Streven. Jaargang 61

(1994)– [tijdschrift] Streven [1991-]– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

bron

Streven. Jaargang 61. Z.n., z.p. 1994

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr _str010199401_01

logboek

- 2018-05-04 RK colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar DBNL

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 61 uit 1994.

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).

redactionele ingrepen

De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel 1: 15, deel 2: 107, 140, 150, 163, deel 4: 351, deel 6: 495, deel 7: 621, deel 8: 742, deel 9: 800, 811, deel 10: 903, deel 11: 991.

p. 518, noot 3: in het origineel ontbreekt het nootverwijzingsteken. De noot is hier door de redactie geplaatst.

p. 561, noot 2: het onjuiste nootnummer 1 is gecorrigeerd.

p. 771: de auteur Zygmunt Bauman is abusievelijk vermeld als Zygmund Bauman. Dat is hier gecorrigeerd.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 1: binnenkant achterplat, deel 2: binnenkant achterplat, deel 3: 287, 288, binnenkant achterplat, deel 4: binnenkant achterplat, deel 5: binnenkant achterplat, deel 6: binnenkant achterplat, deel 7: binnenkant achterplat, deel 8: 768, binnenkant achterplat, deel 9: 829, deel 10: 960, binnenkant achterplat, deel 11: 992, 993, I, II, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[Deel 1, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

JANUARI 1994

Wie is bang voor de waterman?

Veritatis Splendor

Kunst en wetenschap

Japan en het Westen

Erasmus en de jezuïeten

Ontwikkelingshulp misplaatst?

Jaargang 61, nummer 1

[Deel 1, binnenkant voorplat]

Streven, Januari 1994 61e jaargang, nr. 1

REDACTIE

Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jet Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998 Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344637 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

LOSSE NUMMERS

BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344637 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden

OMSLAGFOTO

Detail uit een 16e eeuwse houtsnede: Ptolemeus (naast een hier weggevallen Vrouwe Astrologia) onder een schematische afbeelding van de hemelse sferen.

Werkten mee aan dit nummer

♦♦♦

Erik Aerts (^o1955), doctor in de letteren en wijsbegeerte (geschiedenis) en kandidaat filosofie. Rijksarchivaris op het Algemeen Rijksarchief te Brussel en docent economische wetenschap aan de Vlaamse Economische Hogeschool, eveneens te Brussel. Publiceerde boeken en artikelen over hoofdzakelijk economische en financieel-institutionele geschiedenis van de 14e tot de 18e eeuw. Adres: Vijversstraat 86, B-3130 Begijnendijk.

Daniël Cuypers (^o1957), studeerde rechten te Antwerpen, te Leuven en in Duitsland. Advocaat aan de balie te Brussel. Promoveerde in het ontslagrecht. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Academisch secretaris Rechtsfaculteit. Onderzoek, onderwijs en publikaties in sociaal recht en privaatrecht. Adres: Eeuwfeestlaan 12, B-1860 Meise.

Erik De Smet (^o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen. Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.

Marian Deblonde (^o1960), licentiaat in de natuurkunde en de filosofie (KU Leuven). Van 1982 tot 1990 werkzaam als lerares, sinds 1992 werkzaam als docente wetenschapsfilosofie aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. Adres: Ebenhaëzerstraat 66, NL-3083 RR Rotterdam.

Flip G. Droste (^o1928), gewoon hoogleraar algemene taalwetenschap KU Leuven. Publiceert met name op het gebied van betekenisleer, taal en denken, syntaxis. Verder als romancier onder het pseudoniem Frits van Noord. Adres: Losbergenlaan 13, B-3010 Kessel-Lo.

Joris Gerits (^o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.

Jan Koenot s.j. (^o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Roger Lenaers (^o1925), licentiaat filosofie, theologie en klassieke filologie. Verzorgt klassieke teksten voor het middelbaar onderwijs en geeft godsdienst aan het Lemmens- en het Paridaens-Instituut, beide te Leuven. Adres: Smoldersplein 3, B-3000 Leuven.

Christiaan Lievestro (^o1926), M.A., Ph.D. Harvard University. Doceert vergelijkende literatuur aan de Santa Clara Universiteit, California (VS). Adres: 15571 Cañon Drive, Los Gatos, California 95030, USA.

Erik Martens (^o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.

Jan Swyngedouw (^o1935), Vlaams missionaris van Scheut, sinds 1961 werkzaam in Japan, waar hij zijn doctorale studies in de godsdienstwetenschappen beëindigde aan de Staatsuniversiteit van Tokyo. Sinds 1975 hoogleraar aan de Nanzan universiteit van Nagoya en verbonden aan het Nanzan instituut voor godsdienst en cultuur. Consultor van de Pauselijke Raad voor Interreligieuze Dialoog. Adres: 18 Yamazato-cho, Showa-ku, Nagoya 466, Japan.

Hans van Leeuwen (^o1934), doctor in de theologie, met een proefschrift over Paul Tillich (1967). Momenteel werkzaamheden en publikaties vooral op het terrein van de spiritualiteit. Adres: Amaliastraat 13, NL-2514 JC 's Gravenhage.

[Deel 1, pagina 1]

3	Roger Lenaers	Wie is bang voor de Waterman? De overtuiging dat de tijd waarin men leeft een nieuw begin inluidt, is oeroud. Dat aanvoelen neemt in onze tijd de gestalte aan van een New Age. In twee bijdragen (januari en februari) belicht de auteur dit verschijnsel en wijst hij op het appel dat New Age richt aan de traditionele religie.
16	Hans van Leeuwen	De Weg, de Waarheid en het Leven Vragen rond een encycliek De encycliek Veritatis Splendor heeft veel reacties opgeroepen. Is het mogelijk een theologische wortel te vinden van waaruit zowel het officiële kerkelijke spreken te verstaan en te verklaren valt, alsook de reacties en de verscheidenheid daarvan te begrijpen zijn? Zou die te vinden zijn in het verschillend verstaan van het begrip ‘openbaring’? Welke rol spelen God en mens daarin?
25	Flip G. Droste	De onderhuidse intimiteit van kunst en wetenschap Wat hebben wetenschap en kunst met elkaar te maken? De geschiedenis leert ons dat ze altijd al stiefzusjes waren ofschoon moeilijk te onderscheiden. Zowel kunst als wetenschap vertellen een verhaal waarvan retoriek, argumentatie, vormbeheersing en fantasie de ingrediënten zijn. In hun oriëntatie op de werkelijkheid ligt hun verschil.
35	Jan Swyngedouw	Japan en het westen Een ambivalente verhouding Jarenlang heeft Japan opgekeken naar het Westen als hét model van vooruitgang. Nu het zelf is opgeklommen tot een eersterangsnatie richt het zijn koers meer en meer op de Aziatische buurlanden en potentiële concurrenten. Bepalend voor zijn vaak ambivalente houding tegenover buitenlandse invloeden blijft echter de Japanse wa: het behoud en versterken van de eigen harmonische ‘geest’.
44	Christiaan Lievestro	Erasmus en de jezuïetenpedagogie Ofschoon de werken van Erasmus niet voorkwamen op de officiële lijsten van handboeken die gebruikt werden op de jezuïetenscholen, werden ze met uitzondering van Lof der Zotheid terdege gelezen. Toch gaapt er een kloof tussen de subtiele morele beschouwingen van Erasmus en de rechtlijnige pedagogie van de jezuïeten.

[Deel 1, pagina 2]

Erik Aerts

Ontwikkelingshulp misplaatst?
Vorig jaar publiceerde de organisatie Student Aid een boek waarin zeven specialisten uit Zuid en Noord de modellen, programma's en acties van de Niet-Gouvernementele Organisaties op de korrel nemen. De geuite kritiek op het ontwikkelingsbeleid is doorgaans terecht. Wel kunnen kanttekeningen geplaatst worden bij enkele te radicale conclusies en bij de voorgestelde alternatieven.

Met Podium introduceren wij een nieuwe rubriek. Daarin willen we u een selectie bieden van het actuele aanbod op het gebied van literatuur, film, muziek, theater en beeldende kunsten. Onze Forum-rubriek willen we voorbehouden voor maatschappelijke problemen die in onze tijd ter discussie staan.

61	PODIUM
61	Joris Gerits	Poëzie en Amnesty International
64	Jan Koenot	Gerhard Richter
67	Erik Martens	Die Zweite Heimat. Kroniek van een jeugd
70	Erik De Smet	Om droefheyt ende melancholie te verdrijuen. Het Antwerps liedboek

74	FORUM
74	Marian Deblonde	Milieu-ethiek
78	Daniël Cuypers	Europees arbeidsrecht: aanhangwagen of locomotief?
83	BOEKEN

[Deel 1, achterplat]

STREVEN JANUARI 1994

	PODIUM
Roger Lenaers	Wie is bang voor de waterman?
Hans van Leeuwen	De Weg, de Waarheid en het Leven
Flip G. Droste	De onderhuidse intimiteit van kunst en wetenschap
Jan Swyngedouw	Japan en het westen. Een ambivalente verhouding
Christiaan Lievestro	Erasmus en de jezuïetenpedagogie
Erik Aerts	Ontwikkelingshulp misplaatst?

Joris Gerits	Poëzie en Amnesty International
Jan Koenot	Gerhard Richter
Erik Martens	Die Zweite Heimat. Kroniek van een jeugd
Erik De Smet	Om droefheyt ende melancholie te verdrijuen

	FORUM
Marian Deblonde	Milieu-ethiek
Daniël Cuypers	Europees arbeidsrecht

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 2, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

FEBRUARI 1994

Euthanasie

New Age en de kerken

Theologen en de encycliek

Pierre Bourdieu

Israël-Palestijnen

Jaargang 61, NUMMER 2

[Deel 2, binnenkant voorplat]

Streven, februari 1994

61e jaargang, nr. 2

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:

België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewensle jaargang.

LOSSE NUMMERS

BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden

OMSLAGILLUSTRATIE

Piet Gilles, zeefdruk (uit de bundel Omega, 1987) naar een pastel uit de cyclus ‘Leven en dood’.

Werkten mee aan dit nummer

♦ ♦ ♦

Paul Begheyn S.J. (^o1944), studeede filosofie en theologie in Nijmegen, Amsterdam en Berkeley (VS). Redacteur van De Heraut, Nuntaga en Streven. Medewerker van het Ignatiushuis te Amsterdam. Recente publikaties: Verwondering en verlangen. De spiritualiteit van de jezuïeten, 1990; Met de deur open. Vertaalde gedichten, 1991; Abraham Leyniers. Een Nijmeegse boekverkoper uit de zeventiende eeuw, 1992. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.

Jean-Yves Calvez S.J. (^o1927), hoofdredacteur van het Franse jezuïetentijdschrift Études. Auteur van het bekende werk La pensée de Karl Marx (1956). Adres: 14, Rue d'Assas, F-75006 Paris.

Georges De Schrijver S.J. (^o1935), doctor in de godgeleerdheid, licentiaat in de klassieke filologie, hoogleraar (fundamentele dogmatiek) aan de faculteit Godgeleerdheid van de KU Leuven. Adres: Heilige Geeststraat 76 bus 6, B-3000 Leuven.

Erik Faucompret (^o1950), behaalde het doctoraat toegepaste economische wetenschappen met een proefschrift over de betrekkingen tussen de Europese Gemeenschap en de Middellandse Zeelanden. Van 1975 tot 1979 aspirant van het NFWO. Thans hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) waar hij o.a. ‘Europese economische integratie’ en ‘Internationaal publiekrecht en internationale organisaties’ doceert. Adres: Guido Gezellestraat 11, B-2900 Schoten.

Ernst Hirsch Ballin, Minister van Justitie van Nederland. Adres: redactie.

Jan Koenot S.J. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Roger Lenaers S.J. (^o1925), licentiaat filosofie, theologie en klassieke filologie. Verzorgt klassieke teksten voor het middelbaar onderwijs en geeft godsdienst aan het Lemmens- en het Paridaens-Instituut, beide te Leuven. Adres: Windmolenveldstraat 34, B-3000 Leuven.

Erik Martens (^o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicarjemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.

Paul Pelckmans (^o1953), assistent algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Acht Eeuwenlaan 16, B-2650 Edegem.

Emmanuel Van der Aa (^o1964), licentiaat germaanse filologie. Werkt aan een proefschrift over het verhalend proza van E. du Perron. Adres: Prinsessenstraat 27, B-2300 Turnhout.

Fernand Van Neste S.J. (^o1931), studeerde filosofie, theologie en recht. Doceert aan de faculteit rechtsgeleerdheid van Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Prinsstraat 13, B-2000 Antwerpen.

[Deel 2, pagina 97]

99	Fernand Van Neste	Het euthanasiedossier anno 1994 Het euthanasiedebat vorig jaar in Nederland heeft niet alleen een nieuwe bezinning op gang gebracht over de legalisering van euthanasie. Men ging zich ook vragen stellen over palliatieve zorgen, over meer controle op de hele medische besluitvorming omtrent het levenseinde en op het feit of de aandacht van de wetgever niet veeleer moet gaan naar het erkennen van patiëntenrechten dan naar het legaliseren van euthanasie op grond van het zelfbeschikkingsrecht.
108	Ernst Hirsch Ballin	Euthansie als strafbaar feit Waarborgen bij overmacht In Nederland wordt euthanasie niet gelegaliseerd, het blijft een strafbaar feit. Maar er is een regeling getroffen die in noodgevallen levensbeëindiging van strafvervolging vrijstelt. Over de emotionele geladen discussies die daaraan voorafgingen, schrijft de Nederlandse minister van Justitie: ‘Ook voor mij persoonlijk hadden zij een betekenis die uitging boven de gangbare werkzaamheden op het Ministerie van Justitie’. De visie en het beleid van een christelijk bewindsman.
114	Roger Lenaers	New Age: appel aan de kerken In het januarinummer (pp. 3-15) beschreef de auteur het verschijnsel New Age. In deze bijdrage gaat hij nader in op het appel dat er van New Age uitgaat naar de kerken. Een geloofsboodschap voor mensen van de 21e eeuw moet volgens de auteur het theïsme opgeven ten voordele van een ‘immanente transcendentie’, een planetaire ethiek bouwen op de Bergrede (niet meer op de decaloog) en de innerlijkheid in ere herstellen.
127	Georges De Schrijver	Veritatis Splendor Reaches van theologen Wat doen theologen als ze geconfronteerd worden met een encycliek die duidelijk ook disciplinaire bedoelingen heeft? Zij maken een onderscheid tussen de inhoudelijke argumentatie en de pauselijke bekommernissen om de doctrinaire kerktucht. Dit artikel biedt een eerste bestandopname van een dergelijke receptie.

[Deel 2, pagina 98]

141	Paul Pelckmans	Pierre Bourdieu over de concurrentieslag literatuur Voor Pierre Bourdieu is het moderne culturele forum een omgekeerde wereld, waar de concurrentieslag om de artistieke originaliteit alle economische imperatieven naar het achterplan verdringt. Zijn langbeloofde synthesewerk Les règies de l'art (dat een van de volgende maanden ook in Nederlandse vertaling verschijnt) leek een geschikte gelegenheid om zijn kerngedachten even samen te vatten en hem op zijn beurt binnen het forum te situeren.
151	Erik Faucompret	Doorbraak in het Midden-Oosten? Voor het eerst in de geschiedenis zitten Israëliers en Palestijnen rond de vredestafel. Het raamakkoord afgesloten tussen Israël en de PLO is van historische betekenis maar moet nog worden tenuitvoergelegd. Dit proces stuit op vele moeilijkheden, niet alleen omdat de doelstellingen van de twee partijen verschillen, maar ook omdat over de kern van het Israëlisch-Arabisch conflict tot nogtoe niet werd gesproken, met name het zionistisch karakter van de Staat Israël.
164	PODIUM
164	Emmanuel Van der Aa	Renate Rubinstein
166	Jan Koenot	Rock 1993
168	Erik Martens	The Baby of Mâcon
172	Paul Begheyn	Dageraad van de gouden eeuw
176	FORUM
176	Jean-Yves Calvez	De toekomst van de arbeid
181	BOEKEN Pott, De liefde van Alcibiades ♦ Kuypers, Sporen van Spinoza ♦ Hegel, Fenomenologie van de geest ♦ Montaigne, Essays ♦ De Bruin, De Statenbijbel en zijn voorgangers ♦ Brown, Vir Trilinguis ♦ Nova et Vetera ♦ Van Wolde, Ruth en Noömi ♦ Leterme & Van Waelderen, Jezus, Boeddha, Mohammed... ♦ De Couvreur, Meer rendement ♦ Selznick, The Moral Commonwealth ♦ Kuspit, The Cult of the Avant-garde Artist ♦ Elias, Tekens aan de wand ♦ Petrarca, Het leven in eenzaamheid ♦ Hofmann, Das Glück ♦ Wohmann, Das Salz, bitte! ♦ Kadare, Een breuk in april ♦ Vanhole, De beet van de schildpad

[Deel 2, achterplat]

STREVEN FEBRUARI 1994

	PODIUM
Fernand Van Neste	Het euthanasiedossier anno 1994
Ernst Hirsch Ballin	Euthanasie als strafbaar feit
Roger Lenaers	New Age: appel aan de kerken
Georges De Schrijver	Veritatis Splendor
Paul Pelckmans	Pierre Bourdieu over literatuur
Erik Faucompret	Doorbraak in het Midden-Oosten?

Emmanuel Van der Aa	Renate Rubinstein
Jan Koenot	Rock 1993
Erik Martens	The Baby of Mâcon
Paul Begheyn	Dageraad van de gouden eeuw

	FORUM
Jean-Yves Calvez	De toekomst van de arbeid

issn 0039-2324 afgiftekantook Leuven X

[Deel 3, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

MAART 1994

Tijd voor onthaasting

Socrates in Leipzig

Christenen in Rusland

Politieke pretenties

Leonardo da Vinci musicus

Een gen voor homoseksualiteit

Jaargang 61, nummer 3

[Deel 3, binnenkant voorplat]

Streven, maakt 1994

61e jaargang, nr. 3

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

LOSSE NUMMERS

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers,

Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden

OMSLAGFOTO

Leonardo da Vinci, Tekening van een bizar muziekinstrument: een geiteschedel/vogelbek met drie snaren bespannen. Om deze ‘luit’ te bespelen wordt de onderkant naar boven gekeerd (Parijs, Bibliothèque Nationale, MS 2037 Bib. Nat. C r).

Werkten mee aan dit nummer

♦ ♦ ♦

Charo Crego (^o1954), studeerde filosofie te Madrid en esthetica te Parijs. Promoveerde te Madrid op een proefschrift over de esthetica van De Stijl. Vertaalde Nietzsche, Van Doesburg en Oud. Publiceert o.m. in El Europeo en La balsa de la Medusa. Adres: Tervurenlaan 66 c, B-1040 Brussel.

Wil Derkse (^o1952), studeerde natuur- en scheikunde aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen, en later wijsbegeerte aan dezelfde universiteit. Van 1973 tot 1987 werkzaam als leraar natuuren scheikunde in het middelbaar onderwijs. Wetenschappelijk directeur van de Radboudstichting. Muziekcriticus van het Brabants Dagblad. Adres: Postbus 37. NL-5260 AA Vught.

M.V. Dmitriev, Professor geschiedenis aan de Universiteit van Moskou. Adres: Redactie.

Raf Janssen (^o1945), studeerde sociologie in Nijmegen en promoveerde in Leiden op een proefschrift over de verarming van mens en milieu als nieuwe sociale kwestie. Sinds 1975 verbonden aan de Commissie Oriënteringsdagen, een kleine landelijke organisatie die aandacht vraagt voor problemen van sociale ongelijkheid en maatschappelijke achterstelling. Publiceerde o.a. Armoede of soberheid (1990), Arbeid, tijd en geld ontschaarsen (1992), De ziekte van het gangbare (1993, samen met André Bons). Adres: Europalaan 276, NL-3526 KS Utrecht.

Jan Muylle (^o1955), promoveerde in 1986 tot doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Thans werkzaam als deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en als leraar aan het Lemmensinstituut (Leuven) en het Instituut St Maria (Antwerpen). Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.

Barbara M. Noske (^o1949), studeerde culturele antropologie en niet-westerse sociologie. Promoveerde in de filosofie. Werkzaam als freelance publicist op journalistiek en wetenschappelijk terrein. Publiceerde Humans and Other Animals (1988), Huilen met de wolven (1988) en tal van artikelen over mens en dier, natuur en cultuur. Adres: Bosboom Toussaintlaan 2 boven, NL-1401 CC Bussum.

Gie Van Den Berghe (^o1945), doctor in de moraalwetenschap (RU Gent, 1986). Navorser aan het Studiecentrum Geschiedenis Tweede Wereldoorlog te Brussel. Onderzoekt en publiceert over nazi-kampen, waarde en beperkingen van ooggetuigenverslagen. Adres: Durmstraat 70, B-9930 Zomergem.

Kees van Oosten (^o1961), studeerde filosofie aan de universiteit van Nijmegen. Publicist en docent filosofie in het volwassenenonderwijs. Adres: Schoolstraat 22, NL-6512 JH Nijmegen.

Cornelis Verhoeven (^o1928), hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam. Ontving in 1980 de P.C. Hooftprijs voor zijn essayistisch oeuvre. Adres: Uilenberg 30, NL-5211 EV 's Hertogenbosch.

Geert Verschuuren (^o1946), studeerde biologie en filosofie aan de Rijksuniversiteit van Leiden en Utrecht en promoveerde in de wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Was enige tijd docent biologie aan het Aloysiuscollege in Den Haag en gastdocent wetenschapsfilosofie aan Boston College (VS). Momenteel directeur van Natuur en techniek in Maastricht. Adres: Beksweg 24, NL-6271 NG Gulpen.

[Deel 3, pagina 193]

195	Raf Janssen	Tijd voor onthaasting De tegendynamiek van de langzaamheid Omwille van milieuherstel moet het tempo van onze economie omlaag. Economie is pas economisch als ze zich verdraagt met het ritme van de natuur en met de tijd die de natuur nodig heeft om haar produktiviteit op peil te houden. In die zin is de huidige milieucrisis in feite een tijdscrisis. Alleen het terugvinden van het natuurlijke ritme kan onze beschaving levend, in leven, houden. In plaats van weg te stressen in een cultuur van gejaagdheid, vraagt duurzame ontwikkeling om het heilzame preparaat van de onthaasting en om het in cultuur brengen van de langzaamheid.
204	Kees van Oosten	Socrates in Leipzig Christian Thomasius en tolerantie in Europa Het moderne tolerantiebegrip ontstond in de 17e eeuw. Meer tolerantie was een eis van veel schrijvers en filosofen. Eén van hen was Christian Thomasius. Hij tartte de politieke en kerkelijke machthebbers met zijn lastige vragen over vooroordelen, onrechtvaardige praktijken en onverdraagzaamheid. In het huidige Europa is tolerantie opnieuw een probleem geworden. Misschien kan deze Socrates uit Leipzig ons een weg wijzen.
212	M.V. Dmitriev	Een moeilijke dialoog met de christelijke traditie in Rusland De Russische mens ziet weer vol ontzag op naar de kerk. Maar zal zij in staat zijn het essentiële van het christendom op te diepen uit haar traditie en het hem aan te reiken?
222	Cornelis Verhoeven	Politieke pretenties Kun je filosofen politieke pretenties toedichten? C. Verhoeven richt zijn aandacht vooral op Plato en Heidegger. Hun filosofie, en filosofie in het algemeen, pretendeert niets anders te zijn dan filosofie. Dat is voor hen het hoogste: hun passie en de vervulling van hun jeugddroom. Filosofie wordt om zichzelf beoefend en niet in dienst van iets anders.

[Deel 3, pagina 194]

232	Jan Muylle	Leonardo da Vinci. Schilderkunst en muziek Leonardo da Vinci kennen we natuurlijk als schilder, tekenaar, uitvinder, architect, ingenieur, en wat nog meer. Maar zelden wordt melding gemaakt van zijn muzikale bedrijvigheid en interesse. Een eerste artikel in een reeksje over beeldende kunst en muziek. Voor da Vinci waren beeldende kunst en muziek zusterkunsten.
239	Geert Verschuuren	Een gen voor homoseksualiteit? Volgens Dean Hamer en zijn medewerkers van het National Cancer Institute in Bethesda (Maryland) is er hoogstwaarschijnlijk een gen voor homoseksualiteit gevonden. Zij weten zelfs ongeveer waar het ergens zit. Hoe groot is hun zekerheid? Zal dit gen hetzelfde lot ondergaan als de vermeende genen voor schizofrenie en manische depressiviteit van weleer? Iets over de angels en voetklemmen van zo'n onderzoek.
254	PODIUM
254	Joris Gerits	Haikoe, senrioe en kyoka
256	Charo Crego	Het lot van het kunstboek
258	Erik Martens	De opera, de poppenkast en de Culturele Revolutie
262	Wil Derkse	Het passievirus
266	FORUM
266	Barbara M. Noske	Waarom zo weinig dieren groen zijn
268	Gie Van Den Berghe	Verdichtsel en waarheid
272	BOEKEN Achterhuis, De maat van de techniek ♦ Nietzsche, Waarheid en cultuur ♦ Lemmen, Max Weber's Sociology of Religion ♦ Casti, Verloren Paradigma's ♦ Kayzer, Een schitterend ongeluk ♦ Kivits, Geschiedenis van de psychologie ♦ Van der Deijl, Richters, dichters en vredestichters ♦ Janson, Efrem de Syriër ♦ Luz, Das Evangelium nach Matthäus (Mt 8-17) ♦ Poorthuis, Tot leren uitgedaagd ♦ Maeijer, En daarom wordt dit vandaag nog gevierd ♦ Ramdas, De papegaai, de stier en de klimmende bougainvillea ♦ Brand, Souveränität für Deutschland ♦ Henke, Wann bricht schon mal ein Staat zusammen! ♦ Donner, The Mosaic Map of Madaba ♦ Bialler, Chiaroscuro Woodcuts ♦ Smits, Een nieuwe kijk op de jonge Streuvels ♦ Kafka & Brod, Een vriendschap in brieven ♦ Richler, Joshua toen en nu ♦ Auden, De Zee en de Spiegel ♦ Cicero, Over het voorspellen van de toekomst ♦ Berckmans, Het zomert in Barakstad ♦ Kern, The culture of Love ♦ Manchester, Een wereld door vuur verlicht

[Deel 3, achterplat]

STREVEN MAART 1994

	PODIUM
Raf Janssen	Tijd voor onthaasting
Kees van Oosten	Socrates in Leipzig
M.V. Dmitriev	Dialoog met de christelijke traditie in Rusland
Cornelis Verhoeven	Politieke pretenties
Jan Muylle	Leonardo da Vinci en muziek
Geert Verschuuren	Een gen voor homoseksualiteit?

Joris Gerits	Haikoe, senrioe en kyoka
Charo Crego	Het lot van het kunstboek
Erik Martens	De opera, de poppenkast en de Culturele Revolutie
Wil Derkse	Het passievirus

	FORUM
Barbara M. Noske	Waarom zo weinig dieren groen zijn
Gie Van Den Berghe	Verdichtsel en waarheid

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 4, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

APRIL 1994

Etty Hillesum Milieu-ethiek Jean Lacouture: ‘Jésuites’

De erotische thriller China en West-Europa Toni Morrison

Jaargang 61, nummer 4

[Deel 4, binnenkant voorplat]

Streven, april 1994

61e jaargang, nr. 4

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen

tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam

tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:

België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

LOSSE NUMMERS

STEUN

Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1495 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGFOTO

Etty Hillesum, foto Bernard Meylink & Toni Morrison, foto Brian Lanker.

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Ludo Abicht (^o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.

Hans Achterhuis (^o1942), hoogleraar filosofie aan de Universiteit Twente. Publiceerde o.m. De markt van welzijn en geluk, Arbeid, een eigenaardig medicijn en Hel rijk der schaarste. Onder zijn redactie verscheen onlangs De maat van de techniek. Adres: Haaksbergerstraat 405, NL-7545 GL Enschede.

Paul Begheyn s.j. (^o1944), studeerde filosofie en theologie in Nijmegen, Amsterdam en Berkeley (VS). Redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Medewerker van het Ignatiushuis te Amsterdam. Recente publikaties: Met de deur open. Vertaalde gedichten (1991); Abraham Leyniers. Een Nijmeegse boekverkoper uit de zeventiende eeuw (1992). Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.

Werner Brouwers (^o1967), doctorandus in de germaanse filologie. Werkzaam op het terrein van het pragmatisch onderzoek van internationale en interculturele communicatie met speciale nadruk op de impliciete verwoording van ideologieën. Adres: Appelstraat 59, B-2140 Borgerhout.

Dirk Gombeir (^o1961), licentiaat in de psychologische en pedagogische wetenschappen (RU Gent). Medewerker onderwijsproject Stichting Lodewijk de Raet. Publiceert in de Ouderwijskrant en het Berichtenblad van de Stichting Lodewijk de Raet. Adres: Iepersesteenweg 13, B-8630 Veurne.

Vincent Hunink (^o1962), promoveerde in 1992 aan de Katholieke Universiteit Nijmegen op een proefschrift over de Romeinse dichter Lucanus. Hij is wetenschappelijk onderzoeker bij de vakgroep Klassieken aan deze universiteit. Daarnaast publiceerde hij over Gerard Reve onder meer in het Reve-jaarboek 4. Adres: Museum Kamstraat 29. NL-6522 GB Nijmegen.

Jan Koenot s.j. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Kaat De Loof (^o1960), studeerde germaanse filologie met een licentiaatsverhandeling over Salman Rushdie. Promoveerde met een doctoraatsverhandeling over Toni Morrison. Werkterrein: moderne Engelstalige en Afro-Amerikaanse literatuur. Adres: Pijpestraat 26, B-8560 Wevelgem.

Valérie Niquet (^o1958), doctoreerde aan de Sorbonne op een verhandeling over de Chinees-Sovjetische betrekkingen. Behaalde een licentie in de Japanse taal. Bijdragen voornamelijk over Rusland en het Verre Oosten. Adres: 9bis av. de la République, F-91230 Montgeron.

Maria ter Steeg (^o1946) studeerde dogmatische theologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, werkte twaalf jaar bij het KRO-omroepspastoraat in Amersfoort, en zes jaar als hoofd van de afdeling godsdienstige programma's bij KRO-televisie in Hilversum. Momenteel werkzaam als ziekenhuispastor. Adres: Albert Neuhuysstraat 27, NL-3583 SV Utrecht.

[Deel 4, pagina 289]

291	Maria ter Steeg	De verlokking van de liefde. De geestelijke ontwikkeling van Etty Hillesum De dagboeken en brieven die Etty Hillesum, een vrijgevochten en onconventionele joodse vrouw, in Westerbork en Auschwitz schreef, getuigen van een uitzonderlijke innerlijke groei. Levensdrift, lotsverbondenheid en Godsvertrouwen in het lijden zijn de mijlpalen van haar geestelijk leerproces.
304	Hans Achterhuis	Milieu-ethiek. Ethiek of moralisering De milieu-ethiek dreigt vandaag ons hele leven moralistisch te betuttelen. Je kunt niet eens meer douchen zonder je daarbij ethische vragen te stellen. Is dat de rol van de ethiek? Ze zou zich beter eens bezighouden met de structurele oorzaken van de milieucrisis en met de materiële, technologische onderbouw van een milieu-ethisch gedrag dat er nog iets aan kon doen. Misschien leidt (of dwingt?) de autogordel tot meer moraal dan al het moralistisch gezeur.
317	Ludo Abicht	De drie levens van de Sociëteit van Jezus Jean Lacouture: ‘Jésuites’ De Franse auteur Jean Lacouture had twee boekdelen van samen meer dan 1000 bladzijden nodig om de geschiedenis van de jezuïetenorde in beeld te brengen. Het werd een ‘multibiografie’ van verschillende jezuïeten uit de drie belangrijke episoden van de orde: de stichting, de opheffing en de herstichting.
326	Dirk Gombeir	De erotische thriller Rauwe echo's van een vertwijfeld zoeken Een filmgenre dat de laatste jaren steeds vaker het grote scherm haalt is de ‘erotische thriller’. Daarin worden de seks- en geweldscènes alsmaar nadrukkelijker geëtaleerd. Niet zelden heeft de eigenlijke plot ook figuurlijk weinig om het lijf. Een uitzondering vormde evenwel Paul Verhoevens zeer succesvolle Basic Instinct (1992). Uitgaande van deze en andere films wordt nagegaan welke functie dit filmgenre vervult in ons tijdsklimaat.

[Deel 4, pagina 290]

335	Valérie Niquet	China en West-Europa. Botsende belangen De relaties van de Volksrepubliek China met Europa worden enerzijds geremd door Beijings ideologie maar anderzijds gestimuleerd door zijn pragmatisme. De handel tussen beide groeit moeizaam. Beijing wenst wel de politieke steun van Europa en een stuk van de Europese markt, maar niet zijn pottenkijkerij en zijn protectionisme.
342	Kaat De Loof	Nobelprijs literatuur De wereld van Toni Morrison De romans van Toni Morrison streven naar een synthese tussen traditionele en moderne waarden, Amerikaanse en zwarte cultuurelementen. De relatie van het Afro-Amerikaanse individu tot zijn of haar verleden staat centraal. Maar in elke roman wordt dit thema op een heel andere manier uitgewerkt.

352	PODIUM
352	Joris Gerits	Kandidaten voor de Libris Literatuurprijs 1994
356	Erik Martens	De kroning maakt de koning jeanne la pucelle
361	Vincent Hunink	Vertalen: kunst of wetenschap
363	Jan Koenot	Creation Records

366	FORUM
366	Werner Brouwers	Het migrantendebat in tweede zitting
369	Paul Begheyn	Boekhistorisch onderzoek in Nederland

372	BOEKEN Van Asperen, Het bedachte leven ♦ Vanheeswijck, Lachen om de wereld ♦ Cornette, Fragmenten. Postmoderniteit en theologie ♦ Snyders, Ik heb zo lief ♦ Renkema, Klaagliederen ♦ Ridderbos, Handwijzer op de grondtekst van de Bijbel ♦ Crombag e.a., Dubieuze zaken ♦ Besier, Der SED-Staat und die Kirche ♦ Glenny, De ondergang van Joegoslavië ♦ Darwin, De reis van de Beagle ♦ Gould, De duim van de panda ♦ Komrij, De ondergang van het regenwoud ♦ Vermeiren, De gek op de heuvel ♦ Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid ♦ Lampo, De wortels der verbeelding ♦ Barnard, Het gat in de wereld ♦ Vonk, Kennis van de verte ♦ Bredero, Bernardus van Clairvaux ♦ Jung, De Germanen

[Deel 4, achterplat]

STREVEN APRIL 1994

	PODIUM
Maria ter Steeg	Etty Hillesum
Hans Achterhuis	Milieu-ethiek
Ludo Abicht	Jean Lacouture: ‘Jésuites’
Dirk Gombeir	De erotische thriller
Valérie Niquet	China en West-Europa
Kaat De Loof	Toni Morrison

Joris Gerits	Kandidaten voor de Libris Literatuurprijs 1994
Erik Martens	Jeanne la pucelle
Vincent Hunink	Vertalen: kunst of wetenschap
Jan Koenot	Creation Records

	FORUM
Werner Brouwers	Het migrantendebat in tweede zitting
Paul Begheyn	Boekhistorisch onderzoek in Nederland

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 5, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

MEI 1994

Doemdenken

Schindler's List

Recente tendensen in de Nederlandse literatuur

Een Europees buitenlands beleid?

Muziek en schilderkunst in de Gouden Eeuw

Zijn wetenschappelijke feiten waardevrij?

Jaargang 61, nummer 5

[Deel 5, binnenkant voorplat]

Streven, mei 1994

61e jaargang, nr. 5

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:

België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

LOSSE NUMMERS

STEUN

Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers,

Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGFOTO

Frans Masereel, Op aarde, Oostindische inkt, 1937.

Werkten mee aan dit nummer

Paul Begheyn s.j. (^o944), staflid van het Ignatiushuis te Amsterdam; redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Publiceerde o.a.: Twintig psalmen hertaald; Jezuïeten in Nederland; Nijmeegse drukkers, uitgevers en boekverkopers 1479-1794 en A Bibliography on St. Ignatius's Spiritual Exercices. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.

Erik De Smet (^o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen, vrij assistent aan het Ruusbroecgenootschap Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.

Harry Hamersma (^o1945), doctor in de filosofie. Tot 1985 docent aan het Filosofisch-Theologisch Instituut te Yogyakarta, Indonesië. Pastor voor buitenlandse studenten in Amsterdam. Adres: Schaarsbergenstraat 120, NL-1107 JX Amsterdam.

Jan Muylle (^o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Thans o.a. deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut (Leuven). Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.

Manu Van der Aa (^o1964), licentiaat germaanse filologie. Werkt aan een proefschrift over het verhalend proza van E. du Perron. Adres: Prinsessenstraat 27, B-2300 Turnhout.

Jef Van Gerwen (^o1952), licentiaat sociologie (KU Leuven), Ph.D. Social Ethics, GTU Berkeley. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medewerker van OCIPE (Brussel). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.

Guido Vanheeswijck (^o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.

[Deel 5, pagina 385]

387	Harry Hamersma	Doemdenken Aan doemdenken zitten allerlei paradoxale kanten. Het lijdt aan perspectivisme, het lijkt zich voornamelijk op de verkeerde plaatsen af te spelen, en het is alsof het de mens niet echt raakt, omdat hij toch al wist dat de werkelijkheid niet is zoals ze zou moeten zijn.
393	Gie Van Den Berghe	Schindler's List We waren allemaal goede nazi's Wat is er over Schindler's List, de met zeven Oscars bekroonde film van Steven Spielberg, al niet geschreven? ‘Ontroerend’, ‘overweldigend’: een film die iedereen moet zien, zeker de jeugd, die nauwelijks schijnt te weten wat de holocaust geweest is. Wat vindt een historicus van de holocaust ervan? ‘Als historicus heb ik er veel kritiek op, maar de mens die ik ben, die overtuigende verhalen wil horen, die geëmotioneerd en betrokken raakt, heeft overrompeld en klein zitten toe te kijken’.
404	Joris Gerits	Recente tendensen in de Nederlandse literatuur in Noord en Zuid Tot op de dag van vandaag drukt de Tweede Wereldoorlog nog altijd zijn stempel op de Nederlandse literatuur in Noord en Zuid. Het schoppen tegen de heilige huisjes van de burgerlijke maatschappij in de jaren zestig heeft plaats gemaakt voor een kritisch en compromitterend schrijven over het ego en zijn roots. De Nederlandse literatuur heeft geen Eco, wel een Hella Haasse die de nieuwe historische roman tot een bestseller maakt. De reisliteratuur bloeit op, de vrouwelijke stem klinkt krachtig en de hamvraag luidt: wat is postmodern?
418	Erik Faucompret	Naar een Europees buitenlands beleid? De twaalf lidstaten van de Europese Unie proberen via de zogenaamde Europese Politieke Samenwerking te komen tot een gemeenschappelijk buitenlands beleid. Aan de hand van twee gevalstudies, de Golfcrisis van 1991-1992 en de burgeroorlog in het vroegere Joegoslavië, wordt onderzocht in hoeverre dit doel werd gerealiseerd. De relaties met de VS en het ontbreken van een gemeenschappelijk defensiebeleid worden hierbij belicht als remmende factoren.

[Deel 5, pagina 386]

428	Jan Muylle	Muziek in de schilderkunst van de Gouden Eeuw De overtuiging dat schilderkunst en muziek zusterkunsten zouden zijn, een overtuiging die Leonardo da Vinci verdedigde, vond ook aanhang onder 17e eeuwse Zuiden Noordnederlandse schilders. In woord en beeld wezen ze op de voor- en nadelen van muziek tijdens en naast hun schilderkunstige arbeid. Sommigen hielden zich op een meer theoretische wijze met de samenhang tussen beide kunsten bezig. Enkele voorstellingen visualiseren deze relatie.
435	Geert Verschuuren	Feiten en waarden Wetenschappers vertellen ons graag hoe de wereld precies in elkaar zit. Elke dag lezen we wel ergens dat er weer een nieuw wetenschappelijk feit is ontdekt, bijvoorbeeld dat de ozonlaag op bepaalde plekken dunner aan het worden is. Maar hoe zit het eigenlijk met die feiten? Wat zijn de feiten en waarden achter de feiten? Dat verhaal vertellen wetenschappers ons meestal niet.
448	PODIUM
448	Manu Van der Aa	Het geheim van het lezen
450	Paul Begheyn	De brugfunctie van ‘ontaarde kunst’
453	Erik Martens	In the Name of the Father
456	Erik De Smet	In bloed zal mijn ziel voldoening vinden Hooglied, een tentoonstelling
460	FORUM
460	Guido Vanheeswijck	God en Girard
464	Jef Van Gerwen	Streven naar een Europees migratiebeleid Een ooggetuigeverslag
467	BOEKEN Renaut, Sartre, le dernier philosophe ♦ Delfgaauw & Van Peperstraten, Beknopte geschiedenis van de wijsbegeerte ♦ Florence e.a., Psychoanalyse. l'Homme et ses destins ♦ Oosterhuis, Gezongen Liedboek ♦ Smelik, 1 Koningen ♦ Stambaugh & Balch, Het Nieuwe Testament in zijn sociale omgeving ♦ Tov, Textual Criticism of the Hebrew Bible ♦ Schädlich, Aktenkundig ♦ Zijderveld, De parvenu-cultuur en andere essays ♦ Heinich, Du peintre à l'artiste ♦ Heynen (red.), Wonen tussen gemeenplaats en poëzie ♦ Yoshimoto, Kitchen ♦ Rosa, Diepe wildernis: de wegen ♦ Pointl, Rijke mensen hebben moeilijke maten ♦ Verpale, Olivetti 82 ♦ Pleysier, De Gele Rivier is bevrozen ♦ O'Malley, The First Jesuits ♦ Curvers, Dorpen en steden van klei ♦ Weber, Frankrijk. Fin de siècle ♦ Van der Linde, Pelgrimstocht der mensen ♦ Classic Furniture ♦ Buijnsters, Het verzamelen van boeken ♦ Van der Spek, Taalmaskerade

[Deel 5, achterplat]

STREVEN MEI 1994

	PODIUM
Harry Hamersma	Doemdenken
Gie Van Den Berghe	Schindler's List
Joris Gerits	Recente Nederlandse literatuur
Erik Faucompret	Een Europees buitenlands beleid?
Jan Muylle	Muziek en schilderkunst
Geert Verschuuren	Over feiten en waarden

Manu Van der Aa	Het geheim van het lezen
Paul Begheyn	De brugfunctie van ‘ontaarde kunst’
Erik Martens	In the Name of the Father
Erik De Smet	Hooglied, een tentoonstelling

	FORUM
Guido Vanheeswijck	God en Girard
Jef Van Gerwen	Naar een Europees migratiebeleid

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 6, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

JUNI 1994

Christelijk geloof tussen gisteren en morgen

De bitterheid van E.M. Cioran

René Magritte

Het Europese Parlement

Op zoek naar de verloren werkgelegenheid

Het einde van het voetbal

Jaargang 61, nummer 6

[Deel 6, binnenkant voorplat]

Streven, juni 1994

61e jaargang, nr. 6

redactie

Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, lef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte

redactiesecretariaat

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

contactadres nederland

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

abonnementen

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998 Studenten: BEF 990 (B), f71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-851587M1 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

losse nummers

steun

vormgeving

Erik Martens

verantwoordelijk uitgever

Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

nadruk van artikelen

Verboden zonder verlof van de redactie

omslagfoto

Het einde van het voetba?, bron onbekend.

Werkten mee aan dit nummer

Louis Van Bladel s.j. (^o1923), licentiaat theologie, doctor filosofie, prof. em. Universiteit Antwerpen (UFSIA en UIA) ethiek, hedendaagse wijsbegeerte. Was van 1983 tot 1988 rector van de UFSIA. Publiceerde Kerngedachten van Karl Marx (1981⁴), Christelijk geloof en maatschappijkritiek (1984³), artikelen in Streven en elders, waarvan verschillende gebundeld werden in Materie, Macht en Minne (1989). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.

Jef Van Gerwen s.j. (^o1952), licentiaat sociologie (KU Leuven), Ph.D. Social Ethics, GTU Berkeley. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medewerker van OCIPE. (Brussel). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.

Ilse Bulhof (1932), studeerde geschiedenis in Groningen en Utrecht, en promoveerde op een wijsgerig proefschrift over Nietzsche (1969). Doceerde van 1969 tot 1981 aan de University of Texas at Austin en sinds 1981 aan de Katholieke Theologische Universiteit Utrecht en de Rijksuniversiteit Utrecht. Sinds 1991 hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Leiden. Publiceerde over Wilhelm Dilthey (1980), Freud (1983), Darwin (1988), en voorts artikelen over geschiedfilosofie, hermeneutiek, wetenschapsfilosofie en postmodernisme. Adres: Magdalenastraat 26, NL-3512 NH Utrecht.

Dirk Gombeir (^o1961), licentiaat in de psychologische en pedagogische wetenschappen (RU Gent). Medewerker onderwijsproject Stichting-Lodewijk de Raet. Publiceert in de Onderwijskrant en het Berichtenblad van de Stichting-Lodewijk de Raet. Adres: Iepersesteenweg 13, B-8630 Veurne.

Ger Groot (^o1954), studeerde filosofie in Amsterdam en Parijs. Doceerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, vertaalde Husserl, Derrida, Küng, Duby en Schama en publiceerde o.a. in Streven, ANTW, Wijsgerig perspectief, Tmesis en Krisis. Was levensbeschouwelijk redacteur bij het dagblad Trouw en is nu filosofisch medewerker van NRC-Handelsblad. Adres: Tervurenlaan 66 c, B-1040 Brussel.

An Hermans (^o1944), doctor in de Pedagogische Wetenschappen, van 1989 tot 1994 lid van het Europese Parlement, deeltijds hoogleraar aan de KU Leuven. Adres: Vesaliusstraat 2, B-3000 Leuven.

Jan Koenot s.j. (^o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Agnes Sneller (^o1940), docent historische taalkunde aan de vakgroep Nederlands RUL en docent taalkunde en filosofie aan de Hogeschool Rotterdam e.o. Recente publikaties: o.m. (i.s.m. Boukje Thijs) Jacob Cats, Huwelijk (1993). Adres: Rijn en Schiekade 27, NL-2311 AK Leiden.

Guido Vanheeswijck (^o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Cellyncklaan 115, B-2540 Hove.

[Deel 6, pagina 481]

483	Louis Van Bladel	Christelijk geloof tussen gisteren en morgen Christelijk blijven geloven, laat staan kerkelijk blijven, wordt voor steeds meer westerlingen moeilijk. Ook door kerkelijke gezagdragers wordt dat gemakkelijk toegeschreven aan de veralgemeende secularisatie. Maar gaat de kerk zelf hier wel vrijuit? Theologen en filosofen, zoals b.v. Marcel Heyndrickx, betreuren in ieder geval dat zij het christelijk geloof in zo'n achterhaalde taal blijft voorstellen dat het voor mensen van nu vreemd in de oren klinkt. Zijn christelijk geloof en secularisatie per se vreemden voor elkaar?
496	Ger Groot	De bitterheid van E.M. Cioran De Frans-Roemeense denker Cioran beschrijft zichzelf als een ‘Job zonder vrienden en zonder God’. Verlossing uit het lijden lijkt er niet te zijn, maar zijn ‘ziekelijkheid’ verwekt in hem wel een mystieke ervaring van het absolute en een heimwee verscheurd tussen tijd en eeuwigheid.
506	Dirk Gombeir	René Magritte. In dialoog met de gerepresenteerde werkelijkheid De schilderijen van Magritte dagen ons uit het afgebeelde niet alleen te bekijken maar er ook in te treden. Omdat ons echter elk referentiepunt ontzegd wordt om werkelijkheid en afbeelding te onderscheiden, bewegen we ons voortdurend in een wereld van representaties. Zo lijkt Magritte wel het hedendaagse denken in beeld te brengen.
516	An Hermans	Het Europese Parlement Not much of a parliament? Is het Europese parlement wel een parlement? In elk geval, not much of a parliament, schreven politologen Valentine Herman en Juliet Lodge in 1978. In de Europese beleidsvoering speelde de volksvertegenwoordiging aanvankelijk een beperkte rol, maar sindsdien (vooral met het verdrag van Maastricht) is er heel wat veranderd. Het Europese besluitvormingsmechanisme is er alleen niet doorzichtiger op geworden.

[Deel 6, pagina 482]

523	Jef Van Gerwen	Op zoek naar de verloren werkgelegenheid Ethische overwegingen bij een Europees probleem Het recht op arbeid geeft de individuele burger geen recht op een baan, enkel een aanspraak op een beleid van maximale werkgelegenheid. Maar wat betekent zo'n aanspraak in het licht van de huidige economische ontwikkelingen? Zouden we het recht op arbeid niet beter laten vallen?
532	Guido Vanheeswijck	Het einde van het voetbal Wat heeft het marxisme met het voetbal gemeen? Volgens de Nederlandse metableticus Jan Hendrik Van den Berg heel wat. Beide zijn op hetzelfde tijdstip en onder druk van identieke omstandigheden ontstaan en beide zullen, zo schreef hij in 1963 in Leven in Meervoud, op hetzelfde tijdstip verdwijnen. Vandaag, dertig jaar later, aan de vooravond van de Wereldbeker, lijkt het voetbal, in tegenstelling tot het marxisme, springlevend. En toch had Van den Berg niet helemaal ongelijk.
541	PODIUM
541	Joris Gerits	Over soevereine bloemlezers en beste gedichten
544	Erik Martens	Leven en sterven in Los Angeles Short Cuts van Robert Altman
548	Jan Koenot	Rock is dood
552	FORUM
552	Ilse Bulhof	Van informatie naar interventie Een nieuwe stijl in de journalistiek
556	Gie Van Den Berghe	Een vernietiging die een catastrofe werd
559	Agnes Sneller	Lezen als vrouw
562	BOEKEN Bergson, Het lachen ♦ Moyaert, Ethiek en sublimatie ♦ De Boer, Tamara A ♦ Ignatius von Loyola, Briefe und Unterweisungen ♦ Pinxten, Geef aan de keizer ♦ Küng, Credo ♦ Haag e.a., Vrouwen in de bijbel ♦ Ducal & Vanhole, Over de voorrang van rechts ♦ Terreehorst, Het seizoen ♦ Kunst in de metro ♦ Goedegebuure, De Schrift herschreven ♦ Portnoy, Altijd zomer ♦ Pla, Het grijze schrift ♦ Eugenides, De zelfmoord van de meisjes ♦ Kirchhoff, Gegen die Laufrichting ♦ Shalev, De kus van Esau ♦ Alméras, Céline ♦ Starobinski, Zinnebeelden van de rede ♦ Friedrich, Olympia ♦ Braudel, De Middellandse Zee ♦ Verwey, De verdwenen antiquaar ♦ Winckelmann, Een portret in brieven ♦ Zeguers, Amsterdamse stegen ♦ Tack e.a., De bossen van Vlaanderen

[Deel 6, achterplat]

STREVEN JUNI 1994

$	PODIUM
Louis Van Bladel	Christelijk geloof tussen gisteren en morgen
Ger Groot	De bitterheid van E.M. Cioran
Dirk Gombeir	René Magritte
An Hermans	Het Europese Parlement
Jef Van Gerwen	Op zoek naar de verloren werkgelegenheid
Guido Vanheeswijck	Het einde van het voetbal
$
Joris Gerits	Soevereine bloemlezers en beste gedichten
Erik Martens	Leven en sterven in Los Angeles
Jan Koenot	Rock is dood
$
$	FORUM
Ilse Bulhof	Een nieuwe stijl in de journalistiek
Gie Van Den Berghe	Een vernietiging die een catastrofe werd
Agnes Sneller	Lezen als vrouw

ISSN 0039-2324

afgiftekantoor Leuven X

[Deel 7, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

JULI-AUGUSTUS 1994

Taylor: Bronnen van authenticiteit

Afrika: crisis als catharsis?

Debussy en schilderkunst

Alexander Solzjenitsyn

De poëzie van Rutger Kopland

Clintons buitenlands beleid

Jaargang 61, Nummer 7

[Deel 7, binnenkant voorplat]

Streven, juli-augustus 1994

61e jaargang, nr. 7

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam

tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657(NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

STEUN

Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer of geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGFOTO

Afrika, crisis als catharis?, uit Le Monde, 12 april 1994.

Werkten mee aan dit nummer

Paul Begheyn s.j. (^o1944), staflid van het Ignatiushuis te Amsterdam; redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Publiceerde o.a.: Twintig psalmen hertaald; Jezuïeten in Nederland; Nijmeegse drukkers, uitgevers en boekverkopers 1479-1794 en A Bibliography on St. Ignatius' Spiritual Exercices. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.

Paul Demets (^o1966) studeerde germaanse filologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.

Stefaan Evenepoel (^o1958), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde op een proefschrift over de vroege poëzie van Rutger Kopland. Werkzaam als docent stilistiek en Nederlandse taalbeheersing aan de Provinciale Hogeschool voor Vertalers en Tolken te Gent en aan de Universiteit Gent. Publiceerde essays in verscheidene tijdschriften. Adres: Voorspoedlaan 56, B-1700 Dilbeek.

Stefaan Marysse (^o1945), gewoon hoogleraar in de politieke economie en de ontwikkelingseconomie aan de Universiteit Antwerpen(UFSIA). Publiceert op het gebied van verdeling van inkomen en macht in de internationale relaties en over ontwikkelingsproblemen van vooral Sub Sahara Afrika. Adres: Julius de Geyterstraat 192, B-2020 Antwerpen.

Paul Pelckmans (^o1953), assistent algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Acht Eeuwenlaan 16, B-2650 Edegem.

Fernand Tanghe (^o1948), doctor in de rechten (KU Leuven) en licentiaat in de wijsbegeerte (UC Louvain). Werkleider in het Departement Grondslagen van het Recht aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Recente publikaties: Recht op arbeid (1989) en Sociale grondrechten en armoede (1986-87). Adres: Maurits Noëstraat 104, B-3054 Vaalbeek.

Charles Taylor, studeerde geschiedenis in Montreal en filosofie in Oxford. Momenteel professor politieke filosofie aan de McGill University in Montreal. Publiceerde o.m. Philosophical Papers (1985) en Sources of the Self (1989).

[Deel 7, pagina 577]

579	Charles Taylor	Bronnen van authenticiteit De malaise van de moderniteit is de bundeling van een aantal radiogesprekken voor de Canadian Broadcasting Corporation, waaruit hier twee hoofdstukken vertaald zijn. Te eenzijdig de moraal funderen op kiezen en authenciteit houdt het gevaar in dat men alle waarde ontneemt aan de objecten die men kiest. De waarde van die objecten blijkt maar tegen een achterliggende horizon.
590	Stefaan Marysse	Afrika: crisis als catharsis? De jaren tachtig en negentig lijken voor Sub Sahara Afrika verloren decennia. Het onderwijs, de gezondheidstoestand en het inkomen per hoofd daalt er op een schrikbarende manier. Daarenboven worden de lasten van de crisis, die het gevolg zijn van zowel internationale als interne factoren, afgewenteld op de zwakkere lagen van de bevolking. Achter de marginalisering van het zwarte kontinent in de wereld tekenen zich niet enkel grote verschillen tussen landen af, maar ook in de landen waar de crisis het diepst is, zijn er tekenen van een nieuwe realiteit die in het veralgemeend pessimisme over Afrika te weinig worden gezien.
604	Jan Muylle	Muziek en schilderkunst: Debussy Debussy's liefde voor de schilderkunst was veelzijdig. Onder andere zocht hij naar mogelijkheden om de uitgangspunten van de plein-air-schilderkunst toe te passen op zijn muziek. Vooral het vluchtige lichtspel van water, vuur en lucht bij het aanschouwen van de zee en het nachtelijk uitspansel liet sterke indrukken na. Naar het voorbeeld van de schilders William Turner en James Whistler wenste hij deze indrukken te verklanken.
611	Paul Pelckmans	Maart zeventien De lichte revolutie van A. Solzjenitsyn Zowat twintig jaar geleden, in de tijd van zijn Nobelprijs en zijn ballingschap, beloofde Alexander Solzjenitsyn regelmatig een uitvoerige historische roman over de Russische Revolutie. Maart zeventien lost die belofte eindelijk in. De evocatie herneemt allerlei voorspelbare bezwaren tegen het Russische communisme; ze getuigt tegelijk van een bijna postmodern aandoende universele scepsis die beduidend afwijkt van de epische allures van Solzjenitsins vroegere werk.

[Deel 7, pagina 578]

622	Stefaan Evenepoel	‘En ook zo is het niet’ De poëzie van Rutger Kopland In 1993 publiceerde de Nederlandse dichter Rutger Kopland zijn tiende dichtbundel Geduldig Gereedschap. Het opmerkelijke aan die bundel is dat hij de hele evolutie van Koplands dichterschap van anekdotiek naar abstractie in het kort overdoet. Aan de hand van enkele gedichten schetst de auteur een beeld van Koplands poëtische wereld en van de evolutie die daarin merkbaar is.
629	Erik Faucompret	Het buitenlands beleid van Clinton Visie of amateurisme? De Clintondoctrine is gebaseerd op drie pijlers. Succes boekte Clinton alleen op het domein van de internationale economische samenwerking. Samenhang was echter ver te zoeken m.b.t. de twee andere pijlers. Dat liet zich voelen op het domein van de internationale conflictbeheersing. De auteur peilt naar mogelijke oorzaken.
641	PODIUM
641	Joris Gerits	Literatuur, niet als troost, maar om te overleven
644	Paul Begheyn	Het verborgen leven van Gerard Manley Hopkins (1844-1889)
648	Erik Martens	Oxford, New York, 1950 Shadowlands, The Hudsucker Proxy
652	Paul Demets	Men kan nu eenmaal niets anders dan de taal De Trust speelt Schwabs Faecaliëndrama's
656	FORUM
656	Fernand Tanghe	Recht en verdraagzaamheid Bescheiden Bondgenoten
661	BOEKEN Bartels, De geschiedenis van het subject ♦ De Visscher e.a., Hannah Arendt en de moderniteit ♦ Barnard, Stille omgang ♦ Kingma, De mooiste onder de vrouwen ♦ Bekkenkamp, Canon & Keuze ♦ Vekeman, Hoezeer heeft God mij bemind ♦ Grunenberg, Antifaschismus ♦ Christ & Neubauer, Kolonie im eigenen Land ♦ Brosse, Het Europa van de spiritualiteit ♦ Duynslaegher, 1000 Films ♦ Hofman, Speelfilmgids ♦ De Crescenzo, Helena, Helena, mijn liefste ♦ Komrij, Dubbelster ♦ Yehoshua, Mijnheer Mani ♦ Kovac, Het leven van Malvina Trifkovic ♦ Camus, Le premier homme ♦ Zaniewski, Rat ♦ Alma Mahler, Gustav Mahler

[Deel 7, achterplat]

STREVEN JULI-AUGUSTUS 1994

$	PODIUM
Charles Taylor	Bronnen van authenticitiet
Stefaan Marysse	Afrika: crissis als catharsis?
Jan Muylle	Muziek en schilderkunst: Debussy
Paul Pelckmans	De lichte revolutie van A. Solzjenitsyn
Stefaan Evenepoel	De poëzie van Rutger Kopland
Erik Faucompret	Het buitenlands beleid van Clinton
$
Joris Gerits	Literatuur om te overleven
Paul Begheyn	Het verborgen leven van G.M. Hopkins
Erik Martens	Oxford, New York, 1950
Paul Demets	Schwabs Faecaliënderma's door de Trust
$
$	FORUM
Fernand Tanghe	Recht en verdraagzaamheid

ISSN 0039-2324

afgiftekantoor Leuven X

[Deel 8, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

SEPTEMBER 1994

Ultzicht op een postmoderne moraal

Rwandese verhalen

Religie, oorlog en vrede

E.M. Cioran

Bestaat Mora vië?

ETA en de Basken

Jaargang 61, nummer 8

[Deel 8, binnenkant voorplat]

Streven, september 1994

61e jaargang, nr. 8

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Marions, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van hef juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbartkrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

BEF 240(B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

STEUN

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGILLUSTRATIE

De strijd, tekening van Mirko, 11 jaar, verdreven uit Tenja, vlakbij Vukovar, © Unicef. Overgenomen uit Ik droom over vrede. Tekeningen en teksten door kinderen uit het voormalige Joegoslavië, Standaard/Unicef. Antwerpen, 1994.

Werkten mee aan dit nummer

Ludo Abicht (_o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.

Maurice Adams (_o1964), jurist, studeerde aan de universiteiten van Maastricht, Leuven en Oxford, en is werkzaam aan de rechtsfaculteit van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Rodestraat 14, B-2000 Antwerpen.

Paul Demets (_o1966), studeerde germaanse fiologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.

Luc Devoldere (_o1956). Licentiaat klassieke filologie. Leraar. Publiceert in Standaard der Letteren en De Standaard. Adres: Ninovesteenweg 110 b, B-9320 Erembodegem.

Hank Geerts (_o1962), studeerde Slavistiek aan de KU Leuven en de Universiteit van Amsterdam Werkzaam als docente Russisch en Tsjechisch en free-lance tolk/vertaalster. Vertaalde uit het Tsjechisch o.a. Verhalen van Eda Kriseová en Jaroslav Putík. Adres: Coppelstockstraat 55', NL-1056 XL Amsterdam.

Joris Gerits (_o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.

Ronald Jeurissen (_o1958), studeerde theologie, wijsbegeerte en sociale wetenschappen. Werkzaam als docent ethiek aan de Katholieke Universiteit Brabant in Tilburg. Publiceerde o.m. Peace and Religion (1993), Ondernemingshandelen en ethiek (in H. Achterhuis (red.), Deugt de ethiek, 1993). Adres: Bondstraat 3, NL-5612 HX Eindhoven.

Edward Kennes (_o1967), jurist, studeerde aan de universiteiten van Namen, Leuven, Stellenbosch, en is werkzaam aan de Bijzondere Faculteit Kerkelijk Recht (KU Leuven) en bij de Jesuite Refugee Service te Brussel. Adres: Tiensestraat 41, B-3000 Leuven.

Erik Martens (_o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.

Erik De Smet (_o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen, vrij assistent aan het Ruusbroecgenootschap Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.

Ludvík Vaculík (_o1926), Tsjechisch publicist, auteur van De Bijl (1966) en opsteller van het Manifest van 2000 woorden, dat hem in 1968 het publikatieverbod opleverde. Adres: Coppelstockstraat 55', NL-1056 XL Amsterdam.

Toon Vandevelde (_o1952), studeerde economie en filosofie aan de KU Leuven. Wetenschappelijk medewerker aan de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Pellenbergstraat 190, B-3010 Kessel-lo.

Walter Weyns (_o1958), doctor in de politieke en sociale wetenschappen. Assistent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en docent aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Publiceerde o.m. De sociologie van Jürgen Habermas (1990). Adres: Koninklijke Laan 82, B-2600 Berchem.

Hans Willemse Hans Willemse (_o1969) studeerde toegepaste communicatie (Antwerpen). Werkzaam als tweede redactiesecretaris van Streven. Publiceerde o.a. in De Morgen, Diogenes en Markant. Adres: Congresstraat 24, B-2060 Antwerpen. Adres: Congresstraat 24, B-2060 Antwerpen.

[Deel 8, pagina 673]

675	Walter Weyns	Uitzicht op een postmoderne moraal Onze samenleving is door en door georganiseerd. Zij hangt aaneen van amorele regels en rationele procedures. Maar zij is ook een kolkende zee van sensualiteit en emoties, vluchtig en veranderlijk als het weer. Is in zo'n maatschappij moreel handelen mogelijk?
685	Toon Vandevelde	Rwandese verhalen De logica in de waanzin Redactielid Toon Vandevelde verbleef herhaalde malen in Rwanda. Hij tracht de logica achter de Rwandese waanzin te achterhalen, hij doorprikt de halve waarheden waarachter de verschillende betrokkenen zich verschuilen en hij mediteert over de futiliteit van goede intenties in het politieke leven.
696	Ronald Jeurissen	Religie, oorlog en vrede Waarom zijn religies zo vaak bij oorlog betrokken? Dat is niet te wijten aan inherente gewelddadigheid of intolerantie. In de kern zijn de grote religies vreedzaam en tolerant. Het is te wijten aan de zichtbaarheid van religies, die hen maakt tot belangrijk merkteken van etnische groepen. Religies moeten en kunnen zich tegen deze opgedrongen rol verzetten, middels een interreligieuze theologie van de vrede.
705	Luc Devoldere	E.M. Cioran. De gouden kooi van de stijl We komen nog eens terug op E.M. Cioran (zie juninummer). We beschouwen de in het Frans schrijvende Roemeen nu als stilist, die asiel heeft gevonden in de taal. Als het leven niets voorstelt, dat het dan tenminste gered wordt door een zinswending. Stijl is het enige houvast in het niets. Cioran droomt van een wereld waarin men zou sterven voor... een komma. Ziedaar de decadentie.
715	Ludvík Vaculík	Bestaat Moravië? Nationalisme: een kwade droom Is nationaliteit meer dan een toegevoegde waarde? Creëert ze een tweede ik dat recht geeft op anders zijn? Is de nationale grens meer dan de begrenzing van een eigendom, gekleed in historische klederdracht? Neem bijvoorbeeld Moravië.

[Deel 8, pagina 674]

722	Hans Willemse	Tussen Frankrijk en Spanje ETA en de Baskische cultuur Vooral in Spanje, maar ook in Zuid-Frankrijk levert de bevrijdingsbeweging Euskadi ta Askatasuna, beter bekend als ETA, al 35 jaar strijd voor een onafhankelijk Baskenland. Is de onafhankelijkheidsstrijd van ETA ethisch en etnisch te verantwoorden en hoe liggen de huidige machtsverhoudingen? Een blik achter het geweld.
733	M. Adams & E. Kennes	Het janushoofd van het kerkelijk recht Recht of theologie? Tot welke wetenschap behoort het kerkelijk recht? Is het theologie, recht, iets daartussenin of een combinatie van beide? Een meer juridische aanpak zou een aantal hedendaagse kerkproblemen meer bespreekbaar kunnen maken. Een van de voorstanders van zo'n aanpak is de Leuvense kerkjurist Rik Torfs.
743	PODIUM
743	Joris Gerits	Levende Franse poëzie 1940-1960
746	Erik Martens	Vlaamse polyfonie in tien lessen
750	Paul Demets	Logboeken van het menselijk tekort ‘Ombat’ en ‘De ondergang van de Titanic’
754	Forum
754	Erik De Smet	De geschiedene van bosnië
756	Ludo Abicht	Hebron 1994 Aan de graven van de aartsvaders
760	BOEKEN IJsseling, Apollo, Dionysos, Aphrodite en de anderen ♦ Willeumier-Schalij, De brieven uit ‘Der rechte weck’ van de Oisterwijckse begijn en mystica Maria van Hout ♦ Norelli (ed.), Ascension d'Isaïe ♦ Kaestli & Pierre Cherix (ed.), L'évangile de Barthélemy ♦ Desreumaux (ed.), Histoire du roi Abgar et de Jésus ♦ Brümmer, Liefde van God en Mens ♦ Koster, Job en de vijf rollen ♦ Garton Ash, Im Namen Europas ♦ Schmidt, Die Deutschen und ihre Nachbarn ♦ Saramago, Het evangelie volgens Jezus Christus ♦ Ter Haar & Van Voolen, Verhalen uit joods Amsterdam ♦ Pinto, Pelgrimsreis ♦ Gruwez, Het bal van opa Bing ♦ Goudeseune, Vuile was

[Deel 8, achterplat]

STREVEN SEPTEMBER 1994

	PODIUM
Walter Weyns	Uitzicht op een postmoderne moraal
Toon Vandevelde	Rwandese verhalen
Ronald Jeurissen	Religie, oorlog en vrede
Luc Devoldere	E.M. Cioran. De gouden kooi van de stijl
Ludvík Vaculík	Bestaat Moravië?
Hans Willemse	ETA en de Baskische cultuur
M. Adams & E. Kennes	Het janushoofd van het kerkelijk recht

Joris Gerits	Levende Franse poëzie 1940-1960
Erik Martens	Vlaamse polyfonie in tien lessen
Paul Demets	Logboeken van het menselijk tekort

	FORUM
Erik De Smet	De geschiedenis van Bosnië
Ludo Abicht	Hebron 1994

issn 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 9, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

OKTOBER 1994

De intellectueel...

van Zola tot Lyotard

De tweede orde cybernetica

Indonesië: een tijger rekt zich uit

De oorsprong van het leven

De klank van het kubisme

Jaargang 61, nummer 9

[Deel 9, binnenkant voorplat]

Streven, oktober 1994

61e jaargang, nr. 9

redactie

redactiesecretariaat

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

contactadres nederland

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

abonnementen

Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144. Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL). Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

losse nummers

steun

vormgeving

Erik Martens

verantwoordelijk uitgever

H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen

nadruk van artikelen

Verboden zonder verlof van de redactie

omslagillustratie

Uit Cride Paris van 23 januari 1898, lithografie van Félix Valloton.

Werkten mee aan dit nummer

Zygmunt Bauman (^o1925), studeerde en doceerde sociologie te Warschau en Tel Aviv. Emeritus professor in de sociologie aan de Universiteit van Leeds. Auteur van talrijke boeken waaronder Legislators and Interpreters (1987), Modernity and Ambivalence (1991), Mortality, Immortality and other Life Strategies (1992) en Postmodern Ethics (1993). Kreeg in 1989 de prestigieuze Amalfiprijs voor sociologie en sociale wetenschappen voor zijn boek Modernity and the Holocaust (1988).

Koen Boey (^o1934), promoveerde aan de Sorbonne op het thema van de ‘vervreemding’ bij Hegel. Doceert filosofie aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Verdussenstraat 23, B-2018 Antwerpen.

Joris Gerits (^o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.

Jan Koenot s.j. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Erik Martens (^o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.

Jan Muylle (^o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut Leuven en het Instituut St.-Maria, Antwerpen. Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.

Franc Schuerewegen (^o1959), hoogleraar Franse letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, docent aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool en lector aan de Universiteit Antwerpen (UIA). Auteur van Balzac contre Balzac (1990) en van A distance de voix (1994). Adres: Postbus 9103, NL-6500 HD Nijmegen.

Raf Vanderstraeten (^o1966), doctor in de pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven. Lid van de werkgroep Sociocybernetica van SISWO (Amsterdam). Publiceerde artikelen in Impuls voor onderwijsbegeleiding, Pedagogisch Tijdschrift en Tijdschrift voor Onderwijsrecht en beleid. Adres: Rommersom 5, B-3320 Hoegaarden.

Peter Verhezen, studeerde economie en filosofie aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de KU Leuven. Werkzaam als leraar en consultant in Indonesië. Adres: Cinere Villa Mas, Jakarta Selatan, Indonesië.

[Deel 9, pagina 769]

771	Zygmunt Bauman	Intellectuelen in de postmoderne wereld Het begrip ‘intellectueel’ is van recente datum. In een artikel in l'Aurore Litéraire van 13 januari 1898 verwees de hoofdredacteur met deze term naar vakspecialisten die zich groepeerden rond een politiek idee. Sindsdien kwam de positie van de intellectueel steeds meer in het gedrang. Intellectuelen zijn niet langer legislatoren maar hoogstens nog interpretatoren van diverse, autonome culturele stijlen.
782	Franc Schuerewegen	Intellectuelen van nu en straks Is er in onze postmoderne wereld nog een plaats weggelegd voor de ‘intellectuelen’? Je kan jezelf immers alleen maar als ‘intellectueel’ profileren in een wereld waarin er nog duidelijke verschillen en onderscheiden taken zijn. Maar misschien hebben intellectuelen wel nooit bestaan...
792	Raf Vanderstraeten	De onvermijdelijke blinde vlek Op weg naar de tweede orde cybernetica Cybernetisch onderzoek heeft de mogelijkheid van ‘objectief’ onderzoek in vraag gesteld. De cybernetica heeft op die bevinding gereageerd door observatieprocessen zelf te gaan observeren - observatie in de tweede orde dus - en de onvermijdelijke perspectiviteit (blinde vlek) van ieder observeren te expliciteren. Die perspectiefverandering biedt interessante inzichten in een heel aantal maatschappelijke fenomenen.
801	Peter Verhezen	Indonesië: een tijger rekt zich uit Indonesië is een van de ‘jonge tijgers’ die in Oost-Azië de kop opsteken. Na een succesrijke economische en monetaire politiek vanaf de jaren '80 wordt de ‘rationele drang’ naar individuele erkenning (mensenrechten) en democratisering een steeds grotere uitdaging.
812	Geert Verschuuren	De oorsprong van het leven Waar is het leven begonnen? Lange tijd heeft men gedacht dat leven voortdurend spontaan ontstaat. Sinds Louis Pasteur denken we beter te weten, maar ook Pasteur blijkt een en ander over het hoofd te hebben gezien. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat toeval een belangrijke rol speelt in het spontaan ontstaan van leven.

[Deel 9, pagina 770]

827	Jan Muylle	De klank van het kubisme Pablo Picasso en Georges Braque hadden weinig belangstelling voor muziek. Toch kozen ze vaak muzikale onderwerpen voor hun collages en assemblages. En schreven de kunstcritici hun kubistische composities muzikale kwaliteiten toe...

834	PODIUM

834	Joris Gerits	Eric de Kuyper als een intermediair
837	Erik Martens	Zomerfilms '94
840	Jan Koenot	Memling

844	FORUM

844	Koen Boey	Aids en urgentie-ethiek
848	Charo Crego	Intellectuelen en hun reservaat Pierre Bourdieu

852	BOEKEN Leilich, Immanuel Kant ♦ Aerts, De muze van het leven ♦ MacIntyre, Vergeten vaderland ♦ Smelik, Anti-judaïsme en de kerk ♦ Bras, Verlangen en vervulling ♦ Ter Herkenning, jaargang 21 ♦ Wartena, Een smeulend vuur ♦ Schouwenaers, Het loofhuttenfeest ♦ Saer, Het onuitwisbare ♦ Heumakers, Schoten in de concertzaal ♦ Van den Broeck, Amanda en de widowmaker ♦ Hertmans, Naar Merelbeke ♦ De Queiroz, Neef Brazilio ♦ Barnavi, Historische atlas van het joodse volk ♦ Debrouwere, Van muiters en dissonanten ♦ Duby & Ariès, Geschiedenis van het persoonlijk leven. Deel 9 & 10 ♦ Meyers, Domela. Een hemel op aarde ♦ McGrath, Johannes Calvijn ♦ Sjostakovitsj, Getuigenis ♦ Härtlung, Schubert

[Deel 9, achterplat]

STREVEN OKTOBER 1994

	PODIUM
Zygmunt Bauman	Intellectuelen in de postmoderne wereld
Franc Schuerewegen	Intellectuelen van nu en straks
Raf Vanderstraeten	De onvermijdelijke blinde vlek
Peter Verhezen	Indonesië: een tijger rekt zich uit
Geert Verschuuren	De oorsprong van het leven
Jan Muylle	De klank van het kubisme

Joris Gerits	Eric de Kuyper als een intermediair
Erik Martens	Zomerfilms '94
Jan Koenot	Memling

	PODIUM
Koen Boey	Aids en urgentie-ethiek
Charo Crego	Intellectuelen en hun reservaat

ISSN 0039-2324 afciftekantoor Leuven X

[Deel 10, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

NOVEMBER 1994

Politie, strafrecht en kerken

Drugspastoraat in Amsterdam

Exit de doodstraf

Democratie en mensenrechten voor Afrika? Edward W. Said: Cultuur en imperialisme

Jaargang 61, nummer 10

[Deel 10, binnenkant voorplat]

Streven, november 1994

61e jaargang, nr. 10

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Haas Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen

tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW:

België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbajikrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).

STEUN

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGILLUSTRATIE

James Ensor, De gendarmen, 1892, olie op hout, Museum voor Schone Kunsten, Oostende.

Werkten mee aan dit nummer

Ludo Abicht (^o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.

Evrard Claessens (^o1949), studeerde toegepaste economische wetenschappen in Antwerpen, business administration aan de Harvard Business School, maritieme wetenschappen in Cambridge en Cardiff. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) in transport en logistiek. Doceert verder industriële economie aan de FUCAM (Mons) en internationale handel aan de ‘Lille-Catho’ (FLSE, Lille). Adres: Quinten Matsijslei 9, B-2640 Mortsel.

Daniël Cuypers (^o1957), studeerde rechten te Antwerpen, te Leuven en in Duitsland. Advocaat aan de balie te Brussel van 1981 tot 1993. Promoveerde in het ontslagrecht. Hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Academisch secretaris Rechtsfaculteit. Onderzoek, onderwijs en publikaties in sociaal recht en privaatrecht. Adres: Eeuwfeestlaan 12, B-1860 Meise.

Paul Demets (^o1966), studeerde germaanse filologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.

Frans Denkers (^o1941), studeerde psychologie te Nijmegen. Gepromoveerd op een proefschrift over ‘Criminologie en Beleid’. Sinds 1975 beleidsadviseur bij de politie te Amsterdam. Publikaties: Van Kwaad tot Beter (1991), Naar een nieuwe balans van verantwoordelijkheden (1991), Op eigen kracht onveiligheid de baas (1993). Adres: Nooitgedacht 110, NL-1398 EG Muiden.

Ricus Dullaert (^o1956), studeerde economie te Arnhem en theologie te Amsterdam. Sinds 1983 werkzaam als pastoraal opbouwwerker, vanaf 1990 pastor voor druggebruikers in Amsterdam. Antiquair en beëdigd makelaar in antiquiteiten en inboedelgoederen. Adres: Nicolaas Maesstraat 5, NL-1071 RA Amsterdam.

Jan Koenot s.j. (^o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert kunstfilosofie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.

Toon Vandevelde (^o1952), studeerde economie en filosofie aan de KU Leuven. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Pellenbergstraat 190, B-3010 Kessel-lo.

Guido Vanheeswijck (^o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.

[Deel 10, pagina 865]

867	Frans Denkers	Politie, strafrecht en kerken Een bijdrage tot sociale integratie Onveiligheid en criminaliteit staan in Nederland hoog op de publieke agenda. Politie en justitie claimen de regie over de bestrijding daarvan. Onder andere de kerken worden opgeroepen het noodzakelijke draagvlak te leveren voor een effectieve rechtshandhaving: zij zouden normen en waarden moeten inprenten. De auteur betoogt dat de kerken zich niet voor het karretje van politie en justitie mogen laten spannen. Zij dienen hun eigen identiteit te behouden, want de uitgangspunten van het strafrecht zijn in wezen on-christelijk.
885	Ricus Dullaert	Drugspastoraat in Amsterdam In Amsterdam leven zo'n 7000 hard druggebruikers. Zij vormen er een aparte wereld: de scene. Naast vele vormen van hulpverlening neemt het drugspastoraat er een heel eigen plaats in, zoals blijkt uit enkele scènes uit het leven van een drugspastor.
894	Daniël Cuypers	Exit de doodstraf België is één van de laatste landen in Europa om de doodstraf principieel af te schaffen. Toch verloopt dit afschaffingsproces geenszins vlot. Het wetsontwerp Wathelet omzeilt de inhoudelijke discussie met voornamelijk pragmatische argumenten. Dat is een gemiste kans want de afschaffing raakt de essentie van het strafrecht.
904	Toon Vandevelde	Democratie en mensenrechten: Een vergiftigd geschenk voor Afrika? Heeft België, door een democratisch meerpartijenregime op te dringen aan Rwanda, mee schuld aan de ontreddering van dat land? Toon Vandevelde meent van niet. Hij laat zien waarom de democratisering in Rwanda is mislukt en hij vergelijkt twee politieke stelsel die haaks op elkaar staan: het autoritair regime dat een korte-termijnvisie impliceert, en de moeizame weg van de democratisering op lange termijn.

[Deel 10, pagina 866]

913	Ludo Abicht	Edward W. Said Cultuur en imperialisme Edward W. Said is een Palestijns immigrant in de Verenigde Staten; hij is tevens een van de belangrijkste Amerikaanse (en dus westerse) literaire critici en cultuurwetenschappers. Zijn meest recente studie, Culture and Imperialism, verscheen dit jaar in Nederlandse vertaling. Het is een pregnante analyse van de verhouding tussen ‘onze’ westerse cultuur en de verschillende imperia die deze cultuur getekend hebben.

923	PODIUM
923	Joris Gerits	Uit de moeder in de taal gedreven Poëzie van Charles Ducal
927	Erik Mariens	De drie kleuren van Kieslowski
932	Jan Koenot	Rock tussen troosteloosheid en hoop
935	Paul Demets	Muzikale kelen, klassiek gevormde lichamen Drie ensceneringen van ‘Leonce en Lena’

940	FORUM
940	Evrard Claessens	Honderd miljard per uur
943	Guido Vanheeswijck	De werelden van Sofie en Aphrodite

947	BOEKEN Ten Kate, De lege plaats ♦ Moors & Van der Veken, Naar leeuweriken grijpen ♦ Taylor, De malaise van de moderniteit ♦ Van den Goorbergh & Van Praag, Clara van Assisi ♦ Smit & Stroeken, Lotgevallen ♦ Nicolaas van Cusa, Het zien van God ♦ Weren, Intertextualiteit en bijbel ♦ Butler, Erewhon. De omgekeerde wereld ♦ Jahrbuch für historische Kommunismusforschung ♦ Buddingh', Dagboeknotities 1977-1985 ♦ Vlaminck, Wolven huilen ♦ Van Paemel, Het wedervaren ♦ Mortimer, Het uitgestelde paradijs ♦ Mortimer, Dunster ♦ Van der Aa, E. du Perron en de avant-garde ♦ Bartelink, De bloeiende woestijn ♦ Stricker, Het beloofde land ♦ De Vries, Willemyns & Burger, Het verhaal van een taal ♦ Heldring, De taal op zichzelf is niets

[Deel 10, achterplat]

STREVEN NOVEMBER 1994

	PODIUM
Frans Denkers	Politie, strafrecht en kerken
Ricus Dullaert	Drugspastoraat in Amsterdam
Daniël Cuypers	Exit de doodstraf
Toon Vandevelde	Democratie en mensenrechten voor Afrika?
Ludo Abicht	Edward W. Said: Cultuur en imperialisme

Joris Gerits	Poëzie van Charles Ducal
Erik Martens	De drie kleuren van kieslowski
Jan Koenot	Rock tussen troosteloosheid en hoop
Paul Demets	Drie keer Büchners ‘Leonce en Lena’

	FORUM
Evrard Claessens	Honderd miljard per uur
Guido Vanheeswijck	De werelden van Sofie en Aphrodite

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

[Deel 11, voorplat]

STREVEN

CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD

DECEMBER 1994

Gezondheidszorg tussen economie en ethiek

Geneeskunde, de gevangene van haar succes

De voorgeprogrammeerde mens

Kinshasa's breuk met het Westen

De vele gedaanten van de moderniteit

All that jazz

Jaargang 61, nummer 11

[Deel 11, binnenkant voorplat]

Streven, december 1994

61e jaargang, nr. 11

REDACTIE

REDACTIESECRETARIAAT

Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80

CONTACTADRES NEDERLAND

Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30

ABONNEMENTEN

Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW:

België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.

Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).

Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.

Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.

LOSSE NUMMERS

STEUN

VORMGEVING

Erik Martens

VERANTWOORDELIJK UITGEVER

H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen

NADRUK VAN ARTIKELEN

Verboden zonder verlof van de redactie

OMSLAGILLUSTRATIE

Uit het anatomische tractaat van Guy de Vigevano, Anathomia designata per figuras, 1345, Ms. 569 van het musée Condé, Chantilly, Frankrijk.

Werkten mee aan dit nummer

Ludo Abicht (^o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der vrager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.

Jaak De Maere (^o1942), doctor in de germaanse filologie. Promoveerde in 1980 op een proefschrift over Theun de Vries. Is diocesaan inspecteur van het bisdom Mechelen. Publiceert o.a. in Dietsche Warande & Belfort, Ons Erfdeel. Adres: Puursesteenweg 199, B-2880 Bornem.

René Devisch (^o1944), studeerde wijsbegeerte en antropologie. Hoogleraar antropologie aan de KU Leuven en de UC Louvain. Verrichtte onderzoek rond huisartsgeneeskunde in Brussel en Antwerpen, in het Razi psychiatrisch ziekenhuis in Tunis, bij de Guji-Oromo van Zuid Ethiopië, en voornamelijk bij de Yaka en Koongo van Kinshasa en Zuidwest Zaïre, o.m. uiteengezet in Se recréer femme (1984) en Weaving the Threads of Life (1993). Adres: Blandenstraat 240, B-3053 Haasrode.

Harry Hamersma (^o1945), doctor in de filosofie. Tot 1985 docent filosofie in Yogyakarte, Indonesië. Bestuurssecretaris bij de Medische Missiezusters. Adres: Biesbosch 115, NL-1181 Amstelveen.

Jan Muylle (^o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut Leuven en het Instituut St.-Maria, Antwerpen. Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.

Walter Nonneman, gewoon hoogleraar economie aan de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen en Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Molenstraat 245, B-9150 Kruibeke.

Roy Porter, Senior Lecturer in de sociale geschiedenis van de geneeskunde aan het Wellcome Institute for the History of Medecine. Werkt momenteel aan een geschiedenis van de hysterie. Adres: redactie.

Dirk Rochtus (^o1961), licentiaat germaanse filologie en licentiaat in de internationale politiek (UI Antwerpen). Docent aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medeoprichter van het Centrum Duitslandstudiën. Adres: Prieelstraat 19, B-2610 Wilrijk.

Guido Vanheeswijck (^o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.

Jef Verrydt (^o1947), studeerde sociologie en criminologie aan de KU Leuven. Momenteel pedagogisch begeleider. Publikaties in diverse sociale en pedagogische tijdschriften. Vice-voorzitter van Amnesty International Vlaanderen en landencoördinator voor Indonesië. Adres: Wochterberg 26, B-2200 Herentals.

[Deel 11, pagina 961]

963	Harry Hamersma	De voorgeprogrammeerde mens Wilde Zwanen van Jung Chang is niet alleen een indringend boek over een eeuw Chinese geschiedenis. Het ontleedt de ‘collectieve leugen’ van het systeem waarin de mens gereduceerd wordt tot een marionet. Het boek lijkt zich, vijfentwintig jaar na dato, te mengen in een westerse discussie. In de ‘distant mirror’ van Wilde Zwanen krijgt de discussie over het subject als verzinsel achteraf een heel wat minder onschuldig gezicht.
970	Walter Nonneman	Gezondheidszorg tussen economie en ethiek Economen houden zich steeds meer bezig met de sector van de gezondheidszorg. Ze worden door het medisch corps met argwaan bekeken. Economen en artsen leggen nu eenmaal verschillende ethische klemtonen. Artsen benadrukken een individuele ethiek, economen accentueren een sociale ethiek. Economen vinden de gangbare medische ethiek - met name de therapeutische vrijheid, gekoppeld aan het systeem van de prestatiebetaling - inefficiënt en een obstakel voor een betere en sociaal meer verantwoorde gezondheidszorg.
982	Roy Porter	De malaise van een beroep Geneeskunde, de gevangene van haar succes Is de medische revolutie van de voorbije vijftig jaar, volgens het woord van Ivan Illich, een ‘bedreiging voor de gezondheid’? Nooit heeft de geneeskunde zoveel bereikt als tijdens deze periode. Nooit heeft ze zoveel wantrouwen en kritiek geoogst als vandaag.
994	René Devisch	De gebroken spiegel Kinshasa's breuk met het Westen De honger en ellende in Zaïre tasten elke moraal en elk ethisch gezag aan. Een toenemend aantal Zaïrezen beschouwt zich als het slachtoffer van een vervloeking of beheksing, maar niemand heeft nog voldoende gezag om, naar het voorbeeld van de waarzegger in het dorp, tegenslag en kwaad te interpreteren, laat staan te overwinnen. Hoelang kan een dergelijke staat van depressie nog aanslepen?

[Deel 11, pagina 962]

1009	Guido Vanheeswijck	De vele gedaanten van de moderniteit Waarin verschilt de moderniteit van de postmoderniteit? Het antwoord lijkt eenvoudig. Het moderne tijdperk predikt de ideologie van de totalitaire aanspraken, gelooft in ‘grote verhalen’, zweert bij de universaliteit van de instrumentele rede, reduceert de ander tot het ‘universele ik’ en koestert de idee van de maakbaarheid van de wereld. Het postmodernisme ‘ontmaskert’ dit alles. Maar is het wel zo eenvoudig? Drie recente wijsgerige publikaties brengen belangrijke nuanceringen aan.
1017	Jan Muylle	All that jazz Jazz heeft heel wat blanke kunstenaars op uiteenlopende wijze bezield. De eerste sporen van jazz in de schilderkunst dateren van voor de Eerste Wereldoorlog. Later werd de ‘zwarte muziek’ vooral populair in artistieke en intellectuele milieus. Sindsdien emancipeerde het genre zich tot ‘ernstige’ muziekvorm.
1024	PODIUM
1024	Joris Gerits	Leonard Nolens
1028	Erik Martens	Verbrand de oude spullen!
1033	Jaak De Maere	Theun de Vries
1036	FORUM
1036	Ludo Abicht	De Vlaamse beweging vandaag: Mission accomplished?
1039	Jef Verrydt	Eerlijke informatie over Indonesië en Oost-Timor?
1043	Dirk Rochtus	Zuid-Afrika: Vechten voor hoop
1046	BOEKEN Steiner, Martin Heidegger ♦ Aschheim, The Nietzsche Legacy in Germany ♦ Veulemans, Monniken in de Kempen ♦ Deurloo e.a., Amsterdamse cahiers voor Exegese en Bijbelse Theologie, deel 12 ♦ Den Heyer, Kruispunten op de messiaanse weg ♦ Berger, De Dode-Zeerollen en Jezus ♦ Behrens & Von Rimscha, Südafrika nach der Apartheid ♦ Pinxten, Culturen sterven langzaam ♦ Leirman, Vier culturen van educatie ♦ Merkel, Een heel gewoon huwelijk ♦ Jespers, Genealogie van de herinnering ♦ Van Poucke, Magie van woord & woud ♦ Ferrucci, Brief aan de gelukkige jongen die ik was ♦ Hilbig, Ich ♦ Elon, Jeruzalem. Stad van spiegels ♦ Matvejevic, De Middellandse Zee ♦ Stern, Droom en waan ♦ Stols & Vermeulen, Frankrijk ♦ Im Hof, Europa en de Verlichting ♦ Hebblethwaite, Paul VI

[Deel 11, pagina 1059]

JANUARI 1994 - DECEMBER 1994

[Deel 11, achterplat]

STREVEN DECEMBER 1994

	PODIUM
Harry Hamersma	De voorgeprogrammeerde mens
Walter Nonneman	Gezondheidszorg tussen economie en ethiek
Roy Porter	Geneeskunde, de gevangene van haar succes
René Devisch	Kinshasa's breuk met het westen
Guido Vanheeswijck	De vele gedaanten van de moderniteit
Jan Muylle	All that jazz

Joris Gerits	Leonard Nolens: Honing en as
Erik Martens	Verbrand die oude spullen!
Jaak De Maere	Theun de Vries

	FORUM
Ludo Abicht	De Vlaamse beweging vandaag
Jef Verrydt	Indonesië en Oost-Timor
Dirk Rochtus	Zuid-Afrika: vechten voor hoop

ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X

Vorige Volgende