Streven. Vlaamse editie. Jaargang 48

[p. 929]

Politieke kroniek
Zonder vlag of wimpel

Het is praktisch niet meer mogelijk, maand na maand een overzicht te geven van het binnenlandse politiek gebeuren zonder - minstens op de onderlaag, maar doorgaans zelfs in de volle actualiteit - het drama van de crisis te evoceren. Wellicht omdat we twee of drie jaar terug, en zelfs nog in de eerste helft van 1980, energie te over hadden om ons met wat anders bezig te houden, de staatshervorming waarin praktisch niemand vandaag de dag eigenlijk oprecht nog gelooft.

Ons falen is evenwel niet zozeer te zoeken in een recent verleden; we moeten verder doordringen in de verleden tijd. In die schitterende jaren zestig, toen het allemaal niet op kon, hebben de opeenvolgende regeringen zich gedragen alsof er nooit een vuiltje aan de lucht kon komen. Het bedrijfsleven beklaagde er zich toen al over, dat de zware patronale RSZ-bijdragen de mededinging van ons land in het gedrang brachten op de wereldmarkten, maar iedereen deed of zijn neus bloedde: er werd toch nog steeds geëxporteerd.

Als er dan werd vastgesteld, dat de meer frequente toetreding van gehuwde vrouwen tot het arbeidsproces, en het omslaan van de nataliteit, rechtstreeks voor gevolg hadden dat de reserves in de kinderbijslagkassen bleven aangroeien, zou het gewoon ondenkbaar zijn geweest, een andere verdeling van de patronale RSZ-bijdrage voor te stellen. Ook al was de sector van de ziekteverzekering bestendig ziek, en kon zo worden voorspeld dat er met de pensioenreserves geen decennia zou kunnen worden voortgeboerd. Neen, wij meenden dat het best was, die reserves te gebruiken voor het oprichten van kinderkribben, voor het toekennen van een dertiende maand, en later nog eens voor een veertiende maand. Zelfs al waren er intussen enkele centiemen van het bijdragepercentage afgeknabbeld.

Het was gemakkelijker alles maar op zijn beloop te laten...

Gelijk wij steeds in het regeringsbeleid de weg van de gemakkelijkheid hebben gekozen. Een permanente optie, die ontegensprekelijk mee aan de basis ligt van de moeilijkheden waarmee niet alleen de sectoren van de sociale zekerheid maar ook de ondergeschikte besturen van jaar tot jaar te kampen hebben gehad.

In de organieke wetten was wel degelijk bepaald welk aandeel de centrale overheid, de schatkist, zou moeten bijdragen, hetzij voor de financiering van de diverse sociale zekerheidssectoren, hetzij voor het stijven van het gemeente- en het provinciefonds. Om hun begroting in evenwicht te brengen hebben de opeenvolgende regeringen er evenwel nooit iets beters op gevonden dan met programmawetten telkenmale wat meer af te knabbelen van de verplichtingen die door de organieke wetten aan de staat waren opgelegd. Dergelijke immorele faciliteitspolitiek is zozeer schering en inslag geworden dat

[p. 930]

ook de huidige ploeg, zogezegd in het kader van de sanering der overheidsfinanciën, hetzelfde spelletje speelt, en eens temeer de gemeenten en de provincies voor schut laat staan.

Niemand heeft zich blijkbaar ooit de vraag gesteld, in hoeverre nog kan worden gerekend op enige verbintenis van de Belgische staat, als die om de haverklap door een volgzaam-blind parlement wettelijk kan worden omgebogen.

Dat parlement heeft trouwens met de programmawet 1981 nog enkele van die monumentale dingen goedgekeurd, waarvan men zich kan afvragen in hoeverre ze stroken met een welbegrepen inzicht in de democratische rechtsstaat. Als voorbeeld maar even dit citaat uit art. 4: art. 42, tweede lid van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 wordt vervangen door de volgende bepaling: ‘De koning kan, bij een in ministerraad overlegd besluit, bepalen onder welke voorwaarden, volgens welke modaliteiten en met welke periodiciteit de jaarlijkse vergoedingen en vervallen renten evenals de bijslagen, verschuldigd door het Fonds voor arbeidsongevallen, betaald worden’. In hoeverre heeft het slachtoffer van een arbeidsongeval nog enige rechtszekerheid over het inkomen dat hem door de arbeidsongevallenwet wordt gegarandeerd?

En dan spreken we nog niet van de nieuwe bestemming die aan de reserves van sociale kassen wordt gegeven door deze programmawet. Die worden gewoon overgeheveld naar andere sectoren, om op die wijze de organiek-verschuldigde bijdrage van het rijk te verminderen.

Geef toe, dat dit niet de fraaiste weg is om ‘grote politiek’ te bedrijven.

Maar 't is op z'n minst een weg, die toelaat om het met de huidige coalitie nog enkele maanden langer uit te houden. Noodgedwongen, omdat...de vakantie van de dierbare landgenoten niet mag worden verstoord door een verkiezingscampagne. Na de crisis van mei is er inderdaad niet het minste veranderd in de kat-en-hond verhouding van socialisten en christendemocraten. Die blijven mekaar wantrouwig beloeren, en er wordt een ultimatum over de uitvoering van het staalplan gesteld, eenvoudig omdat de Waalse socialisten de CVP voor geen haar vertrouwen. Evenmin trouwens als de CVP vertrouwen heeft in de rode broeders, vooral niet sinds die zich achter de schermen blijkbaar zitten te verkneukelen om de vermeende onbewezen schandalen waarmee sensatiejournalisten met betrekking tot de gewestplannen uitpakken.

De regering heeft enkele maanden uitstel gekregen. Meer niet. En ze is er niet in geslaagd, om tenminste, na de programmawet 1981 de grondslagen te leggen voor de sanering van de overheidsuitgaven. Ook al was er urbi et orbi aangekondigd, dat dit het sensationale grote thema zou zijn, onmiddellijk na de indiening van die programmawet.

Het ergste is evenwel dat noch de regering, noch het parlement er zich blijkbaar rekenschap van geven, wat er tot nog toe is misgelopen, en wat er moet worden rechtgezet. Liever dan fundamentele dingen gestalte te geven, reiken uitvoerende macht en parlement mekaar de hand om het met lapmiddeltjes tot in oktober te kunnen rekken.

Zonder vlag of wimpel.

Louis Van Nuland