Streven. Jaargang 24

[p. 3]

Beginnen met luisteren
Editoriaal

Streven gaat weer een nieuwe jaargang in. Sensationele vernieuwingen zijn daar niet direct van te verwachten. Wij hechten nog altijd belang aan continuïteit. Al was het maar omdat alleen in de continuïteit de duurzaamheid van de verandering kan blijken.

Eén nieuw initiatief echter vraagt misschien enige inleiding en redactionele commentaar. Enkele maanden geleden hebben wij hier al melding gemaakt van een tekort dat ons werd aangewreven: ‘waarom laat u zo zelden echt jonge mensen aan het woord?’ Wij hebben daar toen prompt op gereageerd met het publiceren van twee bijdragen van studenten. In de komende jaargang willen wij iets verder gaan: maand na maand hopen wij u een reeks interviews met jonge mensen aan te bieden. Het eerste daarvan vindt u in dit nummer.

De gesprekken zijn opgenomen door Eric De Kuyper en Dirk Lauwaert. Zij hebben zich daarbij laten inspireren door een boekje van Erika Runge, waarin deze een aantal vrouwen van verschillende leeftijd - tussen 14 en 84! - en uit verschillende sociale lagen laat praten over hun ervaringen op het gebied van vrouw en maatschappij. In onze interviews komen alleen jongeren aan het woord, mannen en vrouwen, 22, 25, 28 jaar. Ze hebben allemaal gestudeerd of zijn daar nog mee bezig. Het zijn allemaal Vlamingen. De initiatiefnemers hadden de reeks graag de titel meegegeven: ‘Jonge Vlaamse Intellectuelen’ (met hoofdletters), maar niet iedere lezer zou daar direct de ironie van gesnapt hebben. Ironie ligt trouwens helemáál niet in de bedoeling: dát zal voor wie deze getuigenissen leest, algauw heel duidelijk blijken.

Het zijn geen ‘gedirigeerde’ gesprekken. Er werd alleen heel in het algemeen gevraagd of zij bereid waren over zichzelf te praten; verwacht werd dat zij het meteen ook zouden hebben over de manier waarop zij vanuit hun opvoeding en hun jonge ervaring tegen het leven en de maatschappij aankijken. De meesten hadden eigenlijk nauwelijks vragen nodig, sommigen moesten nu en dan weer even op gang worden gebracht. Maar we hebben alle vragen weggelaten, zodat het meer op monologen gaat lijken. Bij het uittikken van de bandjes en het onvermijdelijke inkorten hebben we geprobeerd het wezenlijke van de gesproken taal te bewaren. Dit is wel een andere taal dan we in Streven gewend zijn, maar wát hier verteld wordt,

[p. 4]

verschilt ook nogal wat van wat in Streven gewoonlijk ter sprake komt. Die ‘vervreemding’ dwingt misschien tot een opmerkzamer lectuur, die ook oog heeft voor wat bij alle openhartigheid nog altijd verzwegen wordt. Sommigen van de geïnterviewden wilden slechts onder één voorwaarde praten: onder geen beding mocht hun naam of identiteit bekend worden gemaakt; anderen kon dit niet schelen. Wij hebben er de voorkeur aan gegeven alle getuigenissen anoniem te houden. Dat maakt deze documenten misschien minder pikant, maar daarom niet minder authentiek.

Want het zijn wel echte mensen die hier aan het woord komen en zij spreken zich echt uit. Hoe dat allemaal aan zal komen, weten wij zelf ook niet. De reactie van velen zal zijn: hé, wat vertellen die jonge mensen daar allemaal! Daar kan ergernis in zitten en een onmiddellijk opwellende neiging om wat onervarenheid, eenzijdigheid, banaliteit of romantisme genoemd wordt, te lijf te gaan met ‘leiding’ of ‘begeleiding’ zoals dat tegenwoordig heet: je kunt zulke dingen toch zo maar niet publiceren zonder ze recht te zetten of te nuanceren! Maar wij geloven dat het op de eerste plaats op iets anders aankomt: beginnen met luisteren. Deze mensen willen praten, zij wíllen zich uitspreken. Zij weten waar hun monologen terechtkomen: in een tijdschrift dat voor velen van hen wel een heel eerbiedwaardig instituut zal zijn, waarvan in ieder geval een aantal lezers behoort tot de generatie van hun ouders en opvoeders, tot de generatie die in de maatschappij waarin zij aankomen, in hun ogen de dienst uitmaakt. Misschien vinden zij het ook wel prettig, de vermeende onaantastbaarheid van zo'n tijdschrift eens vrolijk te mogen uitdagen. Maar hun voornaamste vraag is: begin nu eens met luisteren, luister nu eens even naar dingen die je wel weet maar die je dikwijls niet wilt weten.

Wij geloven niet dat ook maar één van hen zich representatief waant voor zijn generatie. De bedoeling van de reeks is dan ook helemaal niet, een beeld op te hangen van De Jeugd Van Vandaag. Juist dat lijkt ons het meest typische: dat zij allemaal het land hebben aan hoofdletters. En er zijn er nogal wat waar zij tegen aanschoppen of waar zij aan lijden: Jeugd, Gezin, Huwelijk, Liefde, God en Kerk, Maatschappij en hun eigen Maatschappijkritiek. Het kan gezond zijn, geloven wij, zich door hen te láten uitdagen om die hoofdletters eens op hun werkelijke waarde te toetsen. Dat doe je niet door van meet af aan zekerheden tégen onzekerheden, principes tégen ervaringen te zetten, vooral niet als die principes, zoals vaak gebeurt, de ervaring van meet af aan toedekken. Daarvoor moet je beginnen met luisteren. Alleen dan kan deze reeks interviews stof leveren tot nadenken, tot onvooringenomen nadenken over je eigen individuele en maatschappelijke ervaringen.

F. Van Bladel