Streven. Jaargang 60
(1993)– [tijdschrift] Streven [1991-]–
Auteursrechtelijk beschermdStreven. Jaargang 60. Z.n., z.p. 1993
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 60 uit 1993.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel 2: 116, deel 3: 203, 236, 243, deel 4: 310, 345, 370, deel 5: 428, deel 6: 506, 533, deel 11: 1017.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 11: 986, 1002, 1010, 1018, 1024, 1048) en pagina's met advertenties (deel 1: 96, deel 2: 192, deel 3: 285, 286, 287, binnenkant achterplat, deel 4: 383, 384, deel 5: 477, 478, 480, binnenkant achterplat, deel 6: 575, 576, deel 7: 671, 672, deel 8: 772, binnenkant achterplat, deel 9: 868, deel 10: binnenkant achterplat, deel 11: 1074, 1075, 1076, 1077, 1078, achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JANUARI 1993
ANTWERPEN 93
OVER WAARDEN EN NORMEN
JAARGANG 60, NR. 1, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 1, binnenkant voorplat]
STREVEN, JANUARI 1993
60e jaargang, nr. 1
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Carlos Tindemans, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland, f 99,50; andere landen BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden.
OMSLAGFOTO
Antwerpen 93: restauratie van de Bourla-schouwburg, foto Kristof Degrauwe.
[Deel 1, pagina 1]
| 3 | Zestig jaar Streven. 1933-1993
Hugo Roeffaers |
| 5 | Europa 93. Culturele hoofdstad Antwerpen
Gesprek met intendant Eric Antonis Ludo Abicht In 1993 (vanaf einde maart) wordt Antwerpen een jaar lang ‘culturele hoofdstad van Europa’. Maar Antwerpen is ook de stad die in 1991 met de verkiezingsuitslag van 24 november de intolerantie een politiek mandaat gaf Ludo Abicht sprak met Eric Antonis, intendant van ‘Antwerpen 93’. |
| 13 | Over waarden, normen en de mogelijkheid van hun overdracht
Wil Derkse Sinds enige tijd is in Nederland een publiek debat gaande over ‘normen en waarden’, mede voortkomend als reactie op een breed gesignaleerde ‘normvervaging’. De vraag is of ‘normen en waarden’, opgevat als ‘regels en deugden’, wel zo gemakkelijk in één adem mogen worden genoemd. Deze vraagt hangt samen met de spanning tussen autonomie en heteronomie. Diezelfde spanning is ook van belang bij de vraag naar de mogelijkheid van de overdacht van ‘normen en waarden’. Plato/Socrates zou aan het publieke debat met genoegen hebben deelgenomen. |
| 22 | Een 17e eeuwse toonkast in ‘trompe-l'oeil’.
Duchamp ‘avant la lettre’ Jan Muylle We stellen een beknopte proeve van interpretatie voor van een 17e eeuws stilleven in trompe-l'oeil. Het kent naar vorm, noch naar inhoud, noch naar concept zijns gelijke. Een scarabattolo of een toonkast met kleinodiën. Op een encyclopedische wijze heeft de schilder zowat alle concepten, metaforen, topoi, vraagstukken en discussiepunten die aan de basis liggen van de schilderkunstige traditie zoals die sinds de vroeg-renaissance is ontwikkeld, samengebracht en geradicaliseerd. Een 17e-eeuwse Duchamp, een conceptuele kunstenaar ‘avant la lettre’. |
| 34 | Story of history?
Het verhaal van de Nederlandse literatuur Joris Gerits Het Verhaal van de Nederlandse literatuur is de titel van een ambitieus eenmansproject dat wordt aangekondigd als een nieuw standaardwerk voor de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Bij het verschijnen van het eerste deel blijkt dat auteur Freddy De Schutter in de eerste plaats een geschiedschrijving en in mindere mate een geschiedschrijving heeft gemaakt. Story veeleer dan history. |
[Deel 1, pagina 2]
| 42 | Beijing en het Gemenebest van Onafhankelijke Staten
Valérie Niquet China reageert in zijn buitenlandse politiek pragmatisch op het uiteenvallen van de Sovjetunie: geen kritiek, om de voordelen van de toenadering en de banden met de westerse markt niet verloren te laten gaan. Maar voor het binnenland laat het niet graag de ideologische zuiverheid los, uit vrees dat nationale minderheden besmet worden door de geest van over de grens. |
|
| 51 | Seksualiteit en liefde
Paul Verhaeghe Waar in de voorbije decennia veel aandacht uitging naar de seksualiteit op zich lijkt die nu te verschuiven naar het probleem van de seksualiteit binnen de liefdesrelatie en met name naar de band tussen erotiek en liefde. Achter alle patronen en modeverschijnselen duikt het probleem op van het prototype van de liefde tussen man en vrouw en van het onbevredigd zijn binnen de bevrediging. |
eros en thanatos |
| 65 | Roman Polanski's Bitter Moon De Dialectiek van de verleiding
Jacques De Visscher De Pools-Franse cineast Roman Polanski verkent in zijn laatste controversiële prent Bitter Moon de extremen van passie en erotiek. Hij laat het kleinburgerlijke echtpaar Nigel en Fiona Dobson na zeven jaar huwelijk een confrontatie aangaan met het intrigerende koppel Oscar en Mimi Benton. |
eros en thanatos |
| 71 | Wetenschap binnenste buiten. De geheimen van de materie
Geert Verschuuren Is de wereld werkelijk zoals wij ons die voorstellen? Het lijkt er weliswaar op dat er, onafhankelijk van de waarneming, een fysische werkelijkheid bestaat. Maar die blijkt te veranderen zodra wij er kennis van nemen. Met het denkschema van oorzaak en gevolg krijgen we bijvoorbeeld misschien wel greep op de macrocosmos maar niet meteen op de microwereld. |
|
| 76 | FORUM | |
| 76 | Islam en Europa
Ludo Abicht |
|
| 77 | Amerika en China. Gedichten van Stefaan van den Bremt
Joris Gerits |
|
| 80 | Zien wat niet te zien is
Erik De Smet |
|
| 84 | BOEKEN
Woordenboek filosofie ♦ Umberto Eco, Les limites de l'interprétation & Interpretation and Overinterpretation ♦ Jager & Van der Plas, Op de tocht ♦ Korrelcahier 4 & 5 ♦ Ignace Berten, Jezus. God aan de rand ♦ A. Jobsen, Bileam ♦ Tibor Wohl, Arbeit macht tot ♦ Peter Brown, Augustinus van Hippo ♦ Rita Copeland, Rhetoric, Hermeutics and Translation in the Middle Ages ♦ Clarín, La regenta ♦ Hedda Martens, Een naald op het water ♦ Jevgeni Popov, De ziel van de patriot ♦ Machado de Assis, Dagboek van Aires ♦ Hubert Damisch, Le jugement de Pâris ♦ Van Eemeren & Grootendorst, Dat heeft U mij niet horen zeggen... |
[Deel 1, achterplat]
STREVEN
JANUARI 1993
| Zestig jaar Streven. 1933 - 1993
Hugo Roeffaers |
| Europa 93. Culturele hoofdstad Antwerpen
Ludo Abicht |
| Over waarden, normen en de mogelijkheid van hun overdraght
Wil Derkse |
| Een 17e eeuwse toonkast in ‘trompe-l'oeil’
Jan Muylle |
| Story of history?
Joris Gerits |
| Beijing en het Gemenebest van Onafhankelijke Staten
Valérie Niquet |
| Eros en Thanatos ♦ Seksualiteit en liefde
Paul Verhaeghe |
| Eros en Thanatos ♦ Roman Polanski's Bitter Moon
Jacques De Visscher |
| De geheimen van de materie
Geert Verschuuren |
| Islam en Europa
Ludo Abicht |
| Amerika en China
Joris Gerits |
| Zien wat niet te zien is
Erik De Smet |
[Deel 2, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
FEBRUARI 1993
GELOVEN IN MUZIEK
EUGEN DREWERMANN
DE UITGEKLEDE MENS
JAARGANG 60, NR. 2, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 2, binnenkant voorplat]
STREVEN, FEBRUARI 1993
60e jaargang, nr. 2
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Yanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland, f 99,50; andere landen BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden.
OMSLAGFOTO
Uit de illustraties van Jacques Tardi bij de roman Voyage au bout de la nuit van Louis-Ferdinand Céline.
[Deel 2, pagina 97]
| 99 | Transparantie
Harry Hamersma ‘God heeft oneindig veel namen en niemand kent de naam van God’. Het mislukken van het denken over God levert echter wel iets op: transparante namen zoals ‘Hypereinai’ en ‘Letting-be’. Zulke namen zijn trouw aan het beeldenverbod. Ze voegen niets toe aan onze kennis omtrent God, maar ze leren ons iets over hoe de mens zijn eigen bestaan ziet. |
| 105 | Geloven in muziek. Rock en kunst in de huidige cultuur
Jan Koenot Voor een aantal rockmuzikanten is het omgaan met klanken een intense bezigheid die door sommigen onder hen spontaan met een religieuze ervaring wordt vergeleken. Een viertal groepen die dit zo beleven worden kort voorgesteld. Hun geloof in muziek wordt door de auteur in verband gebracht met de huidige culturele toestand waarin kunst opnieuw een noodzaak lijkt geworden. |
| 117 | Muziek en transcendentie. Reflecties over wat wel beluisterd, maar niet gezegd kan worden
Wil Derkse Muziek is een bewegende werkelijkheid die op ons inwerkt en ons in beweging kan zetten. Ze kan ons werkelijk iets te zeggen hebben wat we van waarde vinden. De zeggingskracht van muziek is verbonden met het dialogale karakter ervan. Net als in andere verhoudingen die dialogaal van aard zijn hangen hiermee morele dimensies samen, zoals aandacht en toewending. De dialogale aard van muziek en haar morele appel worden in dit essay verbonden met het begrip transcendentie. |
| 128 | Eugen Drewermann. Tussen Griekse mythe en joodse halacha
Ignace Lottman De omstreden Duitse theoloog Eugen Drewermann (o1940) hecht zoveel waarde aan de Griekse mythe dat de joodse leefregel, de halacha, in zijn denken onvoldoende plaats lijkt te krijgen. Zijn streven om de moderne mens te helpen de oerangst te overwinnen om Gods liefde te kunnen ervaren, wordt daardoor echter niet ontkracht. |
| 137 | Céline's reactionair modernisme
Luc Rasson Céline wordt meer en meer gelezen, ook in het Nederlandse taalgebied. Zijn revolutionaire stijl, zijn beschrijving van een wereld die geen houvast meer biedt verklaren in een grote mate zijn succes. Maar Céline was ook een rabiate antisemiet die reactionaire opvattingen huldigde. Vanwaar onze fascinatie voor deze dubbelzinnige figuur? |
[Deel 2, pagina 98]
| 148 | De grens als opgave. Derrida over het einde van de filosofie
Dirk De Schutter Wat het einde van de filosofie genoemd wordt, slaat zowel op de filosofie als systeem als op de filosofie in haar historische ontwikkeling. Derrida ontleent dit thema aan het werk van Hegel en Heidegger. Terwijl het einde voor Hegel een voltooiing inhoudt, interpreteert Derrida het einde (enigszins in navolging van Heidegger) als een opgave. |
| 157 | Postmodernisme, taal, en gewone mensen
John Verhaar Panta rhei, alles vervloeit. Wat eens ‘modern’ heette is nu ‘postmodernistisch’ achterhaald. Wie zoals Habermas het moderne nog wil verdedigen levert achterhoedegevechten. Wie zoals Derrida in de voorlinies van het postmoderne strijd levert, zal vroeg of laat in het niemandsland van de stilte belanden. |
| 162 | Modern monnikenwerk Bij het verschijnen van het nieuwste Nieuwe Testament
Panc Beentjes Op zaterdag 2 september 1992 werd de ‘nieuwste’ vertaling van het Nieuwe Testament ten doop gehouden. De eerste Willibrordvertaling dateert van 1961 en werd reeds herzien in 1966 en 1987. Opvallend in deze nieuwe publikatie zijn naast de nieuwe aankleding en de herziene aantekeningen, de grotere concordantie en de gevoeligheid voor de verworvenheden van de feministische tekstlezing. |
| 169 | Wetenschap binnenste buiten. De uitgeklede mens
Geert Verschuuren Heeft de wetenschap de mens uitgekleed, zoals sommigen beweren? De wetenschap bakent af en beperkt, ze licht de gebeurtenissen uit hun natuurlijke context en brengt het menselijk landschap in kaart. Een landkaart valt echter nooit samen met het landschap. |
| 174 | FORUM |
| 174 | Bloemlezingen. Een triptiek
Joris Gerits |
| 177 | De Drie-ene God
Herwi Rikhof |
| 180 | BOEKEN
Filosofenkalender 1993 ♦ IJsseling & Van Hautte, Deconstructie en ethiek ♦ De draagbare Spinoza ♦ Scharbert, Numeri ♦ Deurloo, Exegetische vertelsels over Abraham ♦ Van der Lingen, Jeremia ♦ Bernardus van Clairvaux ♦ Hourani, Islam in European Thought ♦ Callewaert, Die evangelien vanden spinrocke ♦ Herm, De Kelten ♦ Tollebeek & Verschaffel, Apologie van de historische interesse ♦ Troller, Theresienstadt ♦ Duby, De geschiedenis gaat door ♦ Morselli, Toekomstig verleden tijd ♦ Büch, Eenzaam ♦ Haasse, De heren van de thee ♦ Nooteboom, De omweg naar Santiago ♦ Van Zomeren, Saluut aan Holland ♦ Duhamel, Modelinterpretaties moderne lyriek ♦ De Coster, Woordenboek van jargon en slang ♦ |
[Deel 2, achterplat]
STREVEN
FEBRUARI 1993
| Transparantie
Harry Hamersma |
| Geloven in muziek
Jan Koenot |
| Muziek en transcendentie
Wil Derkse |
| Eugen Drewermann
Ignace Lottman |
| Céline's reactionair modernisme
Luc Rasson |
| Derrida: de grens als opgave
Dirk De Schutter |
| Postmodernisme, taal, en gewone mensen
John Verhaar |
| Modern monnikenwerk: het nieuwste Nieuwe Testament
Panc Beentjes |
| Wetenschap binnenste buiten. De uitgeklede mens
Geert Verschuuren |
| Bloemlezingen. Een triptiek
Joris Gerits |
| De Drie-ene God
Herwi Rikhof |
[Deel 3, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
MAART 1993
IMMIGRATIELAND EUROPA
MOREEL PATRIMONIUM EN RECHT
EURORECHTS
JAARGANG 60, NR. 3, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 3, binnenkant voorplat]
STREVEN, MAART 1993
60e jaargang, nr. 3
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland, f 99,50; andere landen BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden.
OMSLAGFOTO
Politiek vluchteling, foto Kristof Degrauwe.
[Deel 3, pagina 193]
| 195 | Het recht en het ‘morele patrimonium’ van de mensheid
Fernand Van Neste De laatste decennia ging men het begrip ‘patrimonium’ op analoge wijze gebruiken in de rechtscultuur. Men spreekt dan van het genetische patrimonium, van het cultuurpatrimonium van de mensheid. Waarom ook niet van het morele patrimonium? Wat houdt dit begrip in en, hoe kwam de rechtsbescherming ervan tot stand? |
| 204 | Europa is een immigratieland
Jef Van Gerwen Sedert 1974 geldt in de meeste Europese landen een immigratiestop. Omdat een belangrijk gedeelte van de publieke opinie de integratie van de ‘oude’ migranten nog steeds niet verteerd schijnt te hebben, wordt deze stop niet in vraag gesteld. Maar blijft dit wel een realistisch beleid op langere termijn? En welke rol speelt de Europese Gemeenschap terzake? |
| 215 | Extreem-rechts in West-Europa
Erik Faucompret Gedurende de jongste jaren valt een heropleving waar te nemen van extreem-rechtse ideeën in omzeggens alle Westeuropese landen. De voorgestelde programma's zijn weinig coherent en doen vooral beroep op de afkeer voor niet-Europese vreemdelingen die blijkbaar leeft bij een deel van het kiezerscorps. |
| 227 | De theoloog en het embryo
G.R. Dunstan in de discussie over het menselijk embryo Luc Fonteyn De opvatting van G.R. Dunstan, een anglicaanse moraaltheoloog, over het morele statuut van het menselijk embryo speelde een belangrijke rol in het bio-ethisch overleg rond voortplantingstechnologie en embryoresearch in Britse medische beroepsorganisaties. Zijn standpunt over de relatieve waardigheid van het vroege embryo, waarvoor hij steun zoekt in de westerse traditie en in de hedendaagse biologie, wordt hier kritisch voorgesteld. |
| 237 | Dichten na de dood van God
Guido Vanheeswijck In zijn recentste publikatie, Stem en visioen, toont de Leuvense hoogleraar Herman Servotte aan hoe zes belangrijke Engelse dichters reageerden op de meest schokkende gebeurtenis uit de Europese cultuur: de dood van God. |
[Deel 3, pagina 194]
| 244 | Denken aan de middeleeuwen
Cultuurgeschiedenis en christendom Erik De Smet De mentale constructie van de middeleeuwen spreekt nog altijd tot de verbeelding. ‘Middeleeuws’ wordt willekeurig geassocieerd met ridders, jonkvrouwen, epiek maar vooral met achterlijkheid en barbaarsheid. Twee recent verschenen werken proberen daar verandering in te brengen. Het gevaar is groot dat we het verleden zien als een projectie van onze eigen tijd. |
| 251 | Van Bruegel Tot Rubens: 150 schilderijen in de mist
Paul Begheyn Paul Begheyn bezocht in Keulen de tentoonstelling Von Bruegel bis Rubens, maar verliet teleurgesteld het Wallraff-Richartz-Museum. Een variant van deze tentoonstelling is nog tot 7 maart in het Antwerpse Museum voor Schone Kunsten te zien, maar ook daar valt heel wat op aan te merken. De tentoongestelde werken verdienen nochtans een betere behandeling. Uitkijken dus naar de derde variant in het Kunsthistorisches Museum te Wenen (van 2 april tot 20 juni). |
| 259 | Aap of Adam? Wetenschap binnenste buiten
Geert Verschuuren Dat er evolutie is betwisten tegenwoordig alleen nog de creationisten. Die richten zich vooral tegen de allesomvattende verklaring van het evolutionisme waarin ze een concurrerende tweelingbroer herkennen. Heel wat misverstanden zouden uit de weg geruimd kunnen worden als beiden een onderscheid wisten te maken tussen de oorzaken en de gronden van het bestaan. |
| 265 | FORUM |
| 265 | Het testament van Leo Geerts
Joris Gerits |
| 267 | Memoires van deportatie en genocide
Gie Van Den Berghe |
| 271 | BOEKEN
♦ Ricoeur, Het kwaad ♦ Ineichen, Philosophische Hermeneutik ♦ Baudrillard, L'illusion de la fin ♦ Rorty, Contingentie, ironie en solidariteit ♦ Burkard, Weisheitstexte II ♦ Peels, De wraak van God ♦ Braulik, Deuteronomium II ♦ Plaskow, Terug naar de Sinaï ♦ Magonet, Hoe een rabbijn de bijbel leest ♦ Curran & MacCormick, Natural Law and Theology ♦ Ridderbos, Het evangelie naar Johannes ♦ Glenny, The Fall of Yugoslavia ♦ De Pauw, Volken zonder vaderland ♦ Lamberts, Een kantelend tijdperk ♦ Delathuy, Missie en staat in Oud-Kongo ♦ Kershaw, Hitler ♦ Braudel, De middellandse zee ♦ Somerwil-Ayrton, Dostojevski ♦ Nurowska, Postscriptum voor Anna en Miriam ♦ Knörrich, Lexikon lyrischer Formen ♦ Clerckx, En ze leefden nog lang en gelukkig ♦ Berkhof, Octopus Dei ♦ Kuijer, Een vogeltje voor Amsterdam ♦ Foto's van lezende schrijvers ♦ Blondin, Tour de Trance ♦ |
CORRECTIE. Een overijverige corrector meldde in Streven, februari 193, Geloven in muziek, p. 106, het overlijden van Bobby Gillespie die hij verwarde met de onlangs overleden jazz-muzikant Dizzy Gillespie. Met onze excuses aan de auteur, Jan Koenot, en aan de rockliefhebbers.
[Deel 3, achterplat]
STREVEN
MAART 1993
| Het recht en het ‘morele patrimonium’ van de mensheid
Fernand Van Neste |
| Europa is een immigratieland
Jef Van Gerwen |
| Extreem-rechts in West-Europa
Erik Faucompret |
| De theoloog en het embryo
Luc Fonteyn |
| Stem en Visioen van H. Servotte: dichten na de dood van God
Guido Vanheeswuck |
| Denken aan de middeleeuwen
Erik De Smet |
| Van Bruegel Tot Rubens
Paul Begheyn |
| Wetenschap binnenste buiten. Aap of Adam?
Geert Verschuuren |
| Het testament van Leo Geerts
Joris Gerits |
| Memoires van deportatie en genocide
Gie Van Den Berghe |
[Deel 4, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
APRIL 1993
LIJDEN
TAALGEDRAG
ANATOMIE VAN HET BEWUSTZIJN
JAARGANG 60, NR. 4, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 4, binnenkant voorplat]
STREVEN, APRIL 1993
60e jaargang, nr. 4
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland, f 99,50; andere landen BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden.
OMSLAGFOTO
Edvard Munch, De Schreeuw, litografie 35 × 25 cm, Bibliothèque Nationale, Paris, 1885.
[Deel 4, pagina 289]
| 291 | God en lijden
Johann Baptist Metz Waarom heeft de theologie zo weinig interesse voor de theodicee-vraag? Hoe kun je m.a.w. God rechtvaardigen ten opzichte van het kwaad en het lijden in de wereld? De theologie mag deze vraag niet ontwijken, maar ook niet over-beantwoorden. |
| 301 | Scheppingsgeloof: een moeilijk geloof
Martien Brinkman Kunnen goed en kwaad in deze wereld aan dezelfde schepper worden toegeschreven? Die vraag begeleidt het christendom vanaf zijn ontstaan tot op de huidige dag als een slagschaduw. Marcion (85-100) stelde reeds dat God de schepper, die het kwaad blijkbaar in het leven roept, onmogelijk te verbinden is met een God die ons uit het kwaad verlost. Daarmee formuleerde hij een dilemma dat een ‘geloof dat om inzicht vraagt’ niet kan of mag ontwijken. |
| 311 | Vragen aan Metz en Brinkman
Johan Vanhoutte De getuigenissen van mensen die kwaad en lijden aan den lijve ervaren hebben confronteren ons met het failliet van een rationele en theologische interpretatie van het lijden. J.B. Metz en M. Brinkman doen een moedige poging om dit failliet te vermijden. Maar allicht kan alleen het beeld van een lijdende God wiens liefde het waagstuk van de geschiedenis doorstaat en doorleeft, recht doen aan de klacht van de lijdende mens. |
| 316 | Vermoedens omtrent Jakob
Uwe Johnsons roman van de twee Duitslanden Vivian Liska Toen Mutmassungen über Jakob in 1959 verscheen, noemde men Uwe Johnson de ‘dichter van de twee Duitslanden’ wegens de meesterlijke vervlechting van politiek perspektief en literaire vorm in zijn roman. De gebeurtenissen van 1989 hebben Mutmassungen onverwacht aktueel gemaakt. |
| 326 | Een anatomie van het bewustzijn
Gie Van Den Berghe Onderzoek naar het bewustzijn en andere hersenfuncties zit in de lift. Uit de vele wetenschappelijke publikaties blijkt dat steeds meer neurofysiologen het statisch model van bewustzijn en geheugen inruilen voor een dynamisch model. Hier wordt één vernieuwende interpretatie voorgesteld en op haar waarde beoordeeld, vooral wat betreft consequenties voor het collectief geheugen, geschiedenis en geschiedschrijving. |
[Deel 4, pagina 290]
| 332 | Economische crisis en landbouwontwikkeling in Nicaragua
Johan Bastiaensen Nicaragua beleeft de zwaarste economische crisis uit zijn moderne geschiedenis. Op zoek naar mogelijke oplossingen staat het debat over de strategie van de landbouwontwikkeling centraal. Het cruciale discussiepunt is de mogelijke rol van de boerensector in de economische ontwikkeling. Na de recente landhervorming groeit immers het besef dat ontwikkeling zonder participatie van de boerensector niet mogelijk is. |
| 346 | Postmoderne taalattitudes?
Dirk Geeraerts Bestaat er een postmoderne verschuiving van de taalattitudes? Als de standaardtaal als ‘cultuurtaal’ deelt in de positieve evaluatie die traditioneel toegekend wordt aan de hogere cultuur (waarvan de standaardtaal niet voor niets het medium bij uitstek is), zou dan de huidige vervaging van de grenzen tussen hogere en lagere cultuur ook weerspiegeld worden in een gewijzigde waardering van de standaardtaal? |
| 354 | Het geheim van het leven
Geert Verschuuren Is een organisme niet meer dan de som van zijn delen zoals de reductionisten beweren, of moeten we met de holisten zeggen dat het toch meer is? Dit historisch conflict is nog steeds actueel. Zoals bij een telescoop kun je vanuit twee kanten kijken. De respectievelijke waarnemingen hoeven elkaar echter niet uit te sluiten. |
| 360 | FORUM |
| 360 | Is de dichter een ziener?
Joris Gerits |
| 362 | Het Oostindisch kampsyndroom
Gie Van Den Berghe |
| 366 | Barbertje moet nog steeds hangen
Erik De Smet |
| 371 | BOEKEN
♦ Apostel, Vrijmetselarij. Een wijsgerige benadering ♦ Oger & Buekens, Denken in alle staten ♦ Reynaert, De onmeetbaarheid van de geest ♦ Keel & Uehlinger, Göttinen, Götter und Gottessymbole ♦ Mathijs Rutten, Om mijn oorsprong vechtend ♦ Von Bismarck & Kabitz, Brautbriefe Zelle 92 ♦ Nouwen, Een parel in Gods ogen ♦ De Roover, De stomme van Berlaymont ♦ Walter Momper, Grenzfall ♦ Van Minnen, Het onvermijdelijke Duitsland ♦ Von Weizsäcker, Von Deutschland nach Europa ♦ Michmann e.a., Pinkas. Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland ♦ Barth, The last Voyage of Somebody the Sailor ♦ Wellershoff, Blick auf einen fernen Berg ♦ Insingel, De een en de ander ♦ Note, De tinnen soldaat ♦ |
[Deel 4, achterplat]
STREVEN
APRIL 1993
| God en lijden
Johann Baptist Metz |
| Scheppingsgeloof: een moeilijk geloof
Martien Brinkman |
| Vragen aan Metz en Brinkman
Johan Vanhoutte |
| Vermoedens omtrent Jakob. Uwe Johnson en de twee Duitslanden
Vivian Liska |
| Een anatomie van het bewustzijn
Gie Van Den Berghe |
| Economische crisis en landbouwontwikkeling in Nicaragua
Johan Bastiaensen |
| Postmoderne taalattitudes?
Dirk Geeraerts |
| Wetenschap binnenste buiten. Het geheim van het leven
Geert Verschuuren |
| Is de dichter een ziener?
Joris Gerits |
| Het Oostindisch kampsyndroom
Gie Van Den Berghe |
| Barbertje moet nog steeds hangen
Erik De Smet |
[Deel 5, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
MEI 1993
DRACULA
GERARD REVE
RACISME EN ANTIRACISME
JAARGANG 60, NR. 5, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 5, binnenkant voorplat]
STREVEN, MEI 1993
60e jaargang, nr. 5
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland, f 99,50; andere landen BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden.
OMSLAGFOTO
De ‘historische’ Dracula, houtsnede uit een Duits pamflet, gepubliceerd in Nürnberg in 1499.
[Deel 5, pagina 385]
| 387 | Traditie en tradities
Jan Kerkhofs Er is Traditie en er zijn tradities en die twee zijn niet altijd makkelijk te onderscheiden, ofschoon dat historisch en in de praktijk steeds weer geschiedt. Alleen een sterk vertrouwen op wat de Geest zegt tot alle leden van de kerkgemeenschap kan ons op weg zetten naar een groeiende herkenning van de Waarheid. |
| 397 | Racisme en antiracisme: een dovemansgesprek?
Fernand Tanghe Het antiracisme is vaak een mimesis, een rivaliserende nabootsing van het racisme. Het steunt op een grondig verschillende antropologie en waardenvisie, maar dat wordt vaak niet eens opgemerkt, zegt Pierre André Taguieff in zijn in 1987 verschenen en nu als pocket heruitgegeven boek La force du préjugé. |
| 411 | Het migrantendebat
Geert Van Eekert & Walter Van Herck Volgens Jan Blommaert en Jef Verschueren, auteurs van Het Belgische migrantendebat, delen D'Hondt en Dewinter een gemeenschappelijke ideologie. De wijze waarop de twee onderzoekers tot deze conclusie komen, roept echter enkele vragen op. |
| 420 | De brievenboeken van Gerard Reve
Vincent Hunink In maart 1993 werd Brieven van een aardappeleter van Gerard Reve gepubliceerd. Vaak klinkt de kritiek dat Reve in zijn brievenboeken weinig nieuws biedt. Om na te gaan wat hiervan waar is, worden alle tot nu toe verschenen brievenboeken naast elkaar gezet en kort geanalyseerd. |
| 429 | Onverdraaglijk belgerinkel
Rudi Laermans ‘Telefoneer steeds voor u bij iemand binnenvalt’, zegt de nieuwe hoffelijkheidscodex. De laatste jaren valt het op hoe er in sommige sociale groepen een steeds grotere behoefte is aan privacy. Het antwoordapparaat en een New Yorkse phone sociability bieden een uitweg... |
[Deel 5, pagina 386]
| 437 | Dracula: een lijk dat niet wil ontbinden
Erik Martens In 1897 schreef Bram Stoker zijn klassiek geworden horror-roman Dracula. Dit boek inspireerde de filmindustrie tot een onwaarschijnlijk aantal bewerkingen voor het grote scherm, meestal van dubieus allooi. Onlangs ontfermde de Amerikaanse cineast Francis Ford Coppola zich over het lot van de beroemde vampier uit Transsylvanië. Een tractaat over cineasten, ratten, vleermuizen, seksueel overdraagbare aandoeningen en de duisternis van Midden-Europa. |
| 452 | De biologie van de ethiek
Geert Verschuuren In de evolutie lijkt er geen plaats voor altruïsten. Zogenaamde altruïsten, werkmieren b.v., zeggen de sociobiologen, zijn in feite verkapte egoïsten want ook zij streven slechts een ‘welberekend eigenbelang’ na. Sociobiologen vatten altruïsme echter op als een ‘functie’, ethici daarentegen als een ‘waarde’. Ethiek is nog wat anders dan ‘veredelde biologie’ en morele wetten vallen niet samen met natuurwetten. |
| 458 | FORUM |
| 458 | De sporen van verval
Joris Gerits |
| 460 | Hedendaagse ethiek: een kwestie van wegwijs maken
Ludo Abicht |
| 463 | Brieven van Willem Elsschot
Emmanuel Van der Aa |
| 465 | BOEKEN
♦ Boelens, Filosoferen met Bernard Delfgaauw ♦ Decorte, Waarheid als weg ♦ Boey, Om de Waarheid te zeggen ♦ Jobsen, David. Een messiaans model ♦ Van Schaik, Vertrouwde Vreemden ♦ Breukelman, Bijbelse Theologie ♦ Eisenman & Wise, The Dead Sea Scrolls Uncovered ♦ Manselli, Franciscus van Assisi ♦ Les Jésuites à Namur 1610-1773 ♦ Stern, Goud en ijzer ♦ Ferrill, De oorsprong van oorlog ♦ Costello, James Joyce: The Years of Growth ♦ Anthierens, Willem Elsschot. Het Ridderspoor ♦ Van Boven, Een hoofdstuk apart ♦ Janka, Spuren eines Lebens ♦ Van den Broeck, Het leven na beklag ♦ Van Leeuwen, Vivaldi ♦ |
[Deel 5, achterplat]
STRAVEN
MEI 1993
| Traditie en tradities
Jan Kerkhofs |
| Racisme en antiracisme: een dovemansgesprek?
Fernand Tanghe |
| Het migrantendebat
Geert Van Eekert & Walter Van Herck |
| De brievenboeken van Gerard Reve
Vincent Hunink |
| Onverdraaglijk belgerinkel
Rudi Laermans |
| Dracula: een lijk dat niet wil ontbinden
Erik Martens |
| De biologie van de ethiek
Geert Verschuuren |
| De sporen van verval
Joris Gerits |
| Hedendaagse ethiek: een kwestie van wegwijs maken
Ludo Abicht |
| Brieven van Willem Elsschot
Emmanuel Van der Aa |
[Deel 6, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JUNI 1993
JACOB JORDAENS
DE BURGERMAATSCHAPPIJ
PLEIDOOI VOOR ZACHTE WAARDEN
JAARGANG 60, NR. 6, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 6, binnenkant voorplat]
STREVEN, JUNI 1993
60e jaargang, nr. 6
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland: f 99,50; andere landen: BEF 1.880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Jacob Jordaens, De Heilige Familie met verscheidene personen en dieren in een boot, zwart krijt, bruin gewassen, waterverf en dekverf, 273 × 289 mm, ca. 1652, British Museum, Department of Prints and Drawings, London.
[Deel 6, pagina 481]
| 483 | De idee van een burgermaatschappij
Michael Walzer Democratie, communisme, kapitalisme, nationalisme zijn vier algemeen bekende theorieën die beweren de beste biotoop te bieden voor het goede leven. Maar ze zijn alle eenzijdig. Het pluralisme van de burgermaatschappij is een (betere) biotoop van biotopen, al schept het ook wel zijn eigen problemen. |
| 498 | Individuen in de grote samenleving Een gesprek met John Coleman over Robert Bellah
Jef Van Gerwen Volgens de Amerikaanse jezuïet John Coleman, socioloog na Max Weber, Emile Durkheim en Robert Bellah, hoeft het hedendaags individualisme van de moderne westerling geen hinderpaal te zijn voor maatschappelijk engagement; het is er integendeel een noodzakelijke voorwaarde van. |
| 507 | Kunst en management
Gilbert Lenssen De relaties tussen de kunstwereld en de bedrijfswereld beperken zich meestal tot sponsoring en belegging. Nochtans zouden ondernemers en hun kaderpersoneel heel wat knowhow kunnen opdoen, mochten zij zich meer laten inspireren door de kunstenaars en hun kunstwerk. |
| 519 | Een boom in de winter Een gesprek met de auteur Inez van Dullemen
Greta Colaert Inez van Dullemen is geen onbekende. Toch is haar werk wat op de achtergrond geraakt. Ten onrechte, want zij zoekt naar de essentie van de mens. Ze ontdoet de mens van aanzien, status en macht. Wat zij vindt als ze voor het naakte staketsel van het leven staat, is niet het geweld en de agressie maar de diepe behoefte van de mens om gezien te worden door de ander, zelfs als alle uiterlijkheid is afgelegd. In deze tijd van groeiende haat en racisme is haar werk een herontdekking waard. Een gesprek. |
| 526 | De mogelijkheden van vertalen
Vincent Hunink Kan een klassieke tekst wel echt vertaald worden? Op die vraag wordt in deze bijdrage ingegaan. De aanleidingen daartoe zijn twee nieuwe vertalingen van Homerus' Odyssee, alsmede een artikel van Cornelis Verhoeven in dit tijdschrift. Betoogd wordt dat vertalen zelfs op meerdere manieren mogelijk is, mits men reële criteria hanteert. |
[Deel 6, pagina 482]
| 534 | Een pleidooi voor zachte waarden in de internationale samenwerking
Willy J. Stevens Mensenrechten en democratische beginselen spelen in de internationale samenwerking een rol als ‘zachte waarden’. Maar wordt het niet tijd dat men andere ‘zachte waarden’ als b.v. het beperken van de uitgaven voor bewapening en de strijd tegen corruptie opneemt in een ‘gedragscode voor goed publiek beleid’ en ze zoals de ‘harde waarden’, met positieve en negatieve maatregelen beveiligt? |
| 545 | De hartslag van moeder aarde? Wetenschap binnenste buiten
Geert Verschuuren Organismen houden zichzelf voortdurend onder controle. Ze houden, zo gezegd, ‘de vinger aan de pols’. Dat hebben ze in de loop van de evolutie wel ‘geleerd’. Maar de aarde dan? Hoe zit het daarmee: is de aarde zelf ook zo'n organisme? Houdt Moeder Aarde ook de vinger aan de eigen pols? Het lijkt er niet op. Het beeld van Moeder Aarde is niet meer dan een metafoor die de gevaarlijke suggestie kan wekken dat zij onze aarde onder controle houdt zoals u en ik dat meestal met ons eigen lichaam doen. |
| 552 | FORUM |
| 552 | Poëzie van Timmermans en de poëtiek van Elsschot
Joris Gerits 554 Jacob Jordaens Jan Koenot |
| 559 | De dichter en de theoloog
Hugo Roeffaers |
| 562 | BOEKEN
♦ Boey, In vrijheid goed leven ♦ De Pater, Logica: formeel en informeel ♦ Schelling, Filosofische brieven over dogmatisme en criticisme ♦ Voorsluis, Nietzsche en het Postmodernisme ♦ Freud, De man Mozes en de monotheïstische religie ♦ Schaeffer, Handboek Godsdienst in Nederland ♦ Schreckenberg, Jewish Historiography and Iconography ♦ De Kort, Kijkbijbel ♦ Lefort, Het democratisch tekort ♦ Isaacman, Jaren van angst ♦ De Tavernier (red.), Hoe (in)tolerant zijn levensbeschouwingen? ♦ Arts, De onzijdige samenleving ♦ Corbin, Bloedbad in de Dordogne ♦ Wils, Van Clovis tot Happart ♦ Leonhard, Dante Alighieri ♦ Dante Alighieri, De goddelijke komedie ♦ D'haen, Merencolie ♦ Speliers, De tong van de dichter ♦ Willemsen, De val ♦ Longus, Daphnis en Chloë ♦ Middeleeuwse ambachtslieden ♦ Goossen, Van Afra tot de Zevenslapers ♦ |
[Deel 6, achterplat]
STREVEN
JUNI 1993
| De idee van een burgermaatschappij
Michael Walzer |
| Individuen in de grote samenleving
Jef Van Gerwen |
| Kunst en management
Gilbert Lenssen |
| Een boom in de winter
Greta Colaert |
| De mogelijkheden van vertalen
Vincent Hunink |
| Een pleidooi voor zachte waarden
Willy J. Stevens |
| De hartslag van moeder aarde?
Geert Verschuuren |
| Poëzie van Timmermans en de poëtiek van Elsschot
Joris Gerits |
| Jacob Jordaens
Jan Koenot |
| De dichter en de theoloog
Hugo Roeffaers |
[Deel 7, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JULI-AUGUSTUS 1993
ARMOEDE: EEN NOORD-ZUID PERSPECTIEF
DE LEERMEESTER VAN SPINOZA
PORTRETTEN VAN DE SERIEMOORDENAAR
JAARGANG 60, NR. 7, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 7, binnenkant voorplat]
STREVEN, JULI - AUGUSTUS 1993
60e jaargang, nr. 7
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jet Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
tel. 03/237.97.94
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1993 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.640; Nederland: f 99,50; andere landen: BEF 1880
Studenten: BEF 980, f 67
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
‘Noord-Zuid perspectief’ op de wereldtentoonstelling van 1894 in Antwerpen: Groupe de Congolais in een geënsceneerd ‘Congolees dorp’, foto Ch. Bernhoeft, 1894. Zie de tentoonstelling De panoramische droom. Antwerpen en de wereldtentoonstellingen. 1885, 1894, 1930 in het Antwerpse Bouwcentrum, nog tot 31 augustus 1993.
[Deel 7, pagina 577]
| 579 | Expedities en pelgrimages
Harry Hamersma ‘Expedities’ en ‘pelgrimages’ zijn allebei tochten. Bij expedities gaat het erom het doel zo efficiënt mogelijk te bereiken. Langzame ‘expeditiebedrijven’ gaan failliet. Bij pelgrimages is de manier waarop de weg wordt afgelegd minstens even belangrijk. De weg is nl. vooral een weg naar binnen. |
| 585 | De plaats van de leermeester in de filosofie
Cornelis Verhoeven De leermeester lijkt op een vader die ons niet alleen het leven geeft, maar ook de inhoud daarvan bepaalt. Vorming van filosofische scholen en sekten is even oud als de filosofie zelf. Zij garandeert het voortbestaan van de filosofie als traditie. Maar in de filosofie is de eigen kijk op de zaak een onmisbare voorwaarde om iets te zien. Geen filosofie dus zonder vadermoord. |
| 595 | Franciscus Van Den Enden, leermeester van Spinoza
Guido Vanheeswijck Geboren op 9 februari 1602 in Antwerpen, opgehangen op 27 november 1674 in Parijs n.a.v. zijn betrokkenheid bij een samenzwering tegen Lodewijk XIV. Franciscus Van den Enden schreef tijdens zijn bewogen leven twee politicologische pamfletten - onlangs aan het licht gebracht door Spinoza-kenner Wim Klever - waaruit niet alleen blijkt dat hij een grote invloed heeft uitgeoefend op zijn leerling Spinoza, maar ook dat hij zelf een oorspronkelijk denker is. |
| 602 | Armoede en ontwikkeling in de jaren '90 Een Noord-Zuid perspectief
Johan Bastiaensen Elk jaar publiceren verschillende instellingen van de Verenigde Naties hun jaarrapporten. Ook nu staan er merkwaardige cijfers over de sociale en economische (wan)toestand van de wereld in vermeld. Het gebrek aan solidariteit van het Noorden met het Zuiden kan niet worden ontkend. De noorderlijke protectionistische praktijk blijkt bovendien in tegenstelling met het noordelijk discours over de zegeningen van de vrije markt voor het Zuiden. |
| 614 | Jean de Tinan (1874-1898). Een vergeten schrijver-dandy
Emmanuel Van der Aa De autobiografische sleutelroman Penses-tu réussir van de jonggestorven dandy Jean de Tinan (1874-1898) werd door zijn tijdgenoten hoog aangeslagen om zijn relativerende ironie en onverbloemd egotisme. De recente vertaling (1992) Het wordt nooit wat lost helaas alleen maar de verwachting in die de titel oproept. Hopelijk lukt het een volgende keer, want Tinans onafgewerkte en postuum verschenen roman Aimienne (1899) zou dat meer dan verdienen. |
[Deel 7, pagina 578]
| 620 | Schrijven in Weimar. De lijfgeur van een stad
Erik De Smet Weimar, voorjaar 1993. De geur van bruinkool en trabantjes. Er ligt nog sneeuw. De auteur brengt een bezoek aan de stad met Goethe en Eckerman als gids. Na de wandeling door de straten van de historische stadskern, beklimmen zij de Ettersberg op zoek naar het Buchenwald van Jorge Semprun. |
| 629 | Het Heilige Rusland: kopen of kapen?
Eddy Kerckhof Simvol, een tijdschrift dat jarenlang vanuit Parijs informatie over christelijke cultuur doorsluisde naar de voormalige Sovjetunie, verhuist eerstdaags naar Moskou. Een interessant voorbeeld van wereldbeschouwelijke communicatie tussen West- en Oost-Europa. |
| 637 | Uitvindingen of ontdekkingen? Wetenschap binnenste buiten
Geert Verschuuren Vele wetenschappers voelen zich ontdekkingsreizigers die zich met rationele middelen een weg banen door een nog onbekende wereld. Maar dat is een wat simpele voorstelling van zaken. Enerzijds valt er weinig te ontdekken als je niet al vooraf hebt uitgevonden waar je naar op zoek bent. Anderzijds is de vraag of jouw uitvinding een ontdekking genoemd mag worden sterk afhankelijk van het oordeel van je collegawetenschappers. |
| 644 | FORUM |
| 644 | Vertoog en literatuur in de culturele hoofdstad van Europa
Joris Gerits |
| 648 | Portretten van de seriemoordenaar
Erik Martens |
| 654 | Antwerpse retabels uit de 15e en 16e eeuw
Paul Begheyn |
| 657 | BOEKEN
◆ Marres, Persoonlijke identiteit na het verval van de ziel ◆ Lyotard, Het onmenselijke ◆ Heraclitus, Spreuken ◆ Van Peursen, Verhaal en werkelijkheid ◆ Derksen, Gaandeweg ◆ Houdijk, Theologie en marginalisering ◆ Neher, De ballingschap van het woord ◆ Rondom de geboorte van Jezus ◆ Schmidt, Eén auteur, twee boeken ◆ Verleyen, Op de rand van een vulkaan. Gesprekken met Gerard Bodifée ◆ Dante Alighieri, De monarchie en andere politieke teksten ◆ De Ridder, Het ultieme transfer ◆ Burggraeve, Van rechtvaardige oorlog naar rechtvaardige vrede ◆ Zemon Davis, Geschiedenis van de vrouw. Deel III ◆ Dinzelbacher, Sachwörterbuch der Mediävistik ◆ Van der Horst, Studies over het jodendom in de oudheid ◆ Ben-Sasson, Geschichte des Jüdischen Volkes ◆ Tisma, Argwaan en vertrouwen ◆ Agee, Laat ons nu vermaarde mannen prijzen ◆ Herzberg, Zoals ◆ Saer, De ooggetuige ◆ Wasser, Pelgrimages. Bedevaartplaatsen van de westerse christenheid ◆ |
[Deel 7, achterplat]
STREVEN
JULI-AUGUSTUS 1993
| Expedities en Pelgrimages
Harry Hamersma |
| De plaats van de leermeester in de filosofie
Cornelis Verhoeven |
| Franciscus Van Den Enden, leermeester van Spinoza
Guido Vanheeswijck |
| Armoede en ontwikkeling in de jaren '90
Johan Bastiaensen |
| Jean de Tinan (1874-1898). Een vergeten schrijver-dandy
Emmanuel Van der Aa |
| Schrijven in Weimar
Erik De Smet |
| Het Heilige Rusland: kopen of kapen?
Eddy Kerckhof |
| Uitvindingen of ontdekkingen?
Geert Verschuuren |
| Vertoog en literatuur in de culturele hoofdstad van Europa
Joris Gerits |
| Portretten van de seriemoordenaar
Erik Martens |
| Antwerpse retabels uit de 15e en 16e eeuw
Paul Begheyn |
[Deel 8, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
SEPTEMBER 1993
VERDREVEN UIT BOSNIË
BOUTROS-GHALI EN DE VN
SECUUER INDIA
JAARGANG 60, NR. 8, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X
[Deel 8, binnenkant voorplat]
STREVHN, SEPTEMBER 1993
60e jaargang, nr. 8
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
TEL 03/237.97.94 / FAX 03/238.92.80
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten. BEF 990, f 71
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Blauwhelmen in Ex-Joegoslavië, foto Eric Silance, Isopress.
[Deel 8, pagina 673]
| 675 | Seculier India Bedreigd
Amartya Sen De extreme vleugel van het hindoenationalisme brengt door rellen en het opruien van de massa een van de pijlers van India's maatschappelijke leven in gevaar: het secularisme dat de spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen en religies opvangt. De oorzaken van de moeilijkheden zijn talrijk en zij vragen elk om een gepast antwoord. |
| 691 | Boutros-Ghali en de VN
Erik Faucompret Onlangs publiceerde de secretaris-generaal van de Verenigde Naties B. Boutros-Ghali voorstellen inzake de hervorming van de volkerenorganisatie, zowel op politiek als op sociaal-economisch vlak. Al zijn deze voorstellen waardevol, toch houden ze onvoldoende rekening met het vrijwel ongewijzigde klimaat in de internationale betrekkingen. Die worden immers nog altijd gekenmerkt door het dogma van de nationale soevereiniteit. |
| 700 | En verlos ons van het kwade Drie weken in een Bosnisch vluchtelingenkamp
Hans Willemse Het eiland Brač: voor het uitbreken van de oorlog in ex-Joegoslavië een exotische paradijs in Dalmatië. Inmiddels hebben de toeristen plaats gemaakt voor enkele duizenden Bosnische vluchtelingen, moslims, die alles hebben achtergelaten. Als medewerker van de Kroatische hulporganisatie Suncokret bracht de auteur enkele weken door in hun midden. |
| 714 | Arba'ah Turim. Aan de wieg van de mediterrane boekdrukkunst
Adriaan K. Offenberg Sinds kort is de Amsterdamse Bibliotheca Rosenthaliana, die de grootste collecties joodse boeken in Europa herbergt, in het bezit van een uiterst zeldzaam exemplaar van de in Constantinopel gedrukte Arba'ah Turim, het eerste boek dat in het Nabije Oosten gedrukt werd. Wat was de achtergrond van deze bijzondere drukkersprestatie, en hoe is deze tot stand gekomen in de onmiddellijke nadagen van de verbanning van de joden uit het Spaanse rijk? A.K. Offenberg, conservator van de Rosenthaliana, tracht het spoor terug te vinden in de bewogen geschiedenis van de jonge boekdrukkunst. |
[Deel 8, pagina 674]
| 730 | De revolte van een zwijgende minderheid
Ludo Abicht Voor 1750 werden prelinguaal doven zonder uitzondering als ‘stom’ beschouwd, achterlijk. Pas rond de periode van de Verlichting kwam daar verandering in met o.a. de ‘signes methodiques’ van Abbé De l'Epée en vooral na de ontwikkeling van de nu nog gebruikte American Sign Language (ASL) in 1817. Daarmee was de strijd voor de emancipatie van de prelinguaal doven echter nog lang niet achter de rug. |
| 740 | Denkende machines. Wetenschap binnenste buiten
Geert Verschuuren Sinds Descartes zoeken we naarstig naar de machine in de mens. Zoals het hart een pomp is, zo vormen de hersenen een computer. Computers zijn immers, net als hersenen, machines die informatie verwerken. Maar informatie bestaat alleen bij gratie van een gebruiker die de informatie kan lezen. Wie is dan de gebruiker van informatie in de hersenen? Of zitten we met die vraag op het verkeerde spoor? |
| 746 | FORUM |
| 746 | Mors certa hora incerta
Joris Gerits |
| 748 | God op school
Guido Dekeyser |
| 753 | Omgaan met de dood
Jeannette van Osselen |
| 758 | BOEKEN
Vandevelde, Levenswijzer ♦ Chalier, L'histoire promise ♦ Korthals, Het communicatieve paradigma ♦ Rosenzweig, Hegel et l'état ♦ Stappaerts, God tussen kerk en discotheek ♦ Jagersma, Bijbels Hebreeuws ♦ Dohmen, Biblischer Kanon. Warum und wozu? ♦ Frevel, Das Buch Ruth ♦ Schroer, Die Samuelbücher ♦ Pieterman (red.), Elementen van bijbelvertalen ♦ Hazard, Het Europese denken in de achttiende eeuw ♦ Henri, Zonder vaandel. Belle van Zuyle ♦ Veldman, Om de erfenis van Roosevelt ♦ Nijssen, Schransen en schraalhansen ♦ Walther, Protokoll eines Tribunals ♦ Nolens, Blijvend vertrek ♦ Marres, Polemische interpretaties. Van Louis Couperus tot W.F. Hermans ♦ Ros, Liefde en ouderdom ♦ Smelik, De tweede dood ♦ Van Der Wal, Geschiedenis van het Nederlands ♦ Rombouts, Echt verliefd. Analyse van een emotie ♦ |
[Deel 8, achterplat]
STREVEN
SEPTEMBER 1993
| Seculier India bedreigd
Amartya Sen |
| Boutros-Ghali en de VN
Erik Faucompret |
| Verdreven uit Bosnië
Hans Willemse |
| Arba'ah Turim. Aan de wieg van de mediterrane drukkunst
Adriaan K. Offenberg |
| De revolte van een zwijgende minderheid
Ludo Abicht |
| Wetenschap binnenste buiten. Denkende machines
Geert Verschuuren |
| J. Eijkelboom. Mors certa hora incerta
Joris Gerits |
| God op school
Guido Dekeyser |
| Omgaan met de dood
Jeannette van Osselen |
[Deel 9, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
OKTOBER 1993
LITERAIRE BEELDEN
CONTEMPLATIEVE PSYCHOLOGIE
ONTWIKKELINGSALTERNATIEVEN
JAARGANG 60, NR. 9, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR LEUVEN X
[Deel 9, binnenkant voorplat]
STREVEN, OKTOBER 1993
60e jaargang, nr. 9
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jet Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraal 5, B - 2018 Antwerpen
TEL 03/237.97.94 / FAX 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam
TEL 020/673.68.91 / FAX 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990, f 71
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Ets van Th. van Thulden naar Rubens uit Gevartius' Pompa Introïtus...
[Deel 9, pagina 773]
| 775 | De psychologie van de verborgen bloei
Han F. de Wit In vrijwel elke contemplatieve traditie en ook wel in de filosofie wordt gewag gemaakt van een ‘staat van geest’ of van ‘zijn’ die helder en onbevangen is en die ten grondslag ligt aan onze menselijkheid. Wat zijn de psychologische kenmerken van deze staat en wat vertellen ze ons over de mogelijkheid om onze fundamentele menselijkheid te ontdekken en te cultiveren? Een verkenning vanuit de contemplatieve psychologie. |
| 788 | Filosofie en spiritualiteit
Een pleidooi voor een contemplatieve filosofie Ilse N. Bulhof Hebben filosofie en spiritualiteit iets met elkaar te maken? Hoe verrassend ook, een lezing van Derrida, een uitvoering en inoefening van het thema ‘leegte’, biedt een aanzet tot een contemplatieve filosofie. Een oude maar vergeten traditie. |
| 803 | Noyt rijcker stadt en was ter weerelt
Hubert Meeus De 16e eeuw staat in de geschiedenis bekend als de Gouden Eeuw van Antwerpen. Maar waren de tijdgenoten zich bewust van de macht en de uitstraling van de stad? Op welke manier werd de stadsideologie verspreid en hoe werd de literatuur daarvoor ingeschakeld? Welk beeld schetst die literatuur van de stad nadat het economisch verval is ingetreden? |
| 818 | Het boerenpad naar ontwikkelingsalternatieven
Kees Blokland In het klassieke moderniseringsdenken staat ontwikkeling gelijk met het verdwijnen van de boeren. Op wereldschaal is een snelle vermindering van de boerenstand niet te voorzien. Maar hoe ziet dan ontwikkeling met een omvangrijke boerenstand eruit? Waarin verschilt ze van de industriële koplopers? Landbouworganisaties uit de hele wereld bundelen hun inzichten om die vragen te beantwoorden. Technologie die arbeid aangenamer, maar niet overbodig maakt, lijkt een belangrijke voorwaarde. |
[Deel 9, pagina 774]
| 826 | Moeten we de spelling vereenvoudigen?
Marc Brysbaert Binnenkort verschijnt de nieuwe Woordenlijst van de Nederlandse Taal, die zal aangeven hoe we ons Nederlands moeten spellen. Verwacht kan worden dat deze publikatie gepaard zal gaan met een hernieuwde discussie over de zin van een spellingshervorming. De auteur belicht deze kwestie vanuit de psycholinguïstische literatuur en toont aan hoe de discussie op een wetenschappelijke manier gevoerd kan worden. |
| 839 | De wereld als uurwerk
Geert Verschuuren Een knipoog is iets anders dan met de ogen knipperen. De bedoeling achter een knipoog is van een andere orde dan een vuiltje in het oog, dat vervolgens een causaal mechanisme op gang brengt. Anders gezegd: bedoelingen hebben met de ‘geest’ te maken, oorzaken met het ‘lichaam’. Iets soortgelijks geldt voor de tegenstelling ‘hemel’ en ‘aarde. Oorzaken en bedoelingen hebben met de aarde te maken, maar zin en grond ‘zetelen’ in de hemel. In de klassieke theologie zegt men wel dat God transcendent is; dat wil zeggen dat Hij ‘van de hemel’ is en de gesloten causaliteit van de ‘aarde’ overstijgt; Hij is geen immanent schakeltje in het ‘aardse’ geheel. |
| 847 | FORUM |
| 847 | Verraderlijk vlot. Architectuur als decor
Rudi Laermans |
| 849 | Wereldcongres over de mensenrechten in Wenen Twee conferenties met uiteenlopende agenda's
Jan Stuyt |
| 852 | Greenaway voor beginners. Sally Potters ‘Orlando’
Erik Martens |
| 856 | BOEKEN
Het beeldende denken. Leven en werk van Mathieu Schoenmaekers ♦ Feyerabend, Twee dialogen over kennis ♦ De Wachter, Over nut en nadeel van het postmodernisme voor het leven ♦ Schelling, Les ages du monde ♦ Ruppert, Genesis. Ein kritischer und theologischer Kommentar ♦ Musaph-Andriesse, Haggada / Het Pesachverhaal ♦ Drewermann, Das Vater Unser ♦ Deurloo, Amsterdamse cahiers voor Exegese en Bijbelse Theologie, deel 11 ♦ Felman, Testimony Baeten, Patronaten worden Chiro ♦ Van Houtte, Het verleden van Europa ♦ Janssens, De middeleeuwen zijn anders ♦ Halbertsma, Gezichtspunten ♦ Buddingh’, Spectrum citatenboek ♦ Braet, Brugge een zomersprookje ♦ Büch, Het ijspaleis ♦ Boyle, Oost is oost ♦ Boyle, Rivier van Whiskey ♦ Pichois, Baudelaire. Een biografie ♦ Van der Horst, Masters and Miniatures ♦ Nooteboom, Zurbarán ♦ |
[Deel 9, achterplat]
STREVEN
OKTOBER 1993
| De psychologie van de verborgen bloei
Han F. de Wit |
| Filosofie en spiritualiteit
Ilse N. Bulhof |
| Noyt rijcker stadt en was ter weerelt
Hubert Meeus |
| Het boerenpad naar ontwikkelingsalternatieven
Kees Blokland |
| Moeten we de spelling vereenvoudigen?
Marc Brysbaert |
| De wereld als uurwerk
Geert Verschuuren |
| Verraderlijk vlot
Rudi Laermans |
| Wereldcongres over de mensenrechten in Wenen
Jan Stuyt |
| Greenaway voor beginners. Sally Potters ‘Orlando’
Erik Martens |
[Deel 10, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
NOVEMBER 1993
BOUWEN IN BRUSSEL
MYSTIEK UIT OOST EN WEST
HET MIGRANTENDEBAT IN NEDERLAND
JAARGANG 60, NR. 10, ISSN 0039-2324, AFGIFTEKANTOOR LEUVEN X
[Deel 10, binnenkant voorplat]
STREVEN, NOVEMBER 1993
60e jaargang, nr. 10
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
TEL 03/237.97.94 / FAX 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam
TEL 020/673.68.91 / FAX 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990, f 71
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Bouwen in Brussel, foto Luc Koenot.
[Deel 10, pagina 869]
| 871 | Het migrantendebat in Nederland
Harry Hamersma Net als in de buurlanden gaat het in Nederland bij het migrantendebat om méér dan alleen de aantallen. Het gaat ook om de vraag hoe je met de nieuwe feiten moet omgaan. Ook wanneer ze daar niet voor kiest, ziet de autochtone bevolking zich - evenzeer als de migranten - geplaatst voor de opgave te moeten leven in een heel andere maatschappij dan de vertrouwde. |
| 880 | De uitstraling van Ruusbroec
Thom Mertens Zevenhonderd jaar geleden, in 1293, werd de mysticus Jan van Ruusbroec (+1381) in de omgeving van Brussel geboren. 1993 is dus ook een Ruusbroecjaar. Jan van Ruusbroec schreef in het Middelnederlands maar raakte in heel Europa bekend via Hoogduitse, Engelse en vooral Latijnse vertalingen. Het beeld dat men van hem had, verschilde van tijd tot tijd en van plaats tot plaats. De verschillen en constanten van dit beeld kunnen ons een antwoord geven op de vraag waar Ruusbroecs kracht en uitstraling in liggen. |
| 889 | Dādū, de lieve mysticus
Winand Callewaert Er is in de Indische literatuur veel meer dan de Bhagavad Gītā, de Veda's en de Upanishads in het Sanskriet. Vanaf de jaren 1500 zijn er b.v. mystieke bewegingen ontstaan rond goeroes die in de gesproken taal van toen (niet meer het Sanskriet) een boodschap preekten van eenheid en gelijkheid onder de mensen en van liefde voor een liefdevolle God. Een literatuur die de hoogtepunten in andere religieuze culturen evenaart. Een korte selectie uit de Gezangen van Dādū (+1604) ter kennismaking. |
| 902 | Ethiek en politiek
Arie J. Leijen Ethiek en politiek staan voor ons op gespannen voet met elkaar. Reeds lang is die spanning er bij christenen en post-christenen die de waarde van de eigen subjectiviteit benadrukken. Sinds de moderne tijd is die spanning er tussen de geïndividualiseerde calculerende burger en de staat. In deze bijdrage komen Marx, Weber en Ricoeur aan het woord. Zij hebben het probleem scherp gezien en hebben, ieder op zijn eigen wijze, er een analyse van gemaakt met het oog op een leefbaar en rechtvaardig perspectief. |
[Deel 10, pagina 870]
| 912 | Bouwen in Brussel. Het dossier Eurotaurus
Jan Koenot Het dossier Eurotaurus biedt heel wat informatie over de Europese bouwperikelen in de hoofdstad. Opvallend zijn de afwezigheid van een globaal urbanistisch beleid en het gebrek aan dialoog tussen bouwpromotoren, politiek verantwoordelijken en de plaatselijke bevolking. Heeft Brussel, uit stedebouwkundig oogpunt, een uitzonderlijke kans gemist? |
| 923 | De Afrikaanse Nationale Conferenties en de bisschop-voorzitter
M'Nteba Metena In acht Afrikaanse staten is een Nationale Conferentie bijeengeroepen en voor vijf van die Conferenties is een bisschop als voorzitter gekozen. Wat was de bedoeling daarvan? Niet een theocratie, wel een nieuwe staatsvorm op basis van gerechtigheid en vrede. Bij de onderhandelingen daarover is de bisschop een neutrale bemiddelaar en het lichtende voorbeeld. |
| 934 | Kunnen dieren praten?
Geert Verschuuren Steeds meer biologen, en met name de gedragsbiologen onder hen, laten dieren tegenwoordig ‘praten’. Ze zijn op zoek naar het pratende dier. Taal is immers een vorm van informatieoverdracht. En aan informatieoverdracht doen we allemaal, of we nu mens, aap, vogel of insekt zijn. Voor informatieoverdracht heb je alleen maar signalen nodig en de levende natuur zit vol signalen. En zijn woorden in een bepaald opzicht niet hetzelfde als signalen? |
| 942 | FORUM |
| 942 | Ogentroost
Joris Gerits |
| 944 | Maria Van Hongarije. Koningin tussen keizers en kunstenaars
Paul Begheyn |
| 949 | Havels overpeinzingen
Guido Vanheeswijck |
| 953 | BOEKEN
♦ Derkse, On Simplicity and Elegance ♦ Bulhof, The Language of Science ♦ Bulhof, Ons ontbreken heilige namen ♦ Bastiaens, Interpretaties van Jesaja 53 ♦ Lapide, Das Hohelied der Liebe ♦ Chagnon, Yanomamö ♦ Labuschagne, Deuteronomium ♦ Giroud, Les hommes et les femmes ♦ Abicht, De joden van Antwerpen ♦ Ankersmit, De historische ervaring ♦ Feit & Fictie ♦ Bodar, Gezellin van de stilte ♦ Kousbroek, De vrolijke wanhoop ♦ Brokken, Vulkanen vanaf zee ♦ Van de Berge, Het silhouet ♦ Von Matt, Liebesverrat ♦ |
[Deel 10, achterplat]
STREVEN
NOVEMBER 1993
| Het migrantendebat in Nederland
Harry Hamersma |
| De uitstraling van Ruusbroec
Thom Mertens |
| Dādū, de lieve mysticus
Winand Callewaert |
| Ethiek en politiek
Arie J. Leijen |
| Bouwen in Brussel
Jan Koenot |
| De Afrikaanse Nationale Conferenties
M'Nteba Metena |
| Kunnen dieren praten?
Geert Verschuuren |
| Ogentroost
Joris Gerits |
| Maria Van Hongarije
Paul Begheyn |
| Havels overpeinzingen
Guido Vanheeswijck |
[Deel 11, voorplat]
K.C.T
STREVEN
Maandschrift voor Intellectuelen
DECEMBER 1993
60 JAAR VENSTER
OP CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ
JAARGANG 60, NR 11, ISSN 0039-2324, AGIFTEKANTOOR LEUVEN X
[Deel 11, binnenkant voorplat]
STREVEN, DECEMBER 1993
60e jaargang, nr. 11
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
TEL 03/237.97.94 / FAX 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam
TEL 020/673.68.91 / FAX 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Abonnementen januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990, f 71
LOSSE NUMMERS
BEF 220, f 14
REKENINGEN T.N.V. STREVEN
000-0088467-03 (Postcheck); 001-0152555-50 (ASLK)
409-8515871-91 (Kredietbank); 4344657 (Postbank in Nederland)
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Tijdens de restauratiewerken aan het Antwerpse ‘Centraal Station’ werd zo'n twee jaar geleden aan de rechteringang een dikke laag affiches van de muur verwijderd. Hierdoor kwam (helemaal onderaan) een fraai tafereel bloot te liggen: ‘KCT Streven, Maandschrift voor Intellectuelen’, daarnaast twee aanplakbiljetten met de vertrek- en aankomsturen van de ‘electrische treinen / trains électriques’, daterend uit oktober 1951 (foto Erik Martens).
[Deel 11, pagina 965]
| 967 | Streven: zestig jaar venster op cultuur en maatschappij
Hugo Roeffaers |
| 971 | Hoe oud of jong is Streven? Honderdvijfentwintig, tweeënzestig, zestig of twee jaar?
Otto Lankhorst |
| 987 | Ervaringen met Streven
Johan Kuin |
| 991 | Niemand weet van tevoren
Geert Bekaert |
| 997 | Mijn eigen-zinnig Streven
Eric De Kuyper |
| 1003 | De tijd van een tijdschrift
Over intellectuele gemeenplaatsen en hun gebruikers rudi laermans |
| 1011 | Het geheugen van Streven
Met de rug naar het verleden Frans Van Bladel |
| 1019 | Streven naar pluralisme
Ludo Abicht |
| 1025 | Postmodernisme en nieuwe spiritualiteit
Ilse Bulhof |
[Deel 11, pagina 966]
| 1029 | Lichtbak of venster? De plaats van wetenschap en filosofie in een cultureel maatschappelijk tijdschrift
Wil Derkse |
| 1035 | Complex, mooi en dus moeilijk, kritisch en toch troostgevend
Joris Gerits |
| 1039 | Een nieuwe rubriek voor economie en ethiek?
Toon Vandevelde |
| 1043 | Politiek en samenleving op de redactietafel
Jef Van Gerwen |
| 1049 | De Heidelbergse catechismus heeft gelijk.
Voor een seculiere katholiciteit Ger Groot |
| 1063 | INHOUDSOPGAVE STREVEN JAARGANG 60 JANUARI - DECEMBER 1993 |
[Deel 11, pagina 1063]
JANUARI 1993 - DECEMBER 1993