Streven. Vlaamse editie. Jaargang 48

[p. 459]

Politieke kroniek
Nog altijd averechts

Dit moet de maand worden, waarin de definitieve beslissingen vallen voor een herstelbeleid, dat ons land uit het moeras moet tillen. De hele planning van de regering moet half februari totaal operationeel zijn. En dan zullen er nog altijd geen mirakelen gebeuren. Om de eenvoudige reden, dat er in die hele trein wetsontwerpen geen enkele ingrijpende maatregel te bespeuren is, die orde schept in de staatshuishouding zelf. Jaren lang heeft men de dingen op hun beloop gelaten, zijn de begrotingen gaan aanzwellen onder een enorm aantal alleszins noodzakelijke nieuwe verbintenissen, maar een niet minder groot aantal uitgaven, waarvan de noodzaak meer dan problematisch is. Het klinkt natuurlijk te ‘liberaal’, te zeggen dat men daar eerst had moeten saneren, maar er is nu eenmaal niet aan te ontkomen: de kern van de moeilijkheden ligt daar. Zoals er nu schuchtere pogingen worden gedaan, in de nieuw ontworpen wetten, om orde op zaken te stellen in de financiering van de sociale zekerheid, zo zou eenzelfde inspanning moeten gebeuren voor de overheidsfinanciën, maar daar hebben we vooralsnog het wachten naar...

Over die maatregelen met betrekking tot de sociale zekerheid over 't algemeen, en de ziekteverzekering in het bijzonder, valt nochtans ook een en ander te zeggen. Het klinkt wel wat potsierlijk, te horen afkondigen dat de staatstussenkomst in de ziekte- en invaliditeitsverzekering, een van de zwakste schakels in het sociale zekerheidssysteem, zal worden opgevoerd. Potsierlijk omdat de sectoren van de sociale zekerheid allemaal in de verdrukking zijn gekomen en in de rode cijfers, omdat de staat de verplichtingen, die aanvankelijk waren aangegaan, van jaar tot jaar heeft afgeknabbeld, verloochend en vergruisd. En dan plots komen beloven dat het in de toekomst anders zal zijn, is voor de nuchtere waarnemer een ietsje te cynisch om geloofwaardig over te komen. De last van de saneringsmaatregelen op sociaal gebied wordt volledig op de verzekerden zelf gelegd: een fundamentele herziening van het hele systeem wordt andermaal op de lange baan geschoven. Het overdragen van bijdragen van de ene sector naar de andere, het beperken van de heersende reglementen, het fusioneren van pensioenkassen van bedienden en werknemers zijn alleszins nog verre na niet de fundamentele wijzigingen die men toch had kunnen verwachten, na de tientallen studies die reeds aan de hervorming van de sociale zekerheid werden gewijd.

De kern van de zaak

Minister Eyskens heeft te veel of te weinig gezegd, toen hij enkele weken terug peroreerde dat niet zozeer de financiën ongezond waren, maar wel dat de betalingsbalans ziek was, en dat het erop aankwam in de eerste plaats te zorgen voor een gezonde betalingsbalans.

Hij heeft daar te weinig gezegd, omdat hij goed weet dat tenslotte het hele beleid van het departement van financiën de jongste maanden er alleen maar op gericht is, om tot in de uiterste hoekjes geld op te duikelen om de staatshuishouding op gang te houden. En dan is het te begrijpen, dat er wordt gegrepen naar belastingen allerhande, naar verplichte afroming zelfs van hoge inkomens buiten de belas-

[p. 460]

tingen om, naar afschaffing van bepaalde fiscale voordelen die aan buitenlandse ingezetenen - wier investeringen wij niet konden missen - werden toegekend. Het gevolg daarvan is dat er geen buitenlanders meer te vinden zijn om in België te investeren. Dat de vreemde bedrijven eenvoudig hun deuren sluiten om andere oorden op te zoeken. En het voorbeeld van Citroën wijst er voldoende op dat het daarbij niet uitsluitend gaat om dwaze en onberekenbare Amerikanen.

Maar minister Eyskens zou er goed aan doen te bedenken dat het wegvallen van de auto-assemblage, zelfs afgezien van de Japanse concurrentie, een omgekeerd effect heeft op onze reeds zo zieke betalingsbalans, want de Citroënwagens - om het daarbij te houden - zullen blijven verkocht worden in ons land maar dan met een rechtstreekse impact op de deviezenweegschaal.

Teveel heeft de minister daar gezegd, omdat het al te gemakkelijk is anderen op hun plicht te wijzen, de nodige discipline op te brengen ten bate van het algemeen welzijn, terwijl de overheid zelf, de regering, niet de nodige discipline kan opbrengen om de overheidsfinanciën nu eens serieus te saneren. En zulke sanering gebeurt alleen door het schrappen van automatisch terugkerende uitgaven op de begroting waarvan vandaag de dag het nut meer dan twijfelachtig is.

Dergelijke verklaringen dienen de geloofwaardigheid van de regering niet, evenmin trouwens als het onophoudend bakkeleien tussen de regeringspartijen. Dan weer zit Van Miert de CVP in het haar, dan weer is 't de CVP die haar zeg moet hebben over de socialisten. En de gewone man vraagt zich nuchter af, of het abc van een regeringscoalitie die een zo belangrijke taak heeft als het keren van de crisis, niet een minimum van wederzijds vertrouwen oplegt.

Meer dan een kwart miljoen gezinnen

Dat wederzijds wantrouwen van de grote partijen, die mekaar electoraal zitten af te loeren, heeft ook zijn gevolgen op het werkende land in crisis. Wij denken hier aan de blokkering, ten onrechte, van bouwdossiers van het vrij lager onderwijs, waarvoor het Waarborgfonds reeds in 1980 had kunnen optreden. Wij denken ook aan de afremmingen op de afkondiging van de rationaliseringsbesluiten voor het secundair onderwijs, waardoor ook weer een mogelijk nieuw elan voor de bouwsector wordt afgegrendeld.

En zelfs op de mogelijkheden die door de deblokkering van het Waarborgfonds, voor het bouwen van vrije secundaire scholen, zouden kunnen ontstaan, is er nog geknaagd. Tegen de wet in worden de contingenten van de voorbije jaren ‘nog niet’ beschikbaar gesteld, en het contingent van 1981 wordt slechts voor 85 procent vrijgegeven, want het kleuteronderwijs en het hoger onderwijs van het korte type zijn nog niet aan rationalisering toe...

Wij halen die dingen aan, omdat de scholenbouw toch een belangrijke bijdrage kan leveren voor de bouwsector, wanneer men bedenkt welke ontzaglijke bedragen daarmee gemoeid zijn. Zowat 6 miljard van het Waarborgfonds, een 2 miljard van het fonds voor provincie- en gemeentescholen en een 12 miljard voor het rijksschoolgebouwenfonds. Een pakket dat toch zeker zijn gewicht in de schaal gooit voor een sector, die het momenteel zo moeilijk heeft, en die toch meer dan een kwart miljoen gezinnen, met alle toeleveringsbedrijven erbij meer dan 320 duizend gezinnen, - moet doen leven. En dan stellen wij vast in de afrekening van de Nationale Bank, dat het rijksschoolgebouwenfonds, dat nooit is geblokkeerd, dat normaal altijd heeft kunnen doorwerken, heel erg onproduktief is. Toen begin december het contingent van het nieuwe jaar werd gestort - royaal 12 miljard - was er nog een volledig zelfde jaarcontingent als saldo beschikbaar.

En dan maar blijven praten van stimulansen voor het bedrijfsleven.

Louis Van Nuland