Streven. Jaargang 9

[p. 355]

Brief uit New York
Nieuwe kandidaten voor het Witte Huis
door Daniel J. Sullivan

TOT aan President Eisenhowers onverwachte hartaanval, was iedereen er zeker van dat bij de nieuwe kies-campagne Eisenhower en Stevenson tegenover elkander zouden staan: Eisenhower omdat de Republikeinen geen andere kandidaat hebben en Stevenson omdat geen andere Democraat een kandidatuur zou willen aanvaarden die onvermijdelijk op een nederlaag zou uitlopen. Nu echter ziet men in beide partijen een heftige strijdlust ontwaken omdat de kandidatuur voor de presidentsverkiezing plotseling belang en interesse biedt.

Uit ontzag voor de ziekte-toestand van President Eisenhower bleef gedurende de eerste weken na zijn hartaanval de politieke activiteit zeer gematigd. Zodra echter de gezondheidsbulletins beter werden, ontstond in de politieke arena een immer stijgende beroering.

Bij de Democraten is Adlai Stevenson veruit de sterkste kandidaat. Hij had zich een zeker recht veroverd door zijn doortastend optreden bij de laatste verkiezingen. Bovendien wist hij ook in alle stilte zich een stevige steun te verzekeren gedurende het laatste anderhalve jaar: hij maakte zich zeer verdienstelijk in het Zuiden waar hij heel wat tijd besteedde aan het bijleggen van de twist die zijn partij verdeelde gedurende de laatste kiesperiode. Reeds nu mag hij zeker zijn van een groot aantal stemmen in de staten van het zuiden.

Het grootste gevaar voor Stevenson ligt in de mogelijkheid dat hij enkele ‘eerste verkiezingen’ zou verliezen. Om dit te begrijpen moet men een inzicht hebben in het kiessysteem, dat zelfs voor vele Amerikanen een mysterie blijft. De kandidaten voor het presidentschap en het vice-presidentschap worden benoemd door de partij-conventie, die ook het partij-programma vaststelt. Elke staat kiest voor de conventie een groep officiële vertegenwoordigers. De wijze echter van hun verkiezing is van staat tot staat zeer verschillend.

In sommige staten worden zij op te voren (door de partij-machine) vastgestelde lijsten gekozen. Soms worden hun namen zelfs niet op het stembiljet vermeld en staat er alleen: de kiesmannen voor b.v. Truman. In andere staten worden ze afzonderlijk gekozen, aangezien iedere kiesman volgens eigen oordeel zijn stem mag uitbrengen. Een 17-tal staten kennen wat genoemd wordt de ‘eerste verkiezing’ (primary election). In die staten stelt de partij wel haar kandidaten voor het presidentschap voor, maar de kiezers binnen iedere partij stemmen op wie zij willen. Om deel te nemen aan een eerste verkiezing moet de kiesgerechtigde opgeven tot welke partij hij behoort: hij mag dan enkel stemmen op een kandidaat van die partij. Bij zo'n eerste verkiezing wordt de kandidaat voor het presidentschap, die het hoogste cijfer behaalt, de officiële kandidaat van de partij in die staat.

[p. 356]

Er kan nog een andere complicatie bijkomen: in sommige staten kan een kandidaat tegen zijn wil op de kieslijst worden gebracht. Deze mogelijkheid nu houdt één der grootste gevaren in voor Stevenson: het kan zijn dat hij gedwongen wordt zich te meten met een tegenstander als Kefauver in staten waar Stevenson zelf geen grote aanhang heeft. Indien hij hierbij herhaaldelijk een pover figuur slaat, zou dit zijn prestige ook in andere staten kunnen schaden.

Senator Kefauver is waarschijnlijk de sterkste tegenstander van Stevenson. Kefauver heeft het er immers in de laatste kies-campagne zeer goed afgebracht bij dergelijke eerste verkiezingen. Normaal gesproken zou hij zelfs minstens als vice-president zijn voorgedragen, indien hij niet op de verbeten tegenstand van de meest professionele politici van zijn partij was gestoten. Deze tegenstand had hij uitgelokt door het beruchte onderzoek waarin hij had bewezen hoe vele bestuursorganen van grote steden in connectie stonden met gangsterbenden. Ook had hij de vijandschap van President Truman opgelopen doordat hij hem op vernederende wijze had verslagen bij een eerste verkiezing in Vermont.

De populariteit van Kefauver is zeker niet verminderd en hij heeft zelf gezegd dat hij opnieuw kandidaat wou zijn. Zijn invloed op de kiezers is zo groot dat hij misschien wel kandidaat-vice-president zal kunnen worden, ondanks de politici der grote steden. Men heeft ook de indruk dat er een stilzwijgende afspraak bestaat tussen Stevenson en Kefauver: ze zouden, waar mogelijk, niet tegenover elkander optreden voor eerste verkiezingen.

Een nieuw element in de campagne is de kandidatuur van Harriman, gouverneur van New-York. Deze welgestelde afstammeling van een machtige bankiersfamilie heeft jarenlang gediend onder President Rooseveld en Truman. Hij staat bekend als een voorstander van de New Deal.

Tot aan de onverwachte ziekte van President Eisenhower had Harriman zijn steun aan Adlai Stevenson toegezegd. Nu echter, vooral onder de druk van de politieke staatsmachine heeft hij verklaard dat hij zich niet langer ‘moreel verplicht’ voelt Stevenson te steunen.

Van deze drie vooraanstaande kandidaten - die allen tot de liberale vleugel van de democratische partij behoren - schijnt Harriman de minste kansen te hebben, hoewel hij als gouverneur van New York veel te zeggen heeft bij de vaststelling van het grote stemmenblok in zijn eigen staat. Soms hoort men ook nog wel andere kandidaten noemen: meestal zijn het politici uit het Zuiden van conservatieve richting. Doch Kefauver en Stevenson hebben ervoor gezorgd het Zuiden voor zich te winnen.

De Republikeinen hunnerzijds zoeken wanhopig; naar kandidaten. Thomas Dewey werd eens te meer genoemd. Al heeft hij veel gezag in de gematigde vleugel van de Republikeinse partij, toch is het onwaarschijnlijk dat hij zijn kandidatuur zal stellen. Normaal zal hij zich inzetten voor Vice-president Nixon. Harold Stassen heeft aangekondigd dat hij niet zal weigeren indien op hem beroep wordt gedaan. Senator Knowland van Californië komt ook uit voor zijn ambities. Hij is dé kandidaat van de isolationisten. Als bittere vijand van Nixon, heeft hij erover gewaakt de partij-machine in Californië niet uit handen te geven.

Wegens de magische kracht, die uitgaat van de naam Eisenhower, werd de broer van de President, Milton Eisenhower, herhaaldelijk vermeld. Als president van het Pensylvania State College, is Milton Eisenhower een intieme raadsman geweest van zijn broer Ike, die beweert dat Milton ‘de hersenen van de

[p. 357]

familie heeft’. De broer van de President heeft administratieve posten bekleed zowel onder Roosevelt als onder Truman, doch nooit een electorale functie. Uit welvoeglijkheid kan de President hem echter zijn steun niet verlenen. Het feit alleen reeds dat men Milton Eisenhower naar voren brengt wijst op de radeloosheid van zijn partij.

Humphrey, Treasury Secretary, wordt beschouwd als een mogelijk kandidaat. Zijn voortvarendheid gaat gepaard met een aangenaam karakter: men zegt dat hij de knapste man is in het huidige Cabinet. Maar hij heeft nooit een electoraal ambt bekleed en zijn leeftijd (ouder dan Eisenhower) is in zijn nadeel.

De sterkste kandidaat die de Republikeinen zouden kunnen aanduiden is Chief Justice Warren van het Opperste Gerechtshof. Hij alleen beschikt over een ruime politieke ervaring en geniet een groot aanzien hetgeen de onafhankelijke kiezers kan beinvloeden. Doch Warren, oud-gouverneur van Californië, heeft expliciet verklaard dat hij zijn kandidatuur niet zal stellen. Het is evenwel mogelijk doch weinig waarschijnlijk dat een persoonlijk aandringen van President Eisenhower hem op zijn besluit zal doen terugkomen.

Veel waarschijnlijker echter zal Vice-president Nixon de republikeinse kandidaat worden. Zijn huidig ambt heeft hem op de voorgrond geplaatst en veel prestige bezorgd. Het is algemeen bekend dat Eisenhower hem hoog schat en hem ook zal steunen. Hij wordt verder gerugsteund door de populaire pers en door zeer invloedrijke weekbladen als Time en Newsweek. Volgens Gallup is hij de enige kandidaat met Warren die een grote aanhang vindt bij de massa.

Nixon is een veelomstreden figuur ook binnen zijn partij. Hij is nooit de zeer harde klap te boven gekomen, die de ontdekking van zijn geheim fonds voor de kies-campagne hem in 1952 toebracht. Hij is ook gewikkeld in een partij-twist in zijn eigen staat, waar hij de tegenwerking en de politieke ambities van Senator Knowland en van gouvernier Knight moet overwinnen.

Nixons kandidatuur heeft een zware schaduwzijde: ze zal zo goed als zeker de intense bitterheid die het Amerikaanse politieke leven in de laatste jaren kenschetste weer doen toenemen. De Democraten evenzeer als de Republikeinen erkennen dat het presidentschap van Eisenhower zegenrijk is geweest in zover het de storm van onverbiddelijke haat en bijna hysterische angst uit de na-oorlogse periode heeft doen luwen. Deze rust zou erg bedreigd worden aangezien het meest geliefde politieke wapen van Nixon in het verleden immer hetzelfde is geweest: hij beschuldigt al zijn tegenstanders van pro-communisme. In de kiescampagne van 1954 was hij het die de Democraten bestempelde als ‘de partij van het verraad’. In 1952 was hij het die het land afreisde om overal Truman en Acheson als pro-communisten te brandmerken.

De loopbaan van Nixon is een treffend voorbeeld van de nieuwe richting in de Amerikaanse politiek: de synthetische uitbouw van een politieke figuur die door de moderne propaganda-techniek wordt afgestemd op een vooraf-ontworpen model.

Toen hij in 1946 voor het eerst zijn kandidatuur stelde, was Nixon een onbekende, jonge advocaat, die er niet eens zeker van was of hij wel ingeschreven stond bij de Republikeinse partij. In dat jaar zochten de Republikeinen van Californië naar een man die het tegen volksvertegenwoordiger Jerry Voorhis zou opnemen. Deze laatste was een liberaal-getinte Democraat, die zeker was van zijn herkiezing. Nixon stemde overeen met het type dat volgens de politici de meeste kansen had: hij was jong en had gestreden in de oorlog, zijn ver-

[p. 358]

leden was smetteloos en hij was gehuwd met een aantrekkelijke vrouw. Hij was ook een goed redenaar en improvisator.

Op aanraden van zijn patroons zette Nixon de kiescampagne in als verwoed anti-communist, die zijn tegenstanders op alle mogelijke manieren met de communisten gelijkschakelde. Nixon behaalde de overwinning al had zijn tegenstander in feite een uitgesproken anticommunistisch verleden!

Gedurende zijn eerste jaren als volksvertegenwoordiger maakte Nixon deel uit van het House Committee dat het geval Hiss behandelde. Hij zelf kreeg het beruchte middernachtelijk bezoek dat de eerste bewijzen bracht van Hiss' connecties met de Communistische Partij. Dit verzekerde zijn keuze in 1950.

In 1952 bond Nixon de strijd aan met Helen Gahagan Douglas voor een senaatszetel. Nixon buitte eens te meer het geval Hiss uit en beschuldigde Mrs. Douglas ervan immer in de Senaat te hebben gestemd als de communist Vito Marcantonio!

In het Congres koos Nixon immer voor de conservatieve oplossingen: zo stemde hij b.v. tegen de programma's van hulpverlening aan de vreemde en voor het afschaffen van de prijscontrôle.

Evenals Stassen en Dewey, wordt Nixon gekenmerkt als ‘het produkt van de nieuwe synthetische politiek’. In pers, radio en televisie, heeft de industrie der propaganda krachtige middelen ontdekt om de volksopinie te bewerken door nieuwe noden te scheppen en nieuwe produkten op te dringen. Waarom zou men niet kunnen doen voor een politiek man wat men doet voor commerciële produkten? Evenals een aangepaste publiciteit voorspoedige cinema- en radio-concerns kan opbouwen, zo wil men ook politieke concerns oprichten.

De ‘synthetische’ kandidaat is meestal de spreekbuis van conservatieve strekkingen, want het vraagt heel wat geld en technische middelen om een nieuwe ‘ster’ te lanceren. De kandidaat zelf komt meestal overeen met een soort mensen dat gevaarlijk veelvuldig is in het Amerikaanse zakenleven: de handige schrijver, publicist of vertegenwoordiger, die zichzelf verhuurt als technicus ter bevordering van om het even welke zaak, waarvoor men hem betaalt. Harold Stassen leverde in 1948 een typisch staaltje van deze werkwijze: voor zijn campagne liet hij een technische dienst de publieke opinie peilen. Aan de hand van de verstrekte gegevens besliste hij over welke punten hij zou spreken en welke houding hij daarbij zou aannemen.

Het type dat in het geval van Nixon naar voren komt, is dat van de ernstige jonge man, met echt-Amerikaanse ambities. Het is het type van de handige verkoper, die zijn waar met een heilige overtuiging aan de man brengt. Hij is een uitstekend spreker voor de T.V. en kent intuitief de waarde van de nodige mise-en-scène. Ziehier een treffend voorbeeld: Bij de terugkeer van President Eisenhower uit Genève, gutste de regen neer op de officials die hem op het vliegveld opwachtten. Nixon deelde zijn bevelen uit: niemand mocht een paraplu openen: want de paraplu was het symbool van een verzoening door concessies en kon de toeschouwers aan München herinneren.

De techniek van Nixon is echter doeltreffend bij de massa. Of dat genoeg is om hem in het Witte Huis te brengen, kan betwijfeld worden. Senator Know-land van Californië verklaarde onomwonden: ‘Ik geloof niet dat een Pepsodent-glimlach, een gevat antwoord, een grote begaafdheid als acteur voor de T.V. en een gewiekstheid om grote beslissingen te ontwijken, de juiste eigenschappen zijn voor een verantwoordelijke post’.