Streven. Jaargang 3

[p. 379]

President Roosevelt's kans op herkiezing
door J.I. Corrigan
Boston College, Chestnut Hill, Mass., U.S.A.

Wordt President Roosevelt in November herkozen? Blijven de Democrats aan 't bewind? Draagt de 'New Deal' de goedkeuring van 't kiezerscorps mee in die grootsche volksraadpleging, over gansch Amerika?

De openbare meening is, van het eene eind der Vereenigde Staten tot het andere, gespannen; de twee strijdfronten staan, scherp afgeteekend, met duidelijk bepaald doel, tegenover elkaar, het kiezerscorps is zich zijne taak bewust. De uitslag dezer verkiezing brengt de Amerikaansche democratie op een keerpunt.

In zijne jaarlijksche 'boodschap' tot het Congres, in Januari l.l., heeft Mr Roosevelt duidelijk aangetoond hoe al zijne vijanden thuisgebracht kunnen worden bij de reactionnaire groepen die eens, door geldheerschappij, de macht in handen hadden; tegenover de depressie hun volledig onvermogen bekenden; maar nu deze voorbij is, het opnieuw gemunt hebben op het meesterschap dat zij voorheen uitoefenden over het levenslot en de toekomst van het Amerikaansche volk.

'Wij hebben, zegde hij, opnieuw het toezicht over het Federaal Gouvernement naar de City of Washington teruggebracht.

'Daardoor lokten wij ongetwijfeld den strijd uit, laadden wij op ons de haat van de verschanste ikzucht. En de werkelijke toedracht van het vraagstuk dat wij hier onder de oogen zien maakt het noodzakelijk aan zekere burgers de macht te ontnemen, die van anderen streng te bepalen.

'Ik heb het duidelijk verklaard toen ik, in Maart 1933, het bewind in handen nam. Toen beschreef ik de knepen der gewetenlooze schacheraars, door de publieke opinie zelf aangeklaagd; toen sprak ik over hen die den handel in de levensbenoodigdheden beheerschten en aan eigen stijfhoofdigheid en onbekwaamheid hun val moeten toeschrijven. Ik zegde dat ze hun eigen failliet erkend hadden, dat ze afstand hadden gedaan.

[p. 380]

'Afstand? Ja, in 1933; maar nu 't gevaar geweken is, vergeten zij hunne hinderlijke bekentenis, trekken zij hun afstand in, zoeken zij hunne zelfzuchtige machtspositie te heroveren. Deze minderheid uit het bedrij fsr en zakenleven streeft naar controol, oefent dikwijls daadwerkelijk controol uit en maakt gebruik van hare maclit om gezonde en eervolle zahenvereenigingen tot liet werktuig te maken van haar eigen inzichten; ze zet een wijd ontwikkelde propaganda in om onder de bevolking vuur te zaaien om tweedracht te stoken; ze wil 'zich opwerken' ten koste van 's volks vrijheden.

'Welke methodes is zij zinnens in 't staatsbestuur te doen zegevieren indien 't haar gelukt de macht te veroveren? Dezelfde als de meesten er uit in eigen bedrijf en zaken toepassen: autocratie over den arbeider, den aandeelhouder, den verbruiker, de openbare meeping. Autocraten in engen kring streven immers naar autocratie in wijder kring i Naar hunne vruchten zult ge ze leeren kennen!'

Mr. Roosevelt aanziet dus zijne vijanden als een kleine groep zelfzuchtigen, als ikzuchtige autocraten in 't nijverheids- en zakenleven, azend op autocratische machtsuitoefening in de wijder spheren van 't staatsbestuur, met het doel de millioenen-massa uit te buiten die van de weldaden van den 'New Deal' genoten. Mr. Roosevelt wil van geen wijken voor die 'verschanste ikzucht' en hare trawanten weten; hij staat paraat voor den strijd, vertrouwend op den steun der machten tot vooruitgang die in de 'New Deal' den dageraad zien van een nieuw tijdperk, van ruimer sociale rechtvaardigheid voor allen.

Het kader.

Om de beteekenis te vatten van de aanstaande verkiezingen, om te begrijpen welke wijdstrekkende gevolgen de uitslag er van kan meebrengen, is 't noodig een oogslag te werpen op den achtergrand der tegenwoordige politieke tegenstellingen.

Toen, op 4 Maart 1933, Mr. Roosevelt aan het bewind kwam waren de banken, in alle staten ofwel gesloten, ofwel werkzaam enkel met nauwe beperkingen. Onbezonnen vraag der massa naar gereed geld was tot een nationale paniek overgegaan welke onverwijld en doortastend ingrijpen noodig maakte om een einde te stellen aan dat uitputten van de muntvoorraden der natie. Mr. Roosevelt vaam digde onmiddellijk een decreet uit, dat de banken gesloten verklaarde, het heel land door.

Dat ingrijpen bracht ons tot het dieptepunt der economische ellende welke meer dan drie jaar lang gestadig toenam; dat sluiten der ban-

[p. 381]

ken wees op een algeheele economische inzinking vann het land juist wanneer het, in den grond, den ruimsten stoffelijken overvloed bereikt had. 'Onze ellende, verklaarde toen de President, komt niet uit een tekort aan goederen. Overvloed staat op den drempel, en wij zijn nu onmachtig ons met volle hand uit die schatten te putten welke daar als liet ware voor het grijpen liggen'. Want een drie jaren lange inzinking der prijzen, opeenhooping van onverkoopbare stocks, kredietenbeperking, bankkrachs, sluiting van fabrieken, stijgende werkloos-heid, onmacht der steunorganisatie hadden de natie verlamd. het weerstandsvermogen der bevolking gebroken en ze ten slotte, in een wanhopig maar geheel ondoelmatig streven naar zelfbehoud, gedreven tot dien redeloozen stormloop op de monetaire stocks.

Hierop volgde de lange reeks wetten, gestemd sloor het Congres onder den drang van Roosevelt' leiding, met het doel de natie op den weg van het herstel op te drijven: de 'National Recovery Act' (NRA) tot hulp;Voor productie en arbeid; de 'Agricultural Ad justme nt Act' (AAA) tot herstel van behoorlijke landbouwprijzen; de 'Securitie; Exchange Act' (SEC) om de speculatie te beteugelen en den verkoop der fondsen te regelen, de 'Economic Act to Maintain the Government Credit' tot bescherming van het krediet van den Staat; de 'Federal Emergencry Relief Act' (FERA) tot steun voor de hulpbehoevende werkloozen; het 'Citizens' Conservation Corps' (CCC) om zorg te dragen voor de duizenden jongere slachtoffers der crisis.

De bedoeling en het voorwerp dier verschillende wetten was uitmuntend; de beginselen welke tot grondslag liggen aan het gansche opbeuringsprogramma waren gezond en vooruitstrevend; het 'New Deal' werd begroet als de dageraad eener breeder uitstralende sociale rechtvaardigheid. Maar de spoed waarmee die wetten werden opgemaakt en gestemd belette voldoende zorg te dragen voor stricte grondwettelijkheid er van. Dit nu was een noodlottig tekort dat wij in 't gansche staatsbeleid van Mr. Roosevelt betreuren; 't was de kwets-bare plek voor de aanvallen der anti-New-Dealers.

Onder de Amerikaansche gezagsuitingen is de Constitutie de opperste wet. De wetten van het Congres en de maatregelen van bestuur van den President moeten tegen de vuurproef der grondwettelijkheid bestand zijn; hoe wijs en noodzakelijk eene wet, hoe heilvol haar voorwerp ook zijn moge, in geval ze niet met de bepalingen der grondwet strookt, kan ze aangevallen worden voor het Opperste Gerechtshof van de Vereenigde Staten en dit hoogste tribunaal, gebruik makende

[p. 382]

van zijne bevoegdheid tot rechterlijk toezicht, zaag oordeelen dat de wet of de verordening 'ultra vires' (boven de krachten) reikt en haar. om reden van ongrondwettelijkheid, als ongedaan aanzien.

Welnu dit gebeurde met vele onder de boven vermelde 'New-Deal'-maatregelen. Toen ze voor de Supreme Court aangevallen werden, heeft dit eerbiedwaardig organisme ze, naar zijne conservatieve tradities, volledig of gedeeltelijk ongrondwettelijk verklaard. Dit nu bracht verwarring in het gansche opzet.

Ziedaar de omstandigheden waarin de kiescampagne zich gaat ontwikkelen welke belooft de belangrijkste te zullen zijn sedert den Burgeroo;log. De kaders der traditioneele partijen zijn verbroken, de kiezers zijn verdeeld in 'New Deal' en 'anti-New Deal'; Roosevelt en Weg-met-Roosevelt, Reactie en Vooruitgang.

De tegenstrevers.

De groote zakenwereld - 'Big Business' - door Mr. Roosevelt als de 'verschanste hebzucht' gebrandmerkt, staat beslist tegen hem. De leaders van de zaken en nijverheidswereld beweren dat rechtstreeksche hulp, ofschoon noodzakelijk, geen geneesmiddel tegen werkloosheid is en dat het groots-werkenropbeuringsprogramma overduidelijk op een mislukking uitliep. Een oplossing van het werkloozen vraagstuk kan, naar ze meenen, komen enkel uit nieuw aanwerven van werkkrachten uitgelokt door herleving van den onderneminggeest bij de particulieren.

Ze houden staande dat de pogingen van 't landsbestuur om heropbloei te bevorderen dezen feitelijk vertraagden; dat staatssubsidies nooit vermogen tot welvaart den weg te banen; dat vermindering der uitgaven vereischt om den pijpenden nood der werkloozen te verlich-ten enkel uit nieuwe aanwerving door de particuliere ondernemingen kan komen; dat de eenige bron van inkomsten voor den Staat in bloeiende private ondernemingen gelegen is; dat eindelijk de eenige mogelijkheid om de staatsuitgaven tot een dragelijk, een aanneembaar maximum terug te brengen, om den last van de belastingen en de leepingen dragelijk te maken, eveneens moet gezocht worden in den heropbloei der private ondernemingen. Hierdoor toch worden de staats-uitgaven verminderd terwijl de inkomens van allen stijgen.

De zakenwereld beweert dat Roosevelt's politiek er naar stuurt het àmerikaansch stelsel van privaat eigendom en privaat beheer van het voortbrengings- en verdelingsaparaat te niet te doen om het te

[p. 383]

vervangen door bezit en beheer in handen van de openbare macht met, als gevolg, planeconomie, verstarring en autocratie.

Stijgende dictatoriale machtsuitoefening brengt, naar ze ons verzekeren, den vrede in gevaar en een volmacht-nestuur kan ons geen waarborgen geven; wijzigingen in de grondwet, voor zoover vereischt, moeten ingevoerd langs den weg door die grondwet zelf aangeduid en niet door een wachtgreep; wat nu de bevoegdheid tot rechterlijk con trool (over de grondwettelijkheid der wetten) der Supreme Court betreft, deze moet onverminderd en onaangetast behouden.

Bij monde van hare eigen woordvoerders erkent de Amerikaan sche zakenwereld dat hervorming in het staatsbeleid en de bestuurlijke methodes noodig blijkt - de oorzaak van haar bijval ligt zelfs in die verklaring -. Maar ze verzet zich tegen proefnemingen in den blinde en tegen wettelijke maatregelen welke de Amerikaansche werkmethoden in 't gedrang brengen en geen rekening houden met de heerlijke uitslagen die het land er aan dankt. Men brenge dus hier geen enkele verandering aan tenzij deze zich volstrekt opdringt en de goede gevolgen er van zeker zijn! Om te herstellen, om opnieuw welvarend te zijn heeft, volgens hen, ons land behoefte eerst en vooral aan het behoud der beginselen en der waarborgen welke onze staats en maat-schappelijke instellingen kenmerken.

* * *

Nauw verbonden met deze machten uit de zakenwereld, tegen President Roosevelt geschaard, staat de 'Liberty Leage', eene vereeniging waarin wij én Democrats en Republicans aantreffen met, onder deze laatsten, menigen rijkaard als de Du Pont's, de Raskob's, de Davise's, die zich bekommerd verklaren over het lot van de grondwet om reden van de dictatoriale en bureaucratische strekking in Mr. Roosevelt's bestuur.

Boven allen onder hen steekt Mr. Alfred E. SMITH uit, de ge-S wezen Governor van den Staat New York en de overwonnen candidaat voor. het Presidentschap in 1928. Wij mogen ons verwachten aan een aanval op de Convention der Democrats te Philadelphia met Juni a.s. Zijne redevoering op den avond van 25 Januari te Washington (op de partijvergadering) verwekte ontzetting en wees op een nieuwen factor in den strijd om Mr. Roosevelt uit het Presidentschap te lichten: er is tweespalt gekomen onder de Democrats, zoodanig dat een open breuk in 't, verschiet staat.

Dien avond werd aan de 'New Deal' en aan Roosevelt's politiek door den gewezen Governor Smith den zwaarsten slag toegebracht

[p. 384]

dien ze ooit te verduren hadden. Smith is de geweldigste politieke redenaar van onzen tijd, en satyrist als geen enkele. Door een stroons van geestige zetten maakte hij u 't meest versleten onderwerp weer versch en levendig. Zijne stekige en beeldrijke zinnen blijven u nog in t geheugen als de grond van de zaak u reeds lang ontging. Zijne rechtstreeksche en geweldige aanval op de methodes de laatste drie jaar te Washington in voege, was een politieke gebeurtenis van verstrekkende beteekenis.

Men had reeds gewezen op de tegenstelling tusschen de plechtige beloften van 1932 en de daden welke er op volgden; maar geen enkele had dat thema ontwikkeld zooals M r, Smith het deed. Iersche kleuren maakten het bekende onderwerp weer nieuw: een voor een doken de gedane beloften op, met telkens in 'n schelle licht de tegenstrijdigheden die ze verrieden. En zoo werd 't al een heel koddig iets. Wees er toch van verzekerd: van de verdedigers van Roosevelt's staatsbeleid lachte geen enkele!

Ze hadden reeds menigen aanval moeten verduren, nu trok Mr. Smith ze in 't belachelijke; erger nog, hij deed het door eenvoudigweg op een harde waarheid te drukken waar ze bezwaarlijk iets tegen kunnen aanbrengen: van zoodra ze aan 't bewind waren, hadden ze hun kiesplatform verlaten!

In 1928 behaalde Mr. Smith 15.000.000 stemmen; het verliezen van zijn steun kan dus voor Mr. Roosevelt noodlottig zijn. Niemand zal de oprechtheid, de volle goede trouw in twijfel trekken waarmee Mr. Smith vasthoudt aan de beginselen der democratie. Naar hij meent kwamen deze in 't gedrang, ja werd hun tekort gedaan door de wetten sedert 4 Maart 1933 gestemd; deze toch jagen de klassen tegen elkaar op, het kapitaal tegen den arbeid terwijl ze bestemd zijn om samen te werken; hij verafschuwt elke beperking van de mogelijkheid, voor het individu, om zich zoo hoog op te werken als zijne verdiensten en zijne bekwaamheid het hem mogelijk vlaken. Hij vaart daar geweldig tegen op door aan te toonen hoe de breede middenlagen der bevolking, de steun en kracht der natie, verminderd, geknakt en uitgezogen zullen worden door de onrechtstreeksche belastingen, met als einduitslag, de volledige ontreddering van al hetgeen heden aan ons openbaar leven zijn aanschijn geeft. Er valt niet aan te twijfelen, waar Mr. Smith ernstig sprak, was het inderdaad ernstig. Indien hij in Juni opnieuw Roosevelt hekelt maakt hij het daarom aan de Republicans niet weinig gemakkelijker.

[p. 385]

De aanvallen der Republicans tegen Roosevelts bestuur breidden zich dan ook uit sedert Mr. Smith tegen heen in Januari uitvoer. Ze verklaren ons dat de cynieke onverschilligheid welke zijn bestuur kenmerkte het zedelijk peil van het. politieke leven in America verlaagde; de openbare utgaven en de ontworpen belastingen zouden een onverantwoordelijke aanslag op de private eigendommen zijn; een overwinning der Democrats zal onvermijdelijk ontreddering van de Grond-wet der Vereenigde Staten met zich meesleepen, en ons wis en zeker brengen op den breeden, gevaarlijken weg naar 't verderf, op den weg naar 't ideaal van Moscou, naar den totalitairen socialistischer Staat.

En inderdaad, gelooft ge -de propagandisten der Republicans, dan was Mr. Roosevelt's politiek gekenmerkt door die onverschilligheid voor 'n verhevene zedelijke opvatting van het politiek leven: hij verbrak zijn beloften aan het volk, bleek schaamteloos onverschillig voor zijn heiligen eed de Grondwet te handhaven en te verdedigen, misbruikte zoodanig de openbare diensten dat we eene caricatuur kregen van onze wetgeving er over, wendde het openbaar muntwezen aan tot voordeel der partij aan 't bewind, deed ruime uitgaven om postjes te bezorgen aan hebzuchtige ambtenaren, verbrak zijn plechtige belofte de Government Bonds tegen een bepaalde goudwaarde terug te betalen, legde beslag op het goud zonder passende vergoeding. Deze en nog andere aanklachten kunnen tegen het staatsbestuur aangehaald: het heelt den geest en de verzuchtingen van ons openbaar leven verlaagd, het gaf ons erger dan de devaluatie van den Dollar, die nl. vaA de politieke zedelijkheid der natie. Kortom het heeft, zeggen ons de Republicans, op schandige wijze én onze staatstradities én de verplichtingen door staatsdienst opgelegd, met voeten getreden.

Met het jongste fiscaal jaar stegen, naar men beweert, de staatsuitgaven tot 7.375 millioen $, dat is met 115 ten honderd sedert vijf jaar terwijl de rentelast der staatsschuld alleen reeds gaat boven e staatsuitgaven van vóór 30 jaar. Nooit, in onze gansche geschiedenis, kenden we zoo'n schuldenlast!

* * *

En nu de houding der pers. Nog een factor van groot gewicht in den komenden strijd Sedert meerdere maanden staat een machtig en invloedrijk deel der pers tegen Roosevelt gekant. Men heeft reeds de oppositiepers er van beschuldigd dóorgaans in het bezit en onder het toezicht te staan van 'bijzondere belangen'; hare kritieken op den 'New Deal' zouden ingegeven worden door een: plaatsingsbureau'; 4M - deel der Amerikaansche bladen zou de spreekbuis zijn van de

[p. 386]

'groots zakenwereld' en hare redacties zouden zich door beweegredenen van financieelen aard laten leiden.

Màar wij moeten hier, bij het schatten van Mr. Roosevelt's kansen op herkiezing, met nog andere zaken rekening houden dan met den in-e vloed van het 'monetair controol' over de pers, wij kunnen ze als volgt samenvatten.

1.	De pers begon ontstemd te geraken toen ze, in den Zomer van 1933, zich bedreigd voelde door een duidelijke poging haar onder het bereik van het Federaal gezag te brengen bij middel van den 'Nieuws bladencode'.
2.	Deze ontstemming steeg nog toen Mr, Roosevelt zoo wat alle belangrijke beloften verbrak waardoor hij van het volk zijn mandaat bekomen had en, onder den overwegenden invloed van een groep radikalen, de volksvertegenwoordiging tot een vernederende onderwerping dwong met het doel lijnrecht tegen den Amerikaanschen staatsvorm in naar dictatoriale bestuursmethodes den koers te zetten.
3.	Het gansche land door weigerden de bladen het. goed te keuden, dat, na een korte proef van geen drie voile maanden, de bezuinigingspolitiek prijsgegeven werd om de uitheemsche theorie van Keynes toe te passen, volgens dewelke publieke uitgaven op ruime schaal het vermogen de werkloosheid te bestrijden en naar welvaart terug te voeren.
4.	De pers was nooit gunstig gestemd voor een ordening der económische bedrijvigheid door bureaucratisch ingrijpen in plaats van het vrije-mededinging stelsel onder hetwelk onze natie het economisch leiderschap over de wereld veroverd had.
5.	De meeste redacties stonden wantrouwig tegenover een land bouwprogramma dat steunde op een beperkingspolitiek van uit Washington opgelegd, met subsidieering geput uit eens belasting op de voedingsmiddelen. Deze zou immers de levensduurte doen stijgen terwijl er uitgebreide werkloosheid heerschen.
6.	De pers werd geweldig ontstemd door het besluit over de NRA. waarin de President op tergende wijze kritiek uitoefende op de beslissing van de Supreme Court (over het ongrondwettelijke in de NRA) door ze goed voor het 'paard-en-kar' tijdperk te verklaren. Die opmerking kostte aan Mr. Roosevelt den steun van menige redactie.
7.	De verhouding tusschen den President en de pers was wellicht nooit zoozeer gespannen als toen hij, verschrikt door de aanvallen vana wijlen Senator Huey P. Long. hem het wapen afnam door de zgn.. 'rijkdommen-verdeelende' taks te ontwerpen.

[p. 387]

Ziedaar hetgeen - samen met nog andere zaken - oorzaak was dat Mr. Roosevelt den steun verbeurde van de meerderheid uit de persgalerie te Washington: de President en zijne 'New Deal' had ze ontgoocheld en zij sloeg tot afbreken over.

Wat voor Mr. Roosevelt is.

Waar steunt de President op, wat maakt hem sterk? Hij mag vast er op rekenen dat zijne Partij, de Democrats, hem opnieuw tot candidaat aanstelt; daar valt niëts eens aan te twijfelen.

Hij neemt het op voor al hetgeen edel, verheven is in de sociale en economische hervorming en wel met zulken ijver en oprechtheid dat zij ons de ontzagwekkende figuur die hij is in haar gansche heerlijkheid openbaren.

De meesten onder zijne tegenstrevers vallen dan ook wel zijne plannen maar niet zijne princiepen aan. Hij bezit het vermogen millioenen te overtuigen ondanks de tegenstrijdigheid tusschen zijne beloften en de politiek welke hij volgde. De man van de straat oordeelt dat Mr. Roosevelt het opgenomen heeft voor den 'vergeten man'; dat Amerika sedert lange jaren in de klauwen ligt van de bevoorrechte standen en dat de President, ondanks misslagen in zijn bestuur, in de goede richting gestuurd heeft en het vermag door de 'New Deal' aan de massa een wijder uitstraling van sociale rechtvaardigheid te verzekeren.

Doel, programma en verwezenlijkingen van de 'New Deal,' zullen dan ook buiten twijfel op den voorgrond komen met de kiescampagne, ja zelfs er de beslissende factor in zijn. Toen President Roosevelt aan het bewind kwam, had de krisis haar dieptepunt bereikt. Hij besloot moedig de bijl aan den wortel zelf te leggen, de maatschappij te verlossen uit het stelsel en de methodes welke tot de ineenstorting van 1929 brachen. Aan dat voornemen bleef hij immer getrouw en velen schrijven aan dat vasthouden de oppositie toe welke hij tegenwoordig van de bevoorrechte standen ondervindt. Evenals hij het toen deed, wil hij ook nu daadwerkelijk en onbaatzuchtig ingrijpen, overtuigd als hij is dat er voor de Amerikaansche instellingen redding bestaat enkel door hervormingen welke een einde stellen aan de uitbuiting der massa door een kleine minderheid.

't Is hem daarbij duidelijk dat, evenals elk bestanddeel der natie onder de mistoestanden leed, zoo ook elk deel er van door de hervormingen moet bereikt worden: de landbouwer, de nijverheidsarbeider, dze mijnwerker, de ouderling oud-arbeider, de kleine ondernemer, de

[p. 388]

ambachtsman de ambtenaar. Ext hierdoor wordt l r. Roosevelts op treden van uitzonderlijke beteekenis in de geschiedenis en moet hij aller bewondering afdwingen.

Mr. Roosevelts programma trekt de massa vooral door zijn duidelijk streven naar hooger algemeene welvaart. In zijn inaugurale boodschap (tot de Kamers) sprak hij over de eischen door het werk tot herstel gesteld: 'Redding kan komen, zegde hij, door nationale ordening van en toezicht over het handels- en vervoerwezen in al hunne vormen alsook over alle overige economische diensten welke duidelijk van openbaar belang zijn.' Bij het onderteekenen van de National Industrial Recovery-wet maakte de President zijn standpunt tegenover nijverheid en arbeid in nadere bijzonderheden bekend: 'De wet die ik zoo juist onderteekende, zoo verklaarde hij, is er om het volk opnieuw aan werk te helpen, om het in de gelegenheid te stellen meer nijverheids- en landbouwproducten te koopen, om opnieuw aan onze economie rendeerende prijzen te verzekeren... Naar mijne innige overtuiging heeft geen enkele onderneming in ons land recht op langer bestaan indien dit afhankelijk is van loonen beneden het levensminimum... En hier bedoel ik meer dan hetgeen strict noodig is om er van te leven, nl. al hetgeen een behoorlijke levensstam Baard vereischt. Zoo 'n levensstandaard, verzekerd aan de wijde massa onzer 125.000.000 inwoners, schijnt mij voor onze nijverheid de rijkste markt te openen welke de geschiedenis ooit kende'. De redenaar beleed dus het beginsel der massa-productie door te verklaren dat enkel een behoorlijke, verbeterde levensstandaard vermag een einde te stellen aan het nu overdrevene in de investeering in de nijverheid.

Hetgeen het programma van de 'New Deal' voor de nijverheid voorziet luidt duidelijk principieel-nieuwe methodes in. Het steunt op het beginsel - door- geen verstandig mensch te ontkennen - dat ordenend toezicht over de groote en essentieele bedrijven volstrekt vereischt is. De 'New Deal' verwerpt het staatssocialisme, hetwelk dat ordenend toezicht wil verwezenlijken door rechtstreeksche staatsuitbating; ze verwerpt niet minder het reactionnair individualisme dat het staatsiegrijpen tegen de monopolies wil wegnemen en het ordenen der bedrijvigheid volkomen overlaat aan de eigenaars en de vrij gekozen beheerders der private ondernemingen die zich enkel aan eenige bindende verordeningen der overheid moeten houden. Tegen deze twee opvattingen in, houdt de 'New Deal' dat voortbrenging en verdeeling van al hetgeen voor levensonderhoud en -welvaart noodig

[p. 389]

is zoodanig geordend en geregeld moet worden dat allen vermogen een bepaalden minimumlevensstandaard te bereiken.

Volgens de 'New Deal' bestaat het bestendig geneesmiddel in het uitvaardigen van de wetten vereischt om het politiek-economisch stelsel zoodanig te hervormen dat de ordening der nijverheid op de eerste plaats er toe strekt zooveel mogelijk arbeiders aan het werk te stellen tegen de hoogst mogelijke loonen terwijl de vergoeding aan eigenaar en credietbezorger de laagst mogelijke is welke nog tot voldoende investeering aanzet.

De 'New Deal' staat wantrouwig tegenover het systeem van particuliere leiding der nijverheid dat in onze dagen speculateurs, afzetters, geldzuchtigen, handels-'Napoleons' in de gelegenheid stelt den ondergang van vereenigingen en naties te bewerken door hunne antisociale doeleinden na te jagen, door het betrachten hunner onzinnige ambities. Dien vorm van privaat beheer wil zij vervangen door een 'zelfbestuur in de nijverheid' dat deze richten moet naar welvaart voor de gansche natie, dat plaats zal ruimen voor uitmuntende dienaars der gemeenschap aan wie welstand en machtt moeten te beurt vallen in een maat welke overeenkomt, met hunne bewezen bekwaamheid om het volk te dienen. Zij houdt staande dat de nijverheid van het land er op de eerste plaats is om te voorzien in den nood der arbeiders van de natie. Nergens kunnen de baten der nijverheid behoorlijk verdeeld waar men niet langs democratischen weg de regels vaststelt volgens dewelke de concurrentie voor de prijzen der levensbenoodigdheden zal geschieden en waar geen controol bestaat over de interpretatie en de toepassing dier regels. Men moet het tenslotte brengen tot een metro' discti geordend stelsel dat het mogelijk maakt het verbruik op te voer ren zonder ons opnieuw tot onevenwichtigheden te brengen.

* * *

Waar ze het hebben over de reeds bereikte uitslagen, wijzen de voorstanders van Mr. Roosevelt vol vertrouwen op hetgeen de laatste drie jaren bereikt werd. Ze toonen aan hoe arbeid en zaken zich in opgaande curve voordoen en schrijven dien vooruitgang aan den weldadiger invloed van het staatsiegrijpen toe.. Ziet, zeggen zij, op welken heerlijken uitslag het herstelprogramma mag bogen; onge. veer 5.000.000 mannen en vrouwen, in Maart 1933 werkloos, vonden opnieuw werk in de private nijverheid; meer dan 4.000.000 andere in de verschillende sedertdien ontworpen groote werken; de weekstaat der loonen in December l.l. uitgekeerd door de rijverheden onder het toezicht van het Labor Department overtreft met 120.000.000 $ dien

[p. 390]

van Maart 1933, toen Mr. Roosévelt aan het bewind kwam, hetgeen een stijging met meer dan 50% sedert het laagste punt der depressie beteekent. De winsten van den landbouw in de eerste tien maanden van 1935 overtroffen met meer dan een billioen Dollar die van dezelfde maanden in 1933.

De loonarbeiders mogen wijzen op deze voordeelen sedert Maart 1933 bekomen: werkloozensteun en ouderdomsverzekering voorzien door de Social Security-wet; tot stand komen van werkrechtercraden om arbeidsgeschillen te beslechten; verder doorgevoerde samenwerking tusschen de arbeidsministeries van de staten en dat van de Federatie; uitbreiding van den federalen plaatsingsdienst in samenwerking met de staten.

De Amerikaansche loontrekker bekwam sedert Maart 19.33 groote voordeelen; maar wij zien in denzelfden tijd de productie, het landbouwinkomen, de winsten, de dividenden stijgen terwijl de positie der banken, der verzekeringsmaatschappijen, der spoorwegen veel steviger wordt.

De voornaamste oorzaak dier veelzijdige verbetering moet gezocht in het ingrijpen der openbare macht om de loonen te verhoogen, den arbeidsduur te verminderen, den prijs der landbouwproducten te verhoogen, de koopkracht op te voeren, de banken en de spoorwegen te steunen en wij mogen daaruit besluiten dat het aanhouden van dien substantieelen vooruitgang verzekerd is.

De balans over 1935 van de United States Steel Corporation geeft een netto winst van 1.084,917 $ op, dien wij mogen vergelijken met het netto verlies van 21.667.780 $ in 1934; voor de 'General Motors' was het laatste jaar het voordeeligste dat ze sedert hun bestaan kende. Beide feiten toonen ons aan dat het bestuur op een volledig succes van zijn programma mag bogen.

* * *

Besluiten wij uit dit alles dat Mr. Roosevelt ons zijne prestaties stevig staat tegenover het kiezerskorps. Den laatsten tijd was de propaganda tegen hem gevoerd én geweldig én venijnig zoodat zijn gezag bij het volk verminderde. Het vooruitzicht zijner herkiezing heeft zijne vijanden met ontzetting geslagen zoodanig dat zij alles in 't werk stellen om ze te verhinderen. Maar zij hebben geen eerstenrangscandidaar om tegenover hem te stellen en zijn onder elkaar verdeeld.

De strijd is ingezet; hoe den uitslag voorzien? Mag ik propheteeren zonder te voorspellen, welnu dan: Mr. Roosevelt zal 't halen maar op 't nippertje af.