Streven. Vlaamse editie. Jaargang 48

[p. 838]

Politieke kroniek
Voor een heel jaar?

Bij de start van de regering-Mark Eyskens vroeg iedereen zich af, wanneer ze nu eigenlijk zou vallen: deze maand of de maand daarop. Het heeft me doen denken aan de regering-Huysmans - dat is al heel lang geleden - die het met één enkele stem meerderheid moest stellen om staande te blijven, zoals de meeuwen aan de Schelde die ook op één poot blijven staan. Van Huysmans' regering vroeg men zich ook voortdurend af, hoelang ze het nog zou kunnen uithouden, en... ze hield meer dan een jaar stand.

Of Eyskens het zo lang gaat uithouden - een regering van een jaar is inderdaad tegenwoordig al een ‘lange’ regering - weten we vooralsnog niet. En we zouden er eigenlijk ook niets durven om verwedden. Voor Mark Eyskens liggen er inderdaad teveel wolfijzers en schietgeweren klaar.

Er is vooreerst natuurlijk nog steeds de financieel-economische toestand van het land. Iedereen weet waaraan het eigenlijk schort: teveel binnenlandse consumptie met import uit het buitenland, en aan de andere kant te hoge uitgaven van de overheid. Aan die binnenlandse consumptie zou iets te doen zijn, met het beperken van de gezinsinkomens, maar daar wil de linkervleugel in de regering niet van weten. Die houdt het liever bij de in het nieuwe plan van de arbeid nog eens zo hoog geroemde blokkering van de prijzen. Alsof het probleem dààr lag, waar wij al sedert verscheidene jaren het elders in Europa rondwarende inflatiespook het zwijgen hebben opgelegd. Met geblokkeerde prijzen houden wij uiteraard het gezinsverbruik op niveau, en verplichten wij het bedrijfsleven maar te blijven importeren... In dat fameuze plan van de arbeid ben ik andermaal getroffen door het gemak waarmee op papier de werkloosheid zou kunnen worden opgelost: door vermindering van de arbeidsduur komt er werkgelegenheid vrij. Zo eenvoudig is dat. Maar dat die vermindering van de arbeidsduur te begrijpen is als een behoud van de salarissen voor een langere arbeidsweek, maar dan met minder uren, en dat dit uiteraard de kostprijzen voor onze produktie moet verhogen, dat wordt er niet aan toegevoegd.

Je kan natuurlijk niet alles op papier zetten, maar zo kan je de economie er ook niet bovenop halen.

We hebben ook nog even allusie gemaakt op de noodzakelijke vermindering van de uitgaven van de overheid. De manier waarop dat probleem is aangepakt moet ieder onbevooroordeeld waarnemer vrij sceptisch stemmen. Liever dan te gaan kijken in de begrotingsposten, wat er nu eigenlijk zou kunnen worden gemist, en bijgevolg welke uitgaven zouden kunnen worden geschrapt, doet men het veel radicaler. Ineens - zo wordt beslist - moet elke begroting met zo en zo veel worden verminderd, en er mogen geen bijkredieten bijkomen. Zijn er op een bepaald ogenblik toch bijkredieten nodig, dan moeten die worden gecompenseerd door de schrapping van een overeenstemmend krediet in de andere begrotingsposten. Met andere woorden: gooi in godsnaam geen overbodige posten uit je begroting, want je kan die

[p. 839]

mogelijk nodig hebben om iets onontbeerlijks achteraf te compenseren. En dan maar hopen, dat met het nieuwe systeem de sanering geleidelijk mag komen.

Te snel geregionaliseerd

Al is men er, wonder boven wonder, in geslaagd voorlopig de communautaire tegenstellingen weg te moffelen, eigenlijk komen ze achter 't hoekje toch weer kijken.

Ze komen kijken met de zware problematiek van het Waalse staal, waarvoor niet alleen de Vlaamse gelden uit solidariteit moeten worden aangevoerd, maar waarbij de Waalse staalbazen tegelijkertijd met dumpingprijzen de Vlaamse metaalhandel uit de markt concurreren. Zoiets kan niet blijven duren, het moet vroeg of laat botsen. En dan is het wel begrijpelijk, dat er langs Vlaamse kant stemmen opgaan om maar ineens de hele economie te regionaliseren, en niet langer het sprookje op te houden van nationale sectoren, zoals taal, textiel, scheepsbouw, en de achteraf aan het lijstje toegevoegde sector van het verpakkingsglas. Als een volksvertegenwoordiger Dupré uitrekent dat in de put van het Waalse staal van 1978 tot 1983 kapitaal moet worden gestort, dat alles samen zou volstaan om een spiksplinternieuwe staalnijverheid met speerpuntprodukten uit de grond te stampen, dan is het toch wel te begrijpen dat de Vlamingen beginnen te mopperen. Zoals we ook best kunnen begrijpen dat de Walen, die met de siderurgie hun laatste bastion zien verschrompelen, er alles op zetten om te redden wat er te redden valt.

Als we de dingen en de gebeurtenissen van de laatste maanden nuchter bekijken, dan ziet het er niet naar uit, dat er veel zal te redden vallen, en moet men zich wel de vraag stellen, of we nu echt geen vastberaden regering zouden kunnen hebben die onze hele economie in een nieuwe richting stuurt, niet langer vastgeankerd in wat voorbij is, maar doelbewust rekenend met wat er morgen komen zal.

Blijkbaar is de regering-Eyskens niet van dat kaliber. Ze slaagt er zelfs niet in tot stand te brengen wat de wet voorschrijft. En nu zitten we weer eens in het communautaire, of tenminste in de staatshervorming.

De wet van 8 augustus 1980 heeft netjes bepaald, dat per 1 januari 1982 de provincies ophouden belastingen te heffen. Aan de eigen opdrachten van de provincies verandert er die dag evenwel niets - daarover is nog steeds geen politiek akkoort tot stand gekomen - en de provincies moeten bijgevolg elders de middelen vinden om die taken te blijven uitvoeren. In dezelfde wet staat daarom zeer netjes ook, dat uiterlijk 31 juli 1981 een wet moet zijn gestemd die deze middelen aanwijst.

Die laatste wet zal er zeker niet komen voor 31 juli. De minister van Binnenlandse Zaken heeft het al uitdrukkelijk gezegd. Wat er van het overige dan nog in huis gaat komen, dat mag Joost weten.

Zoals diezelfde Joost waarschijnlijk de enige is die weet hoe de regering in de huidige moeilijke financiële toestand, de wet op de staatshervorming zal kunnen waarmaken waar die bepaalt dat per 1 januari 1982 ook een zekere fiscale autonomie van de deelregeringen tot stand moet komen. Er wordt al aan gedacht de kijk- en luistergelden voor radio en tv over te dragen aan de deelregeringen, maar wat dan met de opbrengst van de reclame, per definitie een ‘nationale’ aangelegenheid? Eerste minister Eyskens heeft al te verstaan gegeven, dat die opbrengst ook naar de gemeenschappen zou kunnen gaan, op voorwaarde dat die inkomsten elders worden gecompenseerd. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, want de wet bepaalt uitdrukkelijk hoe de dotaties moeten worden bepaald, hoe ze moeten groeien, en... nergens is er sprake van een mogelijkheid tot besparing ter compensatie van een of ander.

Louis Van Nuland