Streven. Jaargang 3

[p. 371]

Grondslag van het Staatsgezag
de Vereenigde staten
door Prof., Dr K. du Bois, S.J.,
St.-Ignatius' Handelshoogeschool, Antwerpen.

In een vorige studie - in het Februarinummer - handelden wij over de colonies welke, na hun opstand tegen Engeland, de Vereenigde Staten vormden en over de inrichting der Staten. Hier moeten wij dan nagaan wat, in de inrichting der Federatie zelf, het kenmerkende uit de Amerikaansche staatsopvatting laat uitkomen.

Deze bijdrage is tevens eene inleiding op het artikel van J.I. CORRIGAN⁽¹⁾ die ons als het ware die staatsopvatting in actie voorstelt.

(1) In deze aflevering, blz. 379 vgg.

De federatie.

Elke colonie stond op haarzelf, bezat haar eigen kenmerken, vrij sterk verschillend van die der overige.

Toen het juk van het moederland werd afgeworpen, was men weinig er toe geneigd een zwaarder op zijne schouders te laden.

En daarom was dat der Confederatie van 1777 bijzonder licht. Te licht, zelfs, zooals de ondervinding weldra leerde.

Het dan maar wat steviger gemaakt, maar toch zoo weinig drukkend mogelijk.

De Convention te Philadelphia, in 1787 bijeengekomen en waarop 12 staten vertegenwoordigd waren, nam die taak op zich. Na drie en half maanden besprekingen en... hevige betwistingen (25 Mei-15 September) slaagde zij er in een grondwettekst op te maken om:

'Een volmaakter vereeniging (dan die van 1777) tot stand te brengen, om de rechtvaardigheid te grondvesten, de rust in 't binnenland te verzekeren, in de gemeenschappelijke verdediging te voorzien, aller welzijn te bevorderen, de weldaden der vrijheid aan onszelf en aan onze nakomelingen te verzekeren.

[p. 372]

Zoo luidt de aanhef. Hij leert ons in welken geest ze opgevat werd, nl. in een geest van vrijheid: het juk weze licht!

Hoe dit waarborgen?

1. Door de bevoegdheid der federale macht zorgvuldig te beperken tot hetgeen niet door iederen staat afzonderlijk op passende wijze kan geregeld;

2. door de wetgevende macht en de uitvoerende zoodanig in te richten dat machtsmisbruik zooveel mogelijk uitgesloten is;

Hoe, van den anderen kant voldoende hechtheid aan den federalen band verzekeren?

Die hechtheid wordt gewaarborgd door de macht toegekend aan het opperste federaal gerechtshof - terwijl dit van den anderen kant een stevig bolwerk is tegen elk machtsmisbruik.

De bevoegdheid van de federale macht.

Ze wordt nauwkeurig uiteengezet in de 18 artikels van de VIIIe sectie der grondwet, over 'de bevoegdheid van het Congres'; ze komt, wat de hoofdzaak betreft, hierop neer:

de Federatie mag eigen belastingen heffen en leeningen aangaan⁽²⁾;

(2) In het artikel van J.I. Corrigan wordt hier uitvoerig over gehandeld, laat ons dan enkele statistische gegevens meedeelen.
Voor de fiscale jaren 1912-13 en 1932-33 stelt men vast (millioenen $):

Inkomsten
	1912-13	954	368	370	1.099
	1932-33	2.625	2.208	1.314	3.222

Uitgaven
	1912-13	953	383	385	1.237
	1932-33	3.907	2.506	1.412	3.450

De inkomsten en de uitgaven der Federatie bedroegen (eveneens in millioenen $) in de jaren:

	Inkomsten	Uitgaven
1890	403	318
1900	567	521
1910	676	694
1922	4.109	3.795
1930	4.178	3.994
1931	3.190	4.092
1932	2.006	5.154
1933	2.080	5.143
1934	3.116	7.105
1935	3.800	7.376

Sedert de crisis is het budgetair evenwicht zoek en Roosevelt heeft voorwaar niet aan budgetaire deflatie gedaan!
Geen wonder dan indien de Federale schuld steeg; ze bedroeg: midden 1930: 16 milliard $, 1932: 19 milliard $, 1933: 23 milliard $, 1934: 27 milliard $, 1935: 29 milliard $.

[p. 373]

den handel met het buitenland en tusschen de staten regelen⁽³⁾;

het muntwezen regelen;

een postdienst instellen;

eigen gerechtshoven inrichten (om de overtredingen der federale wetten en verordeningen te beteugelen);

alles regelen wat met oorlog in verband staat (oorlogsverklaring, leger, vloot).

Tot hare uitsluitende bevoegdheid behooren:

de betrekkingen met het buitenland;

het muntwezen.

De Federatie vermag dus slechts weinig; op enkele aangelegenheden van economischen aard na, blijft hetgeen louter binnenlandsch is nagenoeg geheel buiten haar bereik.

En toch vreesde men nog. In zoover dat een paar jaren later (in 1791) bij die grondwet een soort Bill of Rights gevoegd werd, die o.m. verklaart:

'Het Congres mag geen enkele wet uitvaardigen met het doel een godsdienst in te voeren of de vrije beoefening er van te verbieden, de vrijheid van het woord of van de pers te beperken, of nog het recht van het volk om vreedzaam te vergaderen of dat om tot het Gouvernement verzoekschriften te richten...' (art. 1).

De Federale macht mag daarbij noch 'het recht aantasten dat het volk heeft wapens te bezitten en te dragen'; noch 'in vredestijd soldaten in een huis inkwartieren buiten toestemming van den eigenaar.' (art. 2 en 3).

Is 't al? Neen, want

'De opsomming, door de Grondwet, van enkele rechten, weze niet opgevat als het ontkennen of verzwakken van andere rechten, door het volk behouden.' (art. 9).

Na de persoonlijke rechten die van de staten. De grondwet had nauwkeurig de 'Bevoegdheid van het Congres' (sectie VIII) beschreven; nochtans wordt nu nog uitdrukkelijk verklaard:

'De macht niet aan de Vereenigde Staten door deze grondwet toegekend wordt uitdrukkelijk voorbehouden aan de Staten of aan het volk.' (art. 10).

(3) Roosevelt heeft deze bepaling willen uitrekken om verschillende zijner hervormingen te rechtvaardigen: hij meende b.v. de arbeidsvoorwaarden bij de productie te mogen regelen zoodra het producten gold tusschen de staten verhandeld. Het Hoogste Federaal Gerechtshof heeft daar anders over geoordeeld.

[p. 374]

De bijna angstvallige bezorgdheid van de grondleggers der Federatie, toch vooral de vrijheid én van de burgers én van de staten te waarborgen, komt hier duidelijk uit! Wij stelden eenzelfden zucht naar vrijheid reeds in onze vorige bijdrage vast...

Kwam er later een andere strekking op?

In 1868 - na den slavenoorlog - werd een amendement aanvaard dat in dezelfde richting gaat; het zegt dat:

'Geen enkele staat wetten uitvaardigen of toepassen mag welke de voorrechten of de immuniteiten van de burgers der Vereenigde Staten beperken. Geen staat mag iemand van zijn leven, zijne vrijheid of zijn bezit berooven tenzij langs wettelijken weg'⁽⁴⁾.

Na den wereldoorlog werd de grondwet integendeel in tegenovergestelden geest gewijzigd, nl. in 1919 door de beroemde 'drooglegging'. Verschillende staten hadden reeds het gebruik van sterken drank verboden; hetgeen ons niet verwonderen moet, maar waarom dat verbod van de Federale macht doen uitgaan? Dat strookt zeker niet met de vroeger verkondigde beginselen - men weet dat sedert 1934 de staten opnieuw naar eigen goeddunken die zaak mogen regelen.

In 1920 werd het vrouwenstemrecht an alle staten opgelegd; ook dat vermindert hunne vrijheid en kon hun overgelaten.

Krijgen wij binnen kort nieuwe, nu nog dieper ingrijpende beperkingen der vrijheid? De vraag is gesteld...

(4) De laatste woorden er van (without due process of law) gaven aanleiding tot menige betwisting; zelfs het Hoogste Federaal Gerechtshof gaf er niet altijd dezelfde beteekenis aan.

Inrichting der wetgevende macht.

Deze komt grootendeels overeen met die in de staten: 2 kamers en een beperkt vetorecht aan den President toegekend.

De staten zijn geenszins gelijk in bevolking; moet men dan in de kamers evenveel invloed aan elken staat toekennen? Het vraagstuk werd hevig betwist en, zooals 't meer gebeurt, kregen beide partijen ten halve voldoening.

In de 'House of Representatives' heeft elke staat een of meerdere vertegenwoordigers, overeenkomstig zijne bevolking. De vertegenwoordigers worden voor 2 jaar gekozen, sedert 1910 is hun aantal op 435 vastgesteld.⁽⁵⁾

(5) Alwie in zijn staat stemrecht heeft voor de Lagere Kamer heeft ook stemrecht voor de federale House of Representatives; we zagen - in ons vorig artikel - dat voor het stemrecht niet alle staten dezelfde eischen stellen.
Enkele staten hadden, in 1934-36, slechts één vertegenwoordiger, New-York 43.

[p. 375]

In de 'Senate' integendeel heeft elke staat 2 vertegenwoordigers. De senatoren worden voor 6 jaar gekozen.

De leden der beide kamers bezitten het recht op initiatief; de President integendeel vermag, evenmin als in de staten, door zichzelf of door zijne Ministers wetsvoorstellen in te dienen. Maar hij richt tot de Kamers 'Boodschappen' om hun zijne wenschen bekend te maken.

De wetteksten door beide kamers gestemd moeten hem ter goedkeuring voorgelegd en hij schenkt deze niet altijd.

Zijn veto kan door de kamers teniet gedaan enkel indien beide zich met een meerderheid van 2/3 ten gunste van de wet uitspreken. Dit beteekent praktisch dat de President - een partijman, wij moeten het altijd in aanmerking nemen - de kamers beheerscht zoolang zijne Partij in ten minste één der kamers over 1/3 der stemmen beschikt.

De uitvoerende macht.

Ook hier... niet veel nieuws, nagenoeg hetzelfde als in de staten, met het gevolg dat ook in de Federatie de President 'iemand' is, wellicht nog meer dan de Governor in de staten. Van politieke verantwoordelijkheid van de ministers met haren naasleep van vragen, interpellaties en ministeriele crisissen geen sprake; ze zijn werkelijk de dienaren van den President die ze naar goeddunken benoemt en afzet.⁽⁶⁾

Voorzeker, de President legt den eed af de grondwet te handhaven en na te leven; en de uitvoerende macht is er om de wetten uit te voeren, niet om er te maken. Evenwel, de President beschikt over een werkelijk vetorecht, duizenden benoemingen hangen van hem af, hij beslist over de wijze waarop de wetten moeten toegepast; dat alles vier jaren lang. Geen wonder dan indien zijne verkiezing dé verkiezing is welke boven alle andere Amerika's belangstelling maanden lang gespannen houdt.

Die verkiezing is getrapt, d.w.z. dat de gewone kiezers niet rechtstreeks den President aanduiden. Zij stemmen voor 'electors'. Elke staat heeft recht op een aantal electors gelijk aan dat van zijne (federale) representatives en senators. Deze electors komen samen in de hoofdstad en elk hunner duidt zijn candidaat voor het President-

(6) De benoemingen, door den President gedaan, moeten door den Senate goedgekeurd om geldig te zijn. De Senatoren maken wel eens benoemingen ongedaan. Ze vermijden evenwel in die der ministers tusschen te komen.

[p. 376]

schap aan. De uitslagen worden te Washington bijeengebracht en de candidaat die de volstrekte meerderheid bekomt, wordt verkozen verklaard. Heeft geen enkele die meerderheid bereikt, dan beslist de House of Representatives tusschen de drie meest begunstigden.

De bedoeling dezer regeling is duidelijk: de verkiezing van den President is van uitzonderlijk belang; en daarom worden door het kiezerscorps enkele uitverkorenen aangeduid, de 'clectors' opdat dezen na rijp beleid en geheel onafhankelijk den President zelf zouden aanduiden.

't Loopt geheel anders af... In Amerika treffen wij twee groote partijen aan: de Democrats en de Republicans, plus enkele partijtjes. Elke partij belegt een eerste vergadering in Januari en daarna een andere in Juni, de grootsche 'Convention', zoo wat een poll waarop afgevaardigden uit alle staten aanwezig zijn. Die 'Convention' bepaalt wie haar candidaat voor het Presidentschap is en de kiescampagne wordt voor hem heel het land door ingezet. Later duidt dan, in elken staat, de Partij zijne candidaten 'electors' aan die allen, indien ze gekozen worden, hun stem op den candidaat der Convention zullen uitbrengen.

Dit imperatief mandaat is zoodanig in de gebruiken gekomen dat alle 'electors' het als echte stemmachines uitvoeren. Het is dus voldoende te weten hoevele electors elke partij heeft doen kiezen om te kunnen uitmaken wie tot President zal aangeduid worden, tenminste indien een der partijen het bracht tot boven eene helft der 'electors'. Maar dit gebeurde telkens sedert 1824. De House of Representatives moest slechts tweemaal - bij gebrek aan volstrekte meerderheid - tusschenkomen, in 1800 en in 1824.

De Grondwetsherziening.

Elke wijziging moet de goedkeuring meedragen van 2/3 der leden van beide Federale kamers en daarna der Legislature van 3/4 der staten (dus tegenwoordig van 36). De dubbele strekking welke wij meermalen vaststelden komt hier weer op den voorgrond: vrees voor overhaastig ingrijpen en zorg dat de staten zoo weinig mogelijk tegen hun wil in zullen gebonden worden.

De rechterlijke macht.

De opvatting is hier wederom dezelfde als in de staten; met dit belangrijk verschil evenwel dat geen enkele federale rechter door volksverkiezing aangeduid wordt. Ze worden alle benoemd en wel praktisch voor het leven.

[p. 377]

We treffen ook hier gerechtshoven van verschillenden aard en graad aan. Vooral het opperste, de 'Supreme Court of the United States' is belangrijk.

Hare negen leden worden wel eens aangezien als de ware regeerders der Vereenigde Staten die zouden hebben een rechtersregeering. Die bewering is overdreven maar uit de Amerikaansche opvatting zelf van de rol van den rechter, volgt inderdaad dat hunne macht groot is.

De 'Supreme Court' is het opperste gerechtshof en de Federale Grondwet is de opperste wet. En hieruit besluit de Amerikaan heel logisch dan aan de 'Supreme Court' het laatste woord toekomt; dat zij u vrijspreekt zelfs indien eene staatswet, eene staatsgrondwet, of eene federale wet tegen u zijn op voorwaarde dat de Federale Grondwet u het recht waarborgde te handelen zooals gij het deedt. Men mag dus bij haar in beroep gaan tegen een vonnis van een staatsgerechtshof indien men dit doet op grond van ongrondwettelijkheid, d.w.z. omdat de rechter tegen de federale grondwet in veroordeelde.

Het hof beslist met een gewone meerderheid.

Dat gerechtshof spreekt zich, evenals elk ander gerechtshof, enkel over bijzondere, individueele gevallen uit. Maar wanneer het 't is eender welke wettelijke bepaling als ongrondwettelijk aangezien heeft; verliest deze feitelijk alle bindende kracht.

Dat gerechtshof is de sluitsteen van 't gansche gebouw. En inderdaad:

Hoe kon de federale band blijven bestaan zonder een organisme dat vermag als rechter op te treden tusschen de Federatie en de staten zooals de Supreme Court het doet wanneer ze een wet of een verordening van een staat of van de Federatie feitelijk te niet doet omdat ze machtsmisbruik inhoudt, 'ultra vires' gaat van wie ze uitvaardigde?

Hierbij komt nog dat de Supreme Court ook voor het beslechten der geschillen tusschen de bestuurlijke organismen - vooral tusschen de Federatie en de staten - bevoegd is.

Ze is daarbij een waarborg voor den particulier tegen de openbare macht. Dit is vanzelfsprekend, tenminste voor burgers die verlangen door de openbare macht zooveel mogelijk vrij te worden gelaten; hetgeen de Amerikaan verlangt... tenminste zoolang hij geen behoefte voelt aan staatshulp.

[p. 378]

Want de Supreme Court verklaarde meermalen zulke hulp ongrondwettelijk: slechts weinige sociale wetten vonden genade bij haar, J.I. CORRIGAN onderhoudt ons daarover.

* * *

Ziedaar dan twee tegenover elkaar staande opvattingen van het gezag in den staat; de familiaal-solidaristische van Japan en de individueel-liberale van de Vereenigde Staten.

In een volgende bijdrage zullen wij nagaan welke de echte en hechte grondslag van het staatsgezag is.