Streven. Jaargang 8

[p. 68]

Brief uit New York

OM de samenstelling van het nieuwe Congres in de Verenigde Staten te kunnen begrijpen, dient men te beseffen, dat in het Amerikaanse politieke leven veel minder partijdiscipline bestaat dan gewoonlijk het geval is in de parlementaire staatsinrichtingen van Europa. Een Democratisch of Republikeins Congreslid kan handelen, en handelt ook dikwijls, geheel onafhankelijk van de partijleiding, en zijn partij kan daar weinig meer aan doen dan hem steun bij benoemingen onthouden. Theoretisch is het mogelijk iemand van de partij af te schrijven, ‘to read a man out of the party’, maar feitelijk betekent dit weinig meer dan een officiële afkeuring namens de partij. Niet zelden werkt dit ten voordele van het berispte Congreslid, zoals bij voorbeeld in het welbekende geval van de poging van Roosevelt om de Democraten ‘uit te zuiveren’, waarvan hij meende dat ze zijn program tegenwerkten. Sedertdien zijn er steeds mannen geweest, die met succes zich candidaat stelden voor een openbaar ambt steunend op de reputatie van martelaar, die zij in die tijd hadden weten te winnen.

Het resultaat van deze hoge mate van onafhankelijkheid van het individuele Congreslid - meer bijzonder van de individuele Senator, die voor een periode van zes jaar gekozen wordt - is dat elk van de hoofdpartijen bestaat uit een coalitie van wisselende en soms onderling tegenstrijdige fracties.

De grotere groeperingen zijn heel duidelijk. Binnen de Republikeinse Partij is een harde kern van ultra-conservatieven, op binnenlands gebied gewoonlijk vereenzelvigd met een economische philosophie van vergedreven individualisme, en voor het buitenland met een isolatie-politiek. De rest van de partij kan gekarakteriseerd worden als gematigde of liberale conservatieven. De strijd tussen Taft en Eisenhower voor het ambt van President is een illustratie van deze verdeeldheid. De keuze van Knowland als leider van de partij in de Senaat en van Nixon als candidaat voor het Vice-Presidentschap betekenden concessies aan de conservatieve Taft-fractie.

Binnen de Democratische Partij bestaat eveneens een splitsing in liberalen en conservatieven met veel kans dat de conservatieve Democraten erg lijken op liberale Republikeinen, welke laatsten voor het merendeel uit de Zuidelijke staten komen. De liberale Democraat gaat gewoonlijk door voor de man van de New Deal en de Fair Deal. Beide vleugels van de Democratische partij voelen internationaal op het gebied van buitenlandse zaken.

Een van de taken van de President is wetsvoorstellen ter goedkeuring aan het Congres voor te leggen. Met een Democratische meerderheid in het Congres staat President Eisenhower voor de taak een vijandige politieke partij er toe te brengen zijn program van wetgeving te aanvaarden. Dat program valt in twee delen - waarvan het een de internationale politiek, het ander de binnenlandse problemen bestrijkt (met natuurlijk hier en daar een vermenging van de twee).

Wat het internationaal programma van de President betreft, behoeft men aan de aanvaarding ervan niet te twijfelen, aangezien het een voortzetting is van hetgeen reeds vóór 1953 in hoofdtrekken het programma was van de Democratische partij. Bovendien heeft de leiding van de Democratische partij openlijk beloofd dit gedeelte van het presidentieel programma te zullen steunen. Waar de

[p. 69]

President wél tegenstand zal ontmoeten, zal deze komen vanuit zijn eigen partij, van de leden der ultra-conservatieve groep, zoals Senator Rowland en Senator Bricker. De coalitie van Democraten en gematigde Republikeinen is echter ongetwijfeld sterk genoeg om de voortzetting van de nationale buitenlandse politiek veilig te stellen: meer in 't bijzonder, de kwesties van de Europese eenheid en herbewapening, wederzijdse handelsverdragen, de weigering om Rood China te erkennen, het in bedwang houden van het Communisme over de hele linie. Met zijn buitenlands politiek program zal de President vermoedelijk wel op tegenstand stoten bij de kwestie van de hulp aan het buitenland, meer bijzonder Azië. Op dit punt is te verwachten, dat de conservatieve Democraten één lijn zullen trekken met de conservatieve Republikeinen ten einde minstens de sommen te besnoeien die volgens het program beschikbaar zouden worden gesteld.

Het binnenlands program van de President omvat een plan om de Taft-Hartley arbeidswet in meer liberale zin te wijzigen. Een samengaan van conservatieve Democraten en Republikeinen zal zijn voorstellen omtrent dit punt vermoedelijk in de grond boren. Het gevaar van een gelijksoortige coalitie zal de voorstellen betreffende Woningbouw en Gezondheidszorg tot een onbeduidend minimum doen slinken. De Democraten zullen waarschijnlijk tegen de belastingvoorstellen van de President zijn en grotere belastingverlaging eisen voor de lagere inkomens. Zij zijn ook van plan het militair program van de President onder de loupe te nemen als te zeer steunend op atoomwapens ten koste van de grondtroepen. Het landbouwprogramma van de President, dat de subsidies voor de landbouw besnoeit, zal waarschijnlijk worden afgestemd door een samengaan van Democraten met Republikeinen uit de landbouw-staten.

* * *

Doordat zij de meerderheid hebben in het nieuwe Congres zijn de Democraten in staat gesteld de hoogst belangrijke Committees van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat te reorganiseren, waarin het grootste gedeelte van de regeringsarbeid wordt verricht. Elk Congreslid heeft recht op een zetel in drie dergelijke Committees, wier samenstelling variëert van drie tot meer dan twintig leden. De dominerende partij heeft recht op een meerderheid van één lid in elk Committee.

Oorspronkelijk zijn de verschillende Committees ingesteld om het detailwerk voor te bereiden, dat voorafgaat aan de eigenlijke wetgevende arbeid; in de praktijk hangt het landen of stranden van elk wetsvoorstel heel veel af van de behandeling door elk ter zake dienend Committee. De Committees zelf variëren van zeer belangrijke, die voor Buitenlandse Zaken, de Strijdkrachten en Financiën, tot zulke onbeduidende Committees als dat wat de zaken van het District Columbia behandelt. (Bij een poging om de Hoofdstad van locale politieke partijtjes onafhankelijk te maken, is Washington geïsoleerd tot een soort politieke enclave, die het District Columbia heet en die rechtstreeks staat onder het bestuur van het Congres).

De Voorzitter van elk Committee, steeds een lid van de meerderheidspartij, heeft veel zeggingsmacht aangaande de wijze van behandeling. Tussen haakjes, dit geeft een gedeeltelijke verklaring van de macht van Senator McCarthy. In het geval van het Committee van Senator McCarthy, het Investigating Committee van de Senaat, zal het Voorzitterschap worden overgenomen door Senator

[p. 70]

McClelland uit Arkansas, die reeds heeft bekend gemaakt, dat er geen één-man ondervragingen zullen plaats hebben zoals Senator McCarthy er had ingesteld, en dat er behoorlijke waarborgen zullen zijn voor de constitutionele rechten van de afzonderlijke getuigen.

Ofschoon de Democraten van plan zijn de activiteit van het Congres op het gebied van onderzoekingen en nasporingen tot een minimum te beperken, welke onderzoekingen tijdens de vorige zitting dreigden zijn wetgevende taak te overschaduwen, - zijn zij toch van plan twee onderzoeken in te stellen welke van belang zijn voor de Presidentskeuze over twee jaar.

Ten eerste, de Democraten willen een onderzoek laten instellen omtrent het Dixon-Yates contract, een kwestie, die zij reeds met vrucht hebben uitgebuit in de vorige verkiezingscampagne. Het Dixon-Yates contract staat toe, dat een particulier syndicaat op zeer voordelige condities electrische stroom levert aan het Tennessee Valley Net (TVA) om de electrische stroom te vervangen, die TVA levert ten dienste van het programma voor atoomenergie. Ofschoon, zoals algemeen erkend, TVA de stroom goedkoper zou kunnen leveren, zou het TVA voor dit doel stroomgenerators moeten bouwen, daar de waterkracht van het Tennessee River net is uitgeput. De stelling van President Eisenhower is, dat de investering van staatsgelden nu reeds te groot is en eerder dient te worden verminderd dan vermeerderd. De vijf of zes staten, die rechtstreeks voordeel hebben van TVA zien echter in de beslissing van President Eisenhower een overwinning van het privé kapitaal in een oorlog tegen TVA zelf. Het onderzoek zal ongetwijfeld uitdijen tot een uitpluizen van de hele kwestie van staatsmacht tegen privé macht, tegelijk met het punt, dat politiek heel erg geladen is, of de kracht, door de atoomenergie te leveren, geëxploiteerd zal worden door de staat of door particuliere ondernemingen.

Het tweede punt van onderzoek, aangesneden door de Democraten, zal zijn dat der ‘security risks’ (staatsgevaarlijke activiteiten). De Democraten leggen er grote nadruk op, dat de Republikeinen bij hun laatste verkiezingscampagne de maatregelen betreffende staatsgevaarlijke activiteiten, die zij erfden van het Democratisch regiem, in een al te voordelig licht hebben gesteld, en ze zijn van mening dat een openbaar onderzoek de innerlijke oneerlijkheid van de Republikeinse propaganda zal bloot leggen.

* * *

De reorganisatie van de Senaats-Committees wordt zijdelings heel interessant belicht door het feit dat Senator Wayne Morse hersteld is op sommige van de voornaamste Committee-posten, die hij eerst als Republikein bekleedde. Toen Senator Morse brak met de Republikeinse partij naar aanleiding van de kwestie staatsmonopolie voor energie en natuurkrachten werd hij, blijkbaar als vergeldingsmaatregel, ontzet uit zijn lidmaatschap van invloedrijke Senaats-Committees en werden hem bespottelijke plaatsen toebedeeld bij verschillende versleten en onbeduidende Committees. Senator Morse, die vóór de verkiezing verklaarde, dat hij met de Democraten zou stemmen bij de reorganisatie van de Senaat, kan door zijn éne stem de doorslag geven. Als hij met de Republikeinen stemde, zouden deze eenzelfde aantal stemmen hebben als de Democraten en Vice-President Nixon zou het recht hebben de beslissende stem uit te brengen om de impasse te verbreken. Als erkenning van de steun van Senator Morse maken de

[p. 71]

Democraten hem nu lid van de Committees voor Buitenlandse Zaken en voor Financiën, die beide hoog staan aangeschreven.

* * *

Senator Bricker heeft aangekondigd dat hij zijn Amendement op de Consistutie weer zal voorstellen, dat de verdragmakende macht van de President aanzienlijk beperkt. Ofschoon President Eisenhower dit amendement heeft bestreden met de volle kracht van zijn positie en prestige, had het in de vorige sessie van het Congres maar één stem te kort om de nodige twee-derde meerderheid te halen - de conservatieve Democraten nl. trokken één lijn met de conservatieve Republikeinen tegen de President. (De éne onafhankelijke stem van Senator Wayne Morse, die hij pas op het allerlaatste moment uitbracht, was hier weer de beslissende marge).

Het Amendement Bricker en de gedeeltelijk geslaagde aantasting van de presidentiële bevoegdheden zijn beiden aspecten van een en dezelfde kwestie - een streven van het Congres om zijn eigen bevoegdheden te versterken door die van de President te verzwakken. De meeste deskundigen op constitutioneel gebied zien hierin de ernstigste bedreiging van het dogma van de scheiding der bevoegdheden, die de Republiek te doorstaan heeft gehad vanaf haar stichting. Men heeft het geval vergeleken met de Engelse constitutionele crisis van 1688, toen het Engelse Parlement met succes de Engelse monarchie uitschakelde als een reële factor, waarmee rekening moest gehouden worden.

Senator Bricker en zijn aanhangers rechtvaardigen hun standpunt op grond van de redenering dat het duidelijk de bedoeling van de Constitutie was dat het recht om oorlog te verklaren in laatste instantie zou berusten bij het Congres. Een onverstandig verdrag zou dat recht tot nul kunnen reduceren, en daarom zeggen zij, dat ze niet meer doen dan een zaak in het volle licht stellen die door de Constitutie te vaag is gelaten. President Eisenhower echter beschouwt het amendement als een maatregel, die de presidentiële bevoegheid tot verlammens toe aantast bij het beleid van Buitenlandse Zaken - een taak, die duidelijk bedoeld is het eigen en ambtelijk terrein van de President te zijn.

Ofschoon deze strijd ten allen tijde een onderdeel is geweest van de Amerikaanse regeringsgeschiedenis, dankt hij zijn tegenwoordige felheid deels aan de nog immer bestaande verbittering der isolatie-voorstanders, die tegen wijlen President Roosevelt in verzet kwamen, deels ook aan het nuchtere feit, dat veel Senatoren gaarne hun aandeel in de regering versterkt zouden zien. Bij het voortzetten van zijn campagne ten gunste van deze maatregel laat de groep Bricker zijn argumenten voornamelijk steunen op verdragen, die zowel door President Roosevelt als door President Truman zijn gesloten, en ze hebben speciaal dit punt tot hun kernspreuk gemaakt dat: je kunt de Senaat altijd vertrouwen, maar je bent nooit zeker van de President. Het ziet er naar uit, dat deze strijd, die vanwege zijn consequenties in de toekomst volgens de mening van velen van heel wat meer gewicht is dan al het gescharrel van Senator McCarthy, de meest dramatische en verbeten strijd zal zijn van de komende schermutselingen in het Congres. Hij zal ook de maat aangeven van de oppositie tegen Eisenhower in haar volle kracht. Het zal een steekspel zijn dat het zien waard is.

* * *

Een van de feiten die het duidelijkst naar voren zijn getreden sedert de laatste

[p. 72]

verkiezingscampagne was de gestadige populariteit en het politieke doorzettingsvermogen van President Eisenhower. Er schijnt weinig twijfel over te bestaan dat zijn laatste ingrijpen gedurende de laatste dagen van de campagne het verlies van een aantal zetels aan de Democraten heeft voorkomen. Dit feit alleen brengt zeker met zich mee, dat grote druk op de President zal worden uitgeoefend om zich candidaat te stellen voor een tweede periode, want geen enkele denkbare Republikeinse candidaat beschikt over een stemmenwervend vermogen dat ook maar enigszins in vergelijking kan komen met dat van Eisenhower. De president schijnt ook de enige hoop te zijn om tenminste een oppervlakkige eenheid in een inwendig zeer verdeelde partij te bewaren.

Volgens de traditie zwijgt de President in functie over zijn toekomstplannen. Als hij zijn voornemen om weer een candidatuur te aanvaarden te vroeg bekend maakt, dan wordt hij vroeger dan nodig is het doelwit van een campagne. Als hij laat weten dat hij geen candidatuur aanvaardt, slinkt zijn leiderschap binnen zijn partij bijna geheel weg.

Ofschoon zowel de President als Mevrouw Eisenhower hun innig verlangen hebben te kennen gegeven naar de vrede en rust van een ambteloos leven, wijzen de tekenen toch sterk naar een tweede periode voor de President. De sterkste aanduiding wordt wel gevonden in de eigen politieke plannen van de President zowel voor de versterking en hervorming van zijn eigen partij als voor de verwezenlijking van het nationaal programma van die partij - welke plannen onmogelijk in de komende twee jaren gerealiseerd kunnen worden. De twee politieke partijen hebben ook onderling besloten tot een korte campagne vóór de volgende verkiezing Een kortere campagne zou een nadeel zijn voor een nieuwe en betrekkelijk onbekende candidaat, maar een voordeel voor een candidaat die naar een tweede ambtsperiode dingt. Ten slotte is er nog de aantrekkelijkheid van het ambt zelf: in de geschiedenis van de Republiek is het slechts eenmaal gebeurd dat een President de kans op een tweede ambtsperiode heeft afgewezen.

Daniel I. Sullivan

Fordham University