien Rivisie verzoeken.

Na de Raaden van Civiele Justitie, volgt in waardigheid het Collegie der Commissarissen van Kleine Zaaken, Recht doende over zaaken van zes Schellingen

[p. 4]

tot die van een hondert guldens, en als gedeligeerde Regters uit den Hove van Civiele Justitie, doen zy meede alle zaaken af, boven 100 tot 250 guldens. Het gemelde Collegie heeft een Oud-Raad van Justitie tot vice Praesident, en bestaat uit Negen Leeden, welke door het Hof van Politie benoemd werden. Zy moeten meede vier Jaaren in de zelver Bedieninge continueeren, en voeren den tytel van Wel Edele Heeren, hebbende ook een Geheimschreiver of Secretaris. De Processen van Kleine Zaaken werden voor deze recht bank behandeld door Soliciteurs dog die van groote zaaken door Advocaaten en Procureurs. Die College houd haare zaamenkomsten in dezelve maanden als het Hof van Politie. Zaaken die beneeden 50 Guldens beloopen, werden door gemelde vergadering afgedaan zonder hooger appel, dog hooger koomende appelleert men by het Hof van Justitie.

De volgende Vergadering is die der Commissarissen van Gemeene Wyde, dewelke twee Raaden uit het Hof van Politie met adjunctie van den Raad uit Boekhouder Generaal tot Voorzitters heeft, en uit vier Leeden door het gemelde Hof aangesteld, bestaat, derzelver zorge en opzigt gaat over de Weegen, Kreeken, Bruggen en Beschoeyingen op het gebied van deze Hoofd Stad, dezelve doen ook ter eersten aanstraak af. alle verschillen over de Landsscheidingen, van waar dezelve zo de partyen niet voldaan zyn, worden gerenvoyeerd naar 't Hof van Politie, Commissarissen der gemeene Wyde zyn meede gehouden alle drie maanden eene Generaale Schouwing te doen, en te onderzoeken of de Ingezeetenen van de behoorlyke Brandgereedschappen voorzien zynū Onder hun gezag staan: een Ontsanger, Houtmarktmeester, en Lands - Directeur, zy voeren den Tytel van Edele Heeren.

[p. 5]

Het Collegium Medicum, die behalven den Voorzitter uit den Hove van Politie, een Deeken, vier Assessores en een Scriba heeft, is in Rang en Tytel gelyk met het voorgaande Collegie, houd haare Byeenkomst 's nademiddags van de eerste Maandag van ieder Maand, zy onderzoeken en taxeeren de Reekeningen van Doctooren, Apothecars en Chirurgyns, en houden een oplettend oog op de goede orde in de Apotheeken in deze Kolonie een ieder die zyn konst als Doctor, Chirurgyn of Apothecar in deeze Kolonie wil oeffenen, is verpligt zyn Diploma aan dit Collegie te vertoonen en overteleggen, om daarover tewerden geoordeeld, en indien hy daarmeede niet voorzien is, moet hy voor dit Collegie een Examen ondergaan, alvoorens hy vermag zyn Konst te exerceeren.

Men heeft alhier ook een nieuw opgerechte Wees-Curateele- en Onbeheerde - Boedels - Kamer, bestaande uit drie Curators: waarvan de beide oudste teffens Weesmeesteren zyn, die onder zig hebben twee geswooren klerken en een Boekhouder, welke Curators door Heeren Directeuren en Regeerders benoemt werden, en die de Beredding en Vereffening vanalle Boedels Onbeheerd zynde de bezorgen. Tot de Directie van gemelde Kamer zyn gecommitteerd, de Tweede Raad - Fiscaal, Twee Leeden uit den Hove van Politie, de Raad en Boekhouder Generaal, en twee Leeden uit den Hove van Civiele Justitie, onder zig hebbende een Secretaris, welke gecommitteerden 's Donderdags om de r4 dagen vergaderen, of zo dikwils als de nood zulks vereischt.

De Portugeesche Joodsche Natie heeft insgelyks derzelver byzondere Gerechtsbank of Mahamad op de Joode Savana, dezelve bestaat uit zes Leeden, die 3 jaaren in de bediening continueeren, hebbende de Voorzitter, die alle zes maanden verkooren word, een beslissende Stem, by dezelve werden alle zaaken afgedaan van f 2 tot f 600, en

[p. 6]

van de aldaar gevelde Sententien beneeden Een hondert guldens, kan men, appelleeren voor het Hof van Civiele Justitie, dit Collegie houd haare gewoonlyke zaamenkomsten in de Maanden Maart; Juny, October en December; de Processen worden voor dezen geregtbank op het vlek genaamd de Joode Savane bepleit in de Portugesche Taal, de Mosaische Wet als meede van het Roomsch hollands Regt strekken hun tot een Rigtsnoer, en de Leeden voeren aldaar den Tytel van Dignis Simos Senhores;

Eindelyk volgen de Portugeesche en Hoogduitsche Joodsche Weeskamers, bestaande reder uit twee Weesmeesteren, derzelver zorge gaa[...] all en ever zaaken van weezen der by de Natien, wordende alle derzelver goederen onder hun bestier gesteld.

In deze Kolonie word de waare hervormde Godsdienst zodaanig als dezelve door het Synode van Dordrecht is vastgesteld, verkondigt in drie gereformeerde Kerken, als, de eene te Paramaribo, de andere aan de Rivier Cottica en de derde aan de Rivier boven Commewyne.

De Eerwaarde Kerkenraad van Paramaribo bestaat uit zes Ouderlingen en zes Diaconen, onder voorzitting van Twee Raaden van den Hove van Politie, en vergadert gewoonlyk op den Eersten Dingsdag van ieder maand, en zo 'er dingen van groot gewigt voorkoomen, werden dezelve in de classicale Vergadering of conventie die in de maand February om de 3 Jaaren byeenkomt afgehandelt en beflist.

Tegenwoordig is de kerk van Cottica, zynde een fraay en luchtig gebouw, staande digt by de Rivier, herbouwd onder Directie van den Bouwkundigen Heer J. Raak,

[p. 7]

en zal eerlang tot den Predikdienst plegtig ingewyd worden.

De beide Lands - Schoolmeesters zyn gehouden den Heidelbergschen Katechismus te leeren en verklaaren. Het onderhoud der Kerken, Predikanten, Landsschoolmeesters, Kosters en Voorzangers komt ten Lasten van den Lande, daarentegen de Broederen Lutheraanen, die hier meede een Vrye Godsdienst-oeffening hebben, alles uit liefde gaven moeten schikken.

Het getal der Inwoonders reekent men op circa 60,000 Zielen, naauwkeutiger echter laat het zig volgens de laatste authentieke Optelling van het Jaar 1791 bepaalen, als:

aan Christen	{ woonende aan Paramaribo		950
aan Christen	{ en op Plantagien		1080
aan Jooden	{ van de Portugeesche Natie woonende aan Paramaribo		620
aan Jooden	{ op de Savanna en op Plantagien		250
aan Jooden	{ van de Hoogduitsche Natie woonende aan Paramaribo		430
aan Jooden	{ en buiten Paramaribo		30
Vrye Mulatten en Negers zo aan Paramaribo als op Plantagien.			1760
Slaavan	{ aan Paramaribo		8000
Slaavan	{ en op Plantagien		45,000
		_____
		Totaal	58120

De Burgerye van Paramaribo is verdeeld onder zoo Vaandels, de vier eerste bestaan uit Blanke Burgers sorteerende onder de Kompagnien van het Oranje Vaan-

[p. 8]

del, het Witte Vaandel, het Blaauwe Vaandel, en het Groene Vaandel, en de twee volgende, uit Mulatten en Negers. De Ingezeetenen van Plantagien zyn verdeelt in Negen Divisien als de Divisiien van Thorarica, Para, Beneden Commwyne, Boven Commewyne, Beneden Cottica, Boven Cottica en Pirica, Matappica, Boven Suririname, en laatstelyk van Wanica en onderhoorige kreeken, behalven de Joodsche divisie, in de Rivier Suriname die zeer uitgestrekt is.

In Cas van Allarm zyn de Vergaderplaatsen der Burger Compagnien aan Paramaribo, als:

No. 1	het Oranje Vaandel op het Plyn voor het Hof Civiel,
2	het Witte Vaandel in de oude Oranje Tuin, Noord Zyde de Kerk.
3	het Blaauwe Vaandel op het Kruis vam de Keizers straat, Klipsteene, Domine straat en Heilige weg.
4	het groene Vaandel in de Zwarte Hoeve Brugstraat. op de hoek van de Buurenstraat.

Elk Ingezeeten, Bewoonder van een geheel huis, is gehouden Twee Leedere Brand - Emmers en Twee Brandspuiten te houden, gemerkt met de Eerste Letter van zyn naam, dog Bewoonders van separate Kamers, kunnen volstaan met een Emmer en een Handspuit.

Alle Manspersoonen van 15 tot 60 Jaaren, die in geen gewigtige publieke betrekking staan, zyn verpligt zig te laaten opteekenen om de Burger - wagten te doen, ieder Burger moet voorzien zyn van 48 scherpe Patroonen, een Houwer of Degen en een Snaphaan, en de wagtdoende Burger is gehouden op de wagt te verschynen behoorlyk gewaapend met 12 scherpe Patroonen, een Kalbasje kruit

[p. 9]

en een ditto met fyn hagel. De Burgerwagt bestaat uit een Officier, een Sergeant, een Corporaal, twee Adelborsten en 21 Gemeenen.

De Vrye Mulatten en Negers houden wagt op het Pad van Wanica over de nieuwe Landsgrond, en dezelve wagt bestaat uit vierëntwintig Persoonen.

Deze Colonie die zoo voordeelig geleegen is, dat zy na vereischen vërmerkt kan worden, om tegen alle onverhoedschen Aanval veilig te zyn, word verdeedigt, aan de mond van de Rivier Suriname, door het Fort Nieuw Amsterdam, en de daar tegen over leggende Redouten Leiden en Purmerend, en door het Fort Zeelandia, die tot Bedekking van de Hoofdstad dient, door verscheide Posten die langs de Zeekant, aan de Marrewyne, en Saremacca aangelegd zyn, als: Prins Willem Fredrik, Armina en Lava, leggende aan de Rivier Marawyne, en door de de Posten Uitkyk, Groningen, Marquette en Saron leggende aan de Rivier Saramacca, door de binnenlandsche gedetacheerde Posten, als: de Republiek in Para, Rama, en Victoria in Boven Suriname, en laastelyk door een aaanzienlyk Cordon verdeelt in Twee Linien van Defensie, loopende de eene van de Rivier Suriname, tot na Boven Commewyne, en de Tweede van daar, over Perica en Cottica tot aan de Zeekant, men vind op de eerste Linie van defensie de volgende Posten, te weeten:

Post Gelderland.

Piquet No. 1.

Utrecht,

Holland,

Piquet No. 2.

Vriesland,

Buuren,

Piquet No. 3.

Frederikshoop,

Piquet No. 4.

Overyssel,

Zeeland,

[p. 10]

Piquet No. 5.

Groeningen,

Drenthe,

Marquette,

Gouverneurslust,

MAURITZBURG Staf of Hoofdpost op het Surinaamsche Cordon.

Stabroek,

Piquet No. 6,

Amsterdam,

s'Hage,

Piquet No. 7.

Nepveusburg,

Leiden,

Voorburg,

Imotappi,

Piquet No. 8.

Clarenbeek,

Nw. Appecappe,

Piquet No. 9.

l'Esperance,

de Hoop,

Piquet No. 10.

Societeitsburg,

Piquet No. 11.

Verwagting,

Piquet No. 12.

Honcoop,

Wolfenbuttel,

Piquet No. 13.

Braunschweig,

't Loo,

Piquet No. 14.

HERTOGENBOSCH Staf of Hoofdpost op het Cordon van Perika,

Piquet No. 15.

Mastricht,

Weilburg,

Piquet No. 16.

Willemsburg,

Piquet No. 17.

Oraniewoud,

Piquetten No. 18 en 19.

Nassau,

Piquet No. 20.

Unie,

Buuren,

Piquet No. 21.

Vreedenburg,

Oranie,

Onze Krygsmagt bestaat tegenwoordig in drie Bataillons Infanterie, verdeeld in Vyl Compagnien, twee Compagnien Aatillerie, twee Compagnien Jagers, en eindelyk een Corps Vrye Negers bestaande uit circa 300 Man.

Het Klimaat zoo schaadelyk by, en een geruime tyd na de Ontdekking dezer Kolonie, is tegenwoordig voor de

[p. 11]

gezondheid der Inwoonders wynig minder als die van het Vaderland, de Redenen daarvan zyn, voornaamlyk het needervellen van een meenigte uitgestrekte Bosschen, het opdroogen van swampen en modderpoelen, het welk alles hoodzaakelyk een ontsteeking der lugt tot nadeel der gezondheid bewerkte, echter alnu uit den weg geruimt, is een ieder Inwoonder dezer Kolonie getuige, dat van jaar tot jaar dezelve tot gezondheid toeneemt, ten blyken hier van zyn de vermindering der sleepende Ziektens, als Beljac, Koek, en Slaapziekte, die wel eerder algemeen hier gewoed hebben, thans byna onbekend of ten minsten zeldzaam zyn. De gezondste Landstreek in deze Kolonie is ontwyffelbaar die van boven Para, Koropina en Tawaycoera, alwaar men teffens de voortreffelyke koude Baden ontmoet, die zoo als men thans proef ondervindelyk overtuigd is, voornaamentlyke dienen tot herstelllng van verzwakte Lichaamen, veroorzaakt door Jicht, Lamheid, of Zenuwverzwakking, gevolgen van Beljac en andere Ziektens, een onmiddelyke werking op s'menschen veezel - gestel hebbende.

Men heeft in deze Kolonie doorgaans vier elkanderen verwisselende Jaarsaisoenen, als de groote Droogetyd, loopende van Augustus tot November. De kleine Regentyd van November tot February, de klyne Drogetyd van February tot April, en de groote Regentyd van April tot Augustus, doch dient aangemerkt te werden, dat deze bepaalde onderscheiding en verdeeling in tydperken, die geregeld invallen, hoe langer hoe onzeekerder werd.

De winden zyn meestendeels oostelyk, echser iets noordelyk in de droogetyd, en iets Zuidelyk in de Regentyd. De Vrugtbaarheid van het aardryk in deze Volkplanting blykt daaruit, dat de Inlandsche zaaden en Poomgewassen tot zulk eene volmaaktheid op klimmen dat die op den ganschen Aardbol niet

[p. 12]

tot dezelve groote of waardye kunnen gebragt werden; de heester, plant, en alle zoorten van gewassen overtressen alles in groote, en in kragt, en de Europaansche en van andere Oorden tot ons overbragte zaaden en gewassen worden zelfs alhier mildelyk ontvangen, en met veel voordeel aangekweekt.

Men onderscheid vier zoorten van vrugtbaare aarde die in deze Kolonie gevonden word, als:

De Blauwe Aarde welke tot Beplanting de beste is. De Gryze Aarde van een geringer qualiteit. De Geele Albast Aarde van Deugd als de vorige. En de Roode Gespekkelde Aarde, dewelke de slegtste van allen is.

Suiker, Coffy, Cattoen en Cacao, zyn de voornaamste voortbrengzelen tot den Handel op Europa, de uitvoer in den Jaare 1790 bedraagt 21105 Vaate Zuiker, 1456275 Ponden Coffy, 517464 Ponden Cacao, en 943580 Ponden Cattoen.

Een Meenigvuldigheid van Voortreffelyk Timmerhout en fyne Houten, bekwaam om alle zoorten van konstwerken te maaken werd alhier gevonden; van de eerste articul stelt men de volgende in Rang en Waarde als, Groenhard, Bruinhard, Bolletrie, Bylhoud, Water Groenhard, Basterd Bolletrie, manberklak, Zwarte kabbes, Sergeanten, Waane, Copie en Corarie Hout, welke drie laatste Zoorten slegts tor Planken worden gebruikt, tot fyn en kostbaar Hout behooren Letter, Locus, Ceder, Conatepie en Purperhart; de waarde van de Jaarlyksche opbrengsels van Hout, kan onmoogelyk bepaald worden, alzo het meeste door den Ingezeetenen tot hunne wooningen en Gebouwen gebruikt word.

De werkzaamheid der Ingezeetenen in deeze Colonie is voor den verstandigen Beoordelaar te bewonderen, een ie-

[p. 13]

der is voor zyn eigen welvaart en voor die van dit Land bezig, alleen ontbreekt het dikwyls aan yermoogens om die ontwerpen uittevoeren, welke tot welzyn verstrekken, de Schatten der Natuur naa te spooren, de Voordeelen daar van aantewyzen, de Landbouw te verbeeteren en in alle haare kragt te doen werken, is de Beezigheid van een meenigte onzer Colonisten, en niemand die alle deeze beweeging beschouwt, behoeven zig te verwonderen dat naa een aantal van Jaaren deeze Colonie tot een volkoomenheid gebragt zal werden, die van onze voorzaten wel gewenscht maar nooit genooten is, en van onze nabuuren als dan nog sterker als heeden benyd zal worden.

Onder zoodanige nieuwe Aanleggen die in onze tyden plaats hebben, kunnen wy niet onaangeroert laaten de Plantagie de Dageraad, geleegen aan de Cassewica Kreek in booven Commewyne, toebehoorende aan den Heer Gideon Adriaan Diderik de Graaff, welke Plantagie eertyds bekend onder de naam van de Nieuwe Grond van Knoppenombo, teegenwoordig aangelegd is tot een der aanzienlykste Zuiker Plantagien in ons Land, zynde aldaar door een uitgestrekte Rafinaderye en Rhum Distellerye, dewelke de geheele Volkplantig in vervolg van tyd met alle Zoorten van gerasineerde Zuikers, Siroopen en Rhum kunnen voorzien, en welke articuls de Buitenlandsche in waarde volkoomen eevenaaren.

De Grond van den Heer en Mr. François Ewoud Eecker, aan Combé, draagt kenmerken van de Landbouwkunde en yver van den Eigenaar om alle in en uitheemsche Gewassen ten nutte deezer Colonie aantekweeken en men ziet daar in volle Stand opwassen de Persiaansche Catoen, de Sago, Jaka, Wynbrood, Manga, Otahelse Brood, Muscat, Nag I en Caneel Boomen.

De Nieuwe beplanting van Zuiker op de Plantagie Visscherzorg in beneede Commewyne, in welke Land-

[p. 14]

streek dit Product nog noois is werdengeteelt, strekt den Heer L.N. Kobatel, deszelfs Eigenaar, tot Eer en Roem, men vind aldaar meede een Kom vaneen byzondere maaksel, met zeer geringe kosten op een Suffisante wyze aangelegd, en men heelt van het een en andere alle goede verwagting.

Laastelyk beschouwen de Beminnaars der Lusthoven met genoegen op de Grondt Weizigt, geleegen aan de algemeene Ryweg van Paramaribo, toebehoorende aan den Heer J.J. Leysner, een keurige Verzameling van Aard en Plantvrugten, mitsgaders een ontelbaare Meenigte van uitgezogte Vrugtboomen. Dezelve Grond is aangelegt naa de Engelsche smaak, volgens de Inventie van den Graave van Stanhope, en alles leevert blyken op, van de Smaak, de werkzaame en onderneemende geest van deszelfs Eigenaar.

De Jagt is hier te Lande zeer moeyelyk en verdrietig, uit hoofde der wyd uitgestrekte en digt begroeide Boschen, waarin het Wild zig verschuild, de Inboorlingen hebben echter den Roem van fikse, vlugge enbekwaame jaagers behaald.

Het gemeenste wild in de Landeryen dezer Volk planting is Kon nen, Harten, Haazen, Water Varken en Wilde Zwynen of Pingos, maar in het algemeen is het Wild, uitgenomen de Haazen niet zeer lekker.

Het wilde Gevogelte als Duiven, Bosch Eendvogels, Langbekkigte Sneppen, Annamoes, Kauwriers, en Annaatjes is beeter, voedzamer, en welsmaakender.

Op het bepaalde Grond Gebied van deeze Hoofdstad, vermag Niemand te jagen, zonder Vergunning van het

[p. 15]

Gouvernement, om het Aloude Jagtregt, dezer Volkplanting brengt meede, dat zo iemand eenig Wild op een anders Grond neederveld, de Jaager aan een zodanig Eigenaar een gerechte derde part van zyn Vangst uitleeveren moet.

Men heeft hier veelerhande Soorten van Rivier en Swamp-Visschen, en men stelt de Hymaar, Graauw Munnik, Snoek Kweerman, Bot, Lomp, Mathuri, Warapper, en Pakoesje, als de beste en keurlykste, de Rivier Suriname in de omtrek van de Plantagien de Hoop, Maagdenburg en Tout Luifaut, leevert kostelyke Kreeften, en aan Oesters is op de hoogte van de Plantagien Kustenwerk, Marienburg, Nooit-Gedacht, en Montresor in beneeden Commewyne geen gebrek.

Men heeft hier ook Land en Zee Schilpadden, de laatste worden echter veel meer geacht als de eerste, en de Vangst daar van heeft Plaats in de Maanden Maart en April.

Niemand vermag binnen het beryk van 't Geschut der Fortressen te visschen, onder verbeurte van zeekere daartoe staande Boete.

De Koophandel alhier in de Hoofdstad Paramaribo is van dien Aart, dat de yverige Handelsman en Winkelier alle lof verdienen, de naarstigheid om Goederen uit den Vaderlanden te ontbieden ende spoedigheid waar meede hy dienstvaardig voor zyne Kalanien zorgt zyn pryswaardige hoedanigheeden, die steeds in aanmerking koomen, echter in dien de Handelaar voerzigtiger en minder gereed was, om aan een ieder Credit aan te bieden, en geene overtalige en onbruikbaare Goederen uit den Vaderlande ontving, zouden

[p. 16]

hier door van veele schaaden en Interessen ontheeven zyn, en zig zelfs meerdere voordeelen toebrengen.

Zie hier een Benaaming der aanmerkelykste handel dryvende Ingezeetenen, en daar toe betrekking hebbend.

J.P. Lemmers en Comp.	} Handeldryvende in 't Gros in Americaansche Koopwaaren.
G.A. Wiltens en Comp.	} Handeldryvende in 't Gros in Americaansche Koopwaaren.
Saml. Hb. Brandon en Comp.	} Handeldryvende in 't Gros in Americaansche Koopwaaren.
de Weduwe Ruden en Zoon.	} Idem in 't Klein,
Danl: Jessurun Lobo Jr.	} Idem in 't Klein,
Mos: Abendanon.	} Idem in 't Klein,
John Meyne,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
J.B. van Voorst,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
L.P. Geniets,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
P.F. Roos,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Eggers, en Comp:	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Byrod en Comp.	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
C.A. Regis,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
A. Adriaansen.	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
C. Gollensteede.	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
A.A. Schwenneke,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
J.D. Gödeken,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
J.N. Braam,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
J.L. Link,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Levy de Niem,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Raph: Fernandes,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
N. Roux,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Saml[...] de Laparra,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
de wed: Ruyzenaar,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
David Ns: Monsanto,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
Mos: H, Alberga,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.
C.H. la Porte,	} dryven Handel in Hollandsche Waaren zoo in 't Gros, als in 't Klein.

[p. t.o. 16]

Lyst der gearriveerde Hollandsche scheepen in 't jaar 1792.

MAAND		NAMEN der CAPI TEINS	NAA MEN DER SCHEE PEN.	VAN WELKE PLAATS UITGE ZEILE	LAADING.	RHEDERS of BOEKHOUDERS IN EUROPA.
January	3	Dirk Bakker.	De Jonge Jan.	van Amsterdam, l.v. d'Elmina.	130 Koppen Slaaven	L. Brandlicht en Zoon.
		Laurens Ender.	De Dapperheid.	Idem     Idem	Idem 135.	P.W. van Lankeren.
February	10	Thomas Pieterse.	De Vrouw Anna Christina.	Idem	met Stuks goederen.	Mathys van Son
	19	Pieter Bloedoorn.	Elsina en Susanna.	Idem	Idem	Dirk Luden.
	20	R. Luytjes.	Johanna en Maria.	Idem	Idem	Joan Muysken.
	27	Juriaan Koster.	De Jonge Jan en Pieter.	Idem	Idem	J. en T. van Marselis.
	28	Marten van Seggeren.	De Gerard Adriaan.	Idem	Idem	Nicolaas Gesken
	29	Gauke van Poolen.	St. Jago	Idem	Idem	Wm. en Jan Willink.
Maart	6	Fredrik Zeeman-	De Vrouwe Maria.	Rotterdam	Idem	Gerard Wolters en Zoon.
	10	Wm. Odewald.	De Pieter en Jacoba.	Amsterdam	Idem	Wm. Poel en Jan Kok.
	11	G.L. Schoonbeek.	Hooyland	Idem	Idem	J. J Faasch.
	11	Wm. Dahlmeyer.	De Dapperheid	Idem	Idem	Erven A.F. Raap.
	13	Barend Calgrin.	De Vrouw Johanna.	Idem	Idem	N. J Vereul.
	19	Wm. Dyker.	De Nieuwe Hoop.	Idem, laatst v. d'Emina	323 Koppen Slaaven.	Pr. Wm. van Lankeren.
	31	Jan Tiede.	De Suri naamsche Vrienden	Idem, l.v. Dartmouth	Stuks geederen	Hend. Baart.
April	2	Barend Baade.	De Nieuwe Hoop.	Idem, l.v. Plymouth.	Idem	Jochem Matthys en Coenraad Smit
Mey	10	Carel Breedau.	De Standvast igheid.	v. Middelburg l. van d'Elmina	200 koppen Slaaven
	14	Anth. Moll.	De Vrouw Anna Margaretha.	Amsterdam l. van Lisabon.	Stuks goederen.	L. Brandligt en Zoon.
	26	Arend de Boer.	De Vrouw Sara en Margaretha.	Idem	Idem
	27	M. Croeze.	De Liefde.	Idem	Idem
Juny	26.	B. Berghman.	De Vrouw Johanna Cornelia Maria.	Idem	Idem	Jan Etienne Guerin.
	6	Hend. van Haften.	De Nieuwe Zee Nimph.	Idem	Idem	L. Brandligt en Zoon.
	12	Hend. Joosten.	De Jonge Jacob en Albertus.	Idem	Idem	Dk. Luden.
	15	Hendk. Belmer.	Jan Fredrik.	Idem	Idem	J. en T. van Marselis.
	16	Jan Engelman.	Ephrata.	Idem	Idem	Pieter Bernard.
	20	H. van Duym.	De Jonge Gilles.	Rotterdam	Idem
July	29	Th. Sybrands.	De Petronella Elisabeth.	Amsterdam	Idem	Pr. Wm. van Lankeren.
	29	E. Wildeboer.	De Phoenix.	Idem	Idem	de Wed. L. Thym en Zoon.
	30	L. Willems.	De Henrietta Johanna.	Idem	Idem	J. en T. vnn Marselis.
	31	Jan de Groot Jansz.	Zorg en Hoop.	Idem	Idem	N.J. Vereul.
Augustus	28	Casper Hansen.	De Herstelder.	Idem	Idem	Lambert Wyk jr.
September	8	Christiaan Post.	Zeevrugt.	v. Amstrd., d'Elmina l.v. Berbice	Ballast	L. Brandligt en Zoon.
	12	J.F. Palm.	Vriendlust.	Amsterdam.	Stuk goederen	J.J. Faasch.
October	8	H. Buek.	Doggerbank.	Idem	Idem	De Erven A.F. Raap.
	8	Wm: Kans.	De Pelicaan.	Idem	Idem	Guillelmo Titsing.
	9	A.H. Dirks.	De Jonkvrouw Maria.	Idem	Idem	J. en T. van Marselis.
	9	Christiaan Eeg.	De Jacob en Albertus.	Idem	Idem	Dk. Luden.
	17	J.F. Gnetke.	De Jongste Elias.	Idem	Idem	Adolph. Baart.
	27	J. van Nieuborg,	Oostrust.	Idem	Idem	Anth. en D. Bierens.
November	23	Jacob Prot.	De Jonge Gerhard en Louisa,	Rotterdam	Idem	Gerard en F. Wolters.
December	2	H. Strooyer.	Swaanen burg.	Amstrd. l. van Duyns	Idem	J. M en G. Smit.
	3	Claas Duurhaagen	Loenen.	Amsterdam.	Idem	Matthys van Son
	4	Jan Voogt.	De jonge Arend.	Idem	Idem	Budding en Drost.
	9	Anth. Makay.	Zeelust.	Idem laatst van d'Elmina	120 Koppen Slaven	L. Brandligt en Zoon.
	13	Jacob Kooter.	Marienbosch.	Amsterdam.	Sloek goederen	Frank van der Schoor.
		Jan Huyer.	Lust Rust.	Idem	Idem	J.W. en M. van Arp
	16	Jan Kiel.	Paramaribo.	Idem	Idem	de Wed. L. Thym en Zoon.
	17	Marten van Seggeren.	De Gerard Adriaan.	Idem, l. van Dartmout	Idem	Nicolaas Gefken.
	21	Pieter Assenholm.	De Vrouw Ester.	Idem	Idem	J. en T. var Marselis.
	31	J. Pruissing.	De Maasstroom.	Rotterdam	Idem	F.A. Dubbelmuts en Comp.

Lyst der vertrokkene Hollandsche Scheepen in 't jaar 1792.

MAAND.		NAAMEN der CAPITEINS.	NAAMEN DER SCHEEPEN	NA WELKE PLAATS.	REEDERS of BOEKHOUDERS IN EUROPA.
February	3	Willem Kans.	Pelicaan.	naa Amsterdam.	Guillelmo Titsing.
February	14	Christiaan Eeg	Jacob en Albertus.	Idem	Dk. Luden.
February	15	Jan Kiel.	Paramaribo,	Idem	de weed: L. Thym en Zoon.
Maart	29	Jacob Kooter.	Marienbosch.	Idem	Frank van der Schoor a Dordrecht.
April	1	Claas Duurhagen.	De Jongvr. Klasina Alexandrina Elisabeth.	Idem	Matthys van Son.
April	5	M.S. Klint.	De Harmonie.	Idem	Jan Mathys en C. Smit.
April		H. Strooyer	Zwanenburg.	Idem	J.M. en C. Smit.
April	12	Jan Voogt.	De Jonge Arend.	Idem	Budding en Drost.
April		Jan van Nieuborg.	Oostrust,	Idem	Anth: en Dk: Bierens.
April		J.G. Wilke.	Maria Rynbrandina Agnes.	Idem	J. en T. van Marselis.
April	16	D. van der Wall.	Claudius Civilis.	Idem	Mr. Guillelmo Titsing.
April		Auke Mathysen.	Rustryk.	Idem	de weed P.C. Nobel.
April	19	N. Adriaansen.	De jongste David,	Idem	de weed: D. Wendorp en Zoon.
April	24	J. Pruysing,	De Maastroom.	Rotterdam.	F. A Dubbelmuts en Comp.
April	30	Jan Riekert.	Haast Recht.	Amsterdam.	S. van Nooten Jansz.
May	1	A. Roosenberg.	De Vr. Johanna Katharina Maria.	Idem	Mathys van Son.
May	3	Pieter Assenholm.	De Vrouw Ester.	Idem	J. en T. van Marselis.
May	7	J. Grim.	Johanna en Maria.	Idem	Dirk Luden.
May		M. Weesenberg.	Johan en Maria.	Idem	de wed: L. Thym en Zoon.
May	20	Rasmus Prahl.	De Standvast igheid.	Idem	Fahraeus en Laurin.
May		Laurens Ender.	De Dapperheid.	Idem	P.W. van Lankeren.
May	31	M. van Seggeren.	De Gerrard Adriaan.	Idem	Nicolaas Gefken.
May		C.K. Kool.	De Zeevaard.	Idem	Muilman en Zoon.
May		Jan de Bruyn.	Mevvrouw van Heemskerk.	Idem	Dk. Luden.
Juny	4	A. Smit.	De Vrouw Francoise Hermina.	Idem	de Erven A.F. Raap.
July	6	Dirk Bakker.	De Jonge Jan.	naa St. Eustatius.	L. Brandligt en Zoon.
July	23	Pieter Jacobs.	De goede Trouw.	Amsterdam.	Arnoldus Finman.
July	25	Karel Bredeau	De Standvast igheid.	Middelburg.
July	28	Martin Bandelin.	Wirthslust.	Amsterdam.	E.F. Wirth.
July		R. Luytjes.	De Vrouw Johanna.	Idem	Joan Muysken.
July	29	G.E. Schoonbeek.	Hooyland.	Idem	J.J. Faasch.
July		Dirkl Pauw.	Sans Soucie.	Idem	S. van Nooten Jansz.
July		B Calgrin.	De Vrouw Jeanne.	Idem	N.J. Vereul.
July		M. Frederiks.	De Vrouw Sara Kornelia.	Idem	J. Kuyk van Mierop en Tetterode.
July		P. Bloedoren.	Elsina en Susanna.	Idem	Dirk Luden.
September	26	W. Odewald.	Pieter en Jacoba.	Idem	Wm. Poel en Jan Kok
September		A. de Boer.	De Vrouw Sara Margartha.	Idem	Budig en Drost.
September	28	Fred. Zeeman.	De Vrouw Maria.	Idem	Walie Hudig en Zoon.
September	29	Jan Tiede.	De Surinaamsche Vrienden.	Idem	Hend. Baart.
September	30	Willem Dyker.	Nieuwe Hoop.	Idem	P.W. van Lankeren.
October	6	Th. Piete. se.	Vrouw Anna Christiana.	Idem	Mathys van Son.
October	29	J. Joosten.	De Jonge Jacob en Albertus.	Idem	D. Luden.
October	30	Barend Baade.	De Nieuwe Hoop.	Idem	J. Mathys en C. Smit,
October		Gauke van Poolen.	St. Jago.	Idem	W. en J. Willink.
October		Hend. van Duym.	De Jonge Gillis.	Idem
November	13	Anth. Moll.	De Vrouw Anna Margaretha.	Idem	L. Wyk Junior.
November	14	Korn. Stap.	De Katharina.	Idem	Wm. Poel en Jan Kok.

[p. 17]

F. Pardeloup, in Galanterien en Parsumerien,
Jos: Wallach, in Zyde Stoffen.
A.A. Halfhide,	} Repareeren en Verkoopen alle zoorten Horologien.
Isay Abrahams,	} Repareeren en Verkoopen alle zoorten Horologien.
S.S. Sollerop.	} Repareeren en Verkoopen alle zoorten Horologien.
Benjamin Jacobs,	} Beëedigde Pontevoerders.
Meyer Levy Aarons,	} Beëedigde Pontevoerders.
D.J. van Praag,	} Beëedigde Pontevoerders.
Jacob Abrahams,	} Maakelaars by de Americaansche Kapiteins.
Dd. H. Sigale,	} Maakelaars by de Americaansche Kapiteins.
Eml: Soesman,	} Idemby de Slaavenhaalders.
Isak Soesman,	} Idemby de Slaavenhaalders.
Eliazer Soesman, Jacob zoon.	} Vendue Houders.
Gompert Salomon,	} Vendue Houders.
Machielsen Salomon Jr.	} Vendue Houders.

En vermits het beroep van Castelyn eeven zoo waardig is als elke andere Neering van Koophandel, zoo melden wy dat de Beste Logementen gehouden werden, by de Weeduwe Jacques Grospoil en Mathys Hendrik Hagedoorn, alwaar onvervalschte gezonde Dranken, en wat men verder gebruikt, verzeld met zindelykheid, promte Bediening, en vriendelykhéid te bekoomen is.

Het aantal der aangekoomene en Vertrokkene Scheepen van het voorige Jaar, bewvzen het gewicht, welke het Vaderland in deeze aanzienlyke Volk planting behoord te stellen, en het welke uit de hier aangehegte Lyst blykbaar[...]s.

[p. 18]

En alzo alle Neering en Hanteering verknogt zyn met ongelden, die aan den Lande moeten opgebragt werden, zoo hebben wy niet ondienstig geoordeelt om alhier een Tarifte laaten volgen van de belastingen welke hier werdengehes, men betaald aan Hoogd-Geld f 2-10, voor Perzoonen boven 12 jaaren, en f 1-5 voor Perzoonen van 3 tot 12 Jaaren, z[...]nde echter zodaanige Ingezeetenen welke geen Tien Jaaren hier hebben gewoont, aan deeze belasting niet onderheevig.

Aan Inkoomende en Uitgaande Rechten betaalen de Hollandsche Capiteins f 3, en de Americaansche f 6 voor ieder last van haare Scheepen of Vaartuigen, en deeze laatste betaalen meede 5 procento van de waarde van hunne aangebragte Cargasoenen, en van de Malassie die zy uitvoeren. Van de uitgevoerd werdende Producten bataalt men als van Coffy 15 stuivers, van Catoen 35 stuivers en van Cacao 20 stuivers, van ieder Hondert Ponden, van een Vat Zuiker een Gulden, voor Kooper 25 stuivers, voor Was 40 stuivers, en voor Letterhout 5 stuivers van de hondert pond.

Het Vendue Comptoir geniet van de Koopers van Goederen 5 Percento, en van den Verkooper van Nieuwe Slaaven 2½ Percento van de waarde van al het Verkogte, en de Venduehouders betaalen aan het zelve Comptoir 3 Percento van het opgebragte montant der Venduen.

Aan 't Comptoir der Kassa tegens de Wegloopers, Betaalen de Planters van de Jaarlyks gemaakt werdende Producten op hunne Plantagien, welke gecalculeert werde tegens een bepaalde prys, by den Hove van Politie vast te stellen, Vyf Procentos, en van de onroerende Goederen betaald men meede aan dit Comptoir Drie Procentos van den Prys der Verkooping, en dan nog f 1. voor Hoofdgeld van ieder Perzoon zoo Blanke als Slaaf, laastelyk betaalen de In-

[p. 19]

gezeetenen aan dit Comptoir van derzelver winsten en Inkomsten zoodanigen Procentos als bepaald zyn, by iedere Classe waar onder zy by Eede afgelegt voor den Magistraat deezer Steeden ve klaaren te Sorteeren.

Men schat het geene ieder Huis moet Betaalen aan het Comptoir der Gemeene Weide, naar den Prys der Huuren; en men betaald daar van Jaarlyks 2 Porcento, verders ontfangt het zelve Comptoir van een Koets f 20 Jaarlyks, een Chais f 10, een Rypaard f 10, en een Koebeest f 2, en van alle Houtwaaren een geringen Taxa volgens derzelver waarde en qualiteit, de Slaagers betaalen meede 10 Stuivers voor yder Hoornbeest die zy slagte, de Hollandsche Schippers zyn verpligt 1000 Graauwe Moppen voor Los en styger Geld aan den Lande te leeveren; en de Noord Americaanse Schippers moete aan voorn: Comptoir daar voor betaalen 20 Gl.

Aan het Comptoir der Modique Lasten Betaald men Accise van Natte waaren als van een Oxhoofd Bier f 3-10, een dito Wyn f 10, een Kelder Brandewyn of Genever van 15 Stoopen f 4, een Bouteille Wyn 2 Stuivers, Daar en boven heeft men alhier het gezegelde Papier ingevoerd tot alle geregtelyke handelingen, de prys van het Blad is van Vyf Stuivers af en stygt tot eene zeekere hoogte volgens het gewigt der Verbintenissen.

Aan Kerken Geregtigheeden werd het volgende betaald, als van een Lyk op de Nieuwe Oranje Thuin f 59-15, en op de Oude Oranje Thuin daar en boven f 500, zynde voor Boete daar toe staande, van een Lyk op de Savane ter Aarde besteld f 13, en op Plantagien f 16-15, edog iemand in deeze Hoofstad Stervende, en op Plantagie begraaven werdende, beloop zig de Kerke geregtigheid op f 76-10,

[p. 20]

het Lyk van een Stuurman of Onderofficier op de Savane begraaven werdende voldoet f 11-7, en van een Matroos f 6-15, iemand der Couleurlingen in een Thuin begraaven werdende betaald men f 13, en van een Kind in de Nieuwe Oranje Thuin f 34 15, en op de oude Oranje Thuin vermeer dert het zelve metde boven gemelde Boete van f 500. De ordinaire Contributie van ieder Plantagie bedraagt s'Jaarlyks f 2-10.

Ieder Hollandsche Capitein betaald telkens voor zyn vortrek uit deeze Colonie f 6-5, en ieder Engelsche f 4-5.

Aan Haven Geregtigheeden werd van de Hollandsche Scheepen betaald f 6-5, en van die der Engelsche f 12-10.

Indien er een Land is welk de doorslaanste blyken opleevert om Konsten en Weetenschappen door eigen Werkzaamheid aan te kweeken tot nut van het menschdom in 't algemeen, en tot die van hun Land in het byzondere, zoo behoord die Roem met regt aan de Ingezeetenen deezer Volkplanting, hetwelk blykt uit de Genoodschappen ten dien einde alhier opgerecht te weeten:

Het Genoodschap van Natuur kundig onderzoeking,

Het Genoodschap Docendur Docemur.

Het Genoodschap Nuttig en Vermaaklyk.

Het Genoodschap de Surinaamsche Lettervrienden.

Het Genoodschap de Surinaamsche Landbouw.

Het Genoodschap tot Nut en Vergenoegen.

En de Algemeene Huur en Lees Bibliotheek by Leonard Letsch.

In de Warapper Kreek is meede een Genoodschap van Landbouw opgericht, die zeedert het oogenblik haarer ge-

[p. 21]

boorte, welke zy verschuldigt is aan den Landbouwkundigen Heeren Johannes Schasne, Jan Lodewyk Relotius, Daniel Wagener en Christiaan Voetman, veel yver voor het algemeen welzyn betoond heeft, zy bepaalen hunne verrichtinge tot alle Nieuwe ontdekkinge en waarneminge omtrent den Landbouw, waar van de nuttigheid door de ondervinding beweezen is.

Ook moet de groote vorderingen in Konsten en Weetenschappen die deeze Kolonie zeedert eenige Tyd gemaakt heeft, toegeschreeven werden aan het steeds toeneemend gebruik van twee Drukpersen, thans by de Heeren Wilco Pieter Wilkens, en W.W. Beeldsnyder.

Daar wy by ieder Volk, algemeene Talenten en Zwakheden aantreffen waar van de meenigvuldige enkelde Leeden hun afzonderlyke aandeel bezitten, daar nu deeze Kolonie uit menschen bestaat, die bykans hoofd voor hoofd te huis hooren en afstammen van afzonderlyke Waerelddeelen, Ryken, Landschappen en Steeden, zoo moet men zig uit een zoodanige Volkplanting als deeze, bestaande uit de ongelyk zoortigste menschen eene verwarring van Characters onderstellen, die met bestaan van een geregelde zamenleeving onversoenbaar schynt, nogtans vinden wy het Tegenstelde van deeze vermoedens bevestigt, en wy bespeuren zelfs een zeeker algemeene Volksgeest naar welke de byzondere Characters zig plooyen.

Mildaadigheid, behulpzaamheid en Gastvryheid zyn de hoedanigheeden die men vry algemeen in deeze Colonie aantreft.

In tyden wanneer een meede Burger door armoede ge-

[p. 22]

drukt word, is menschlievenheid en edelmoedigheid der Ingezeetenen Eigenschap.

Vind men noodig een Inteekening uitteschryven om een ongelukkige Schuldenaar op Vrye voeten te stellen, aanstonds word dit Geld van alle Kanten by een gebragt, en de ongelukkige ontvangt daar uit de noodige onderstand, en zyn Elende neemt een spoedig einde.

Wanneer een Nuttig oprechting of Genoodschap word gesticht, zoo ziet men den Ingezeetenen met weldenkenheid aangedaan om het gevormd plan te begunstigen, alwaar 't slegts om den Stichter op de Beenen te helpen.

De Vreemdeling in den beginne aan onze gebruik, ons houte wooninge, en de bediening der zwarte slaaven afkeerig, word door middel van den Tyd aan de daaglyksche gulle toespraak der Inwoonders gewoon, hy ondervind dat onze gebruiken aan de eene zyde slegter en aan de andere zyde beter zyn als in het Land dat hy verlaten heeft, mist hy alhier de naauwkeurige en zoo gezette orde, zoo vind hy in plaatse van dezelve een onbelemmerde Vryheid van ommegang, hy is verzeekert dat hy by gehuuwde of ongehuuwde een maal in 't Huis getreeden den volgende dag ongeroepen zig aan zyn Tafel zetten mag, en hier zal geen Xantippe een Vreemdeling met grimmige Oogen aanschouwen om dat hy in gedachten eenige oogenblikken over het uur gesteld tot het gebruik van de maaltyd in het Huis blyft vertoeven, veel min haar Man met een lymende stem beveelen, zulke onaangenaame Gasten nien binnen Huis te brengen, daar haar Tafel alleen bestemd is naar haar Huisgezin en zy het Rooken van Tabak niet verdraagen kan.

[p. 23]

Met een woord de Surinamers zyn zeer yverig in het beoeffenen van Vriendschap, Weldaadigheid en Beleefdheeden, en dit is zonder, teegenspraak de grootste Lof die een Volk ooit verdienen kan.

Punctum! hier laat ik de schermen vallen voor dit kotslyk Toneel, en nu zy het my veroorloofd te zeggen, dat men daar tegen van verschelde grove vlekken niet vry te pleiten is.

Is Vrydenkerye alhier niet het kenmerk vanwelleven heid? Gaat het niet dikwils en bedroefd met liefde Huwelykstrouw?

De opvoeding der Kinderen, word dezelve niet verwaarloosd. En eindelyk heeft onbescheidenheid en een Laag zoort van Baatzucht, niet veel Invloed gevonden, laaten wy dus onze toevlugt neemen tot den algemeenen Stelreegel - Niemand is zonder gebreeken - hy is de volmaakste, die de minste heeft.

De Levenswyze is in deeze Tyden hier zoo gereegeld als in Holland, die der fatzoenlykste Lieden in deeze Hoofdstad is des Morgens van 8 tot 1 Uuren s'Middags 't werk, naar maate ieders bediening te verrichten, men neemt dan gemeenlyk een Slaapje, daar men dan daarop gewoonlyk de Maaltyd houd tot 4 Uuren, dan gaat men wandelen of ryden, en van 7 tot 9 Uuren des Avonds in een Speel of praat party door brengen; de levenswyze op Plantagie is wel niet zoo gereegeld dog meede van alle Ruuwheeden gezuiverd.

De Dames in deeze Colonie zyn zoo schoon en bloozend van Couleur, als in eenig ander Volkplanting van Zuid Ame-

[p. 24]

rica, en slaagen zeer wel in haaren opschik, zy draagen zelden Tabberden of lange Robbes, maar Jakjes, waar van de Mouwen met linten zyn opgestrikt, haare Rokke zyn meestendeels van Neteldoek, Ringen zyn het Oor en Paerlen 't Halscieraad, het Hair word op de fraaijste wyze opgemaakt en boven 't Linker Oor word volgens de heedendaagsche smaak een Kleln Hoed à la Mongolfiere gehegt, over het geheel hebben zy een vrolyk, geestig en zwierig houding, de Verkeering onder de Dames is hier te Paramaribo op een aangenaame voet ingerigt, behalven de Avond Kransjes die men hier heeft, en alwaar Revuen gehouden werd, over de gebeurtenissen van den dag, is er ook weeklyks by de Gemalin van den Heere Gouverneur Generaal Assemblée, zo men Ryk aan Grapjes en Vrolyke Gedagten is, kan men in den kring der Surinaamschen Vrouwen veele aangenaame uuren doorbrengen.

Wanneer wy nu de Colonie, zoo als het thans is leggende met Oplettenheid beschouwd, zoo is er gewisselyk hoop dat welvaart en overvloed door den Tyd zig aan ons in alle haare luister vertoonen zal, het beleid onzer Regeering en de buitengewoone werkzaamheid van alle onze Ingezeetene om het geen goed is te verbeeteren, en het geen kwaad is te herstellen schynen dit te bevestigen, in deeze zeekere verwagting hoopen wy by volgende geleegentheeden deezen Tydwyzer van alle deszelfs ingesloopene gebreeken te zuiveren en te verbeeteren, en zoodanige tafereelen over den toestand onzer Colonie te schetzen, die tot een algemeen lof van Surinaamsche Ingezeetenen mag strekken.