|
| |
| |
| |
Politiek Overzicht
Internationaal
AAN de kwestie of de grondwet van West-Duitsland toeliet dat Duitsers tot de militaire dienst konden gedwongen worden en wier beantwoording door het Opperste Gerechtshof te Karlsruhe op de lange baan was geschoven, heeft kanselier Adenauer resoluut een einde gemaakt door de grondwet met twee derde meerderheid in beide Kamers te doen wijzigen. Van heinde en ver waren de getrouwen, gezonden en zieken, opgeroepen. De neuzen waren geteld en de Bondsdag aanvaardde, met alleen de 150 socialisten tegen, de nieuwe defensie-paragraaf. In de Bondsraad, enige weken later, werd het vereiste twee-derde op het nippertje gehaald: 26 vóór, 4 tegen en 8 onthoudingen. President Heuss heeft deze aanvulling, welke de federale regering bevoegdheid geeft toezicht uit te oefenen op de militaire zaken en de dienstplicht in te voeren, ondertekend, zodat West-Duitsland gereed staat voor het lidmaatschap van de E.D.G. Franse parlementsleden zijn ontsticht over deze overhaasting, waarin zij een poging tot dwang zien om de behandeling van de E.D.G. in de Assemblée niet langer uit te stellen. Zij hebben dan ook gevraagd, dat de Franse Hoge Commissaris, natuurlijk in overeenstemming met de twee anderen, een veto over deze voorbarige wijziging zou uitbrengen. In plaats daarvan hebben de Hoge Commissarissen de amendementen goedgekeurd onder voorwaarde, dat zij eerst in werking mogen treden, nadat alle belanghebbenden de E.D.G. geratificeerd hebben. De Franse regering staat nog steeds op het standpunt, dat zij vooraf zekerheid wil hebben van blijvende hulp van Engeland (die reeds gedeeltelijk beloofd is), van een Amerikaanse verklaring, dat de Amerikaanse troepen voor de duur van het verdrag (50 jaar) in Europa zullen blijven en van een definitieve regeling over het Saargebied. Niettegenstaande het verzet, ook in eigen gelederen, heeft Adenauer omtrent dit laatste punt het plan van v.d. Goes v. Naters, dat door de algemene commissie van de Raad van Europa
te Straatsburg aanvaard werd en waarin de Europeanisering van dit gebied onder bepaalde voorwaarden omschreven werd, aanvaard en zijn opvattingen daarover te Parijs aan Bidault uiteengezet. Bidault echter overhandigde hem een Frans tegenvoorstel ‘in de geest van hetzelfde plan’. Het bleek nochtans, dat de opvattingen zo uiteenliepen, dat Adenauer, na zijn bezoek aan Griekenland en Turkije, waar hij de politieke en handelsbelangen van Duitsland behartigde, het gesprek zal moeten hervatten.
Om de Evangelische volgelingen in de C.D.U. niet van zich te vervreemden, is de kanselier hun angst voor een katholieke politieke overheersing tegemoet gekomen door na een driejarig dispuut een niet-katholieke gezant bij het Vaticaan te benoemen. De benoemde is de 72-jarige Dr Jaenicke, die zijn standplaats in Pakistan tegen die in Rome verwisselt. Met deze benoeming wordt enerzijds de oude Berlijnse traditie van een protestant gehandhaafd, ofschoon anderzijds, doordat Beieren geen eigen gezantschap opricht, aan de Duitse katholieke vertegenwoordigers ten Vaticane een einde is gemaakt. Koesteren de protestanten in West-Duitsland achterdocht, de socialisten tonen zich uiterst vijandig tegenover het katholicisme. Zo hebben zij in Neder Saksen een ontwerp-schoolwet opgesteld, waarbij religieuze scholen zoveel mogelijk geweerd worden en bijzondere scholen slechts dan kunnen worden opgericht, wanneer het bestaan van een toereikend aantal openbare scholen niet in gevaar wordt gebracht. De bisschoppen en ook het Vaticaan hebben tegen deze onthoofding van katholieke scholen een protest uitgebracht.
| |
| |
Behalve onder de zorg om de E.D.G. goedgekeurd te krijgen gaat de regering-Laniel gebukt onder de toestand in Indo-China. De rebellen zijn er op uit om voor de aanvang van de conferentie van Genève een zo gunstig mogelijke positie in te nemen. Zij hebben zich uiteraard niet gestoord aan de voorwaarden door Laniel voor een bestand gesteld. Zij denken er niet over zich uit Laos en Cambodja terug te trekken, doch hebben een offensief ingezet, waarbij het vliegveld van Hanoi geweldige schade leed en het bergfort Dien Bien Phoe door Chinese artillerie en opeenvolgende stormlopen hevig werd aangevallen. Het was de zwaarste slag van de gehele strijd in Indo-China. De Franse commandant wist zich te handhaven, waarbij de materiële hulp van Amerikaanse vliegtuigen en zware wapens zeer te stade kwam. Intussen is prins Buu Loc, vertegenwoordiger van zijn vader, keizer Bao Dai, te Parijs aangekomen om namens de leden van de Franse Unie in Zuid-Oost-Azië zijn eisen te stellen. De drie landen zijn weliswaar bereid binnen de band van de Unie te blijven, maar dan ook in het genot van volkomen autonomie. De Franse regering heeft voorlopig verdere besprekingen uitgesteld, blijkbaar afwachtend hoe de strijd tegen de rebellen, naar welks beëindiging elke Fransman verlangt, zich zal ontwikkelen.
De conferentie te Berlijn is, ook volgens Molotof, niet geheel vruchteloos geweest. De stichting van een internationale ‘bank’ voor atoomenergie, door Eisenhower voorgesteld, is het voorwerp geweest van besprekingen tussen Dulles en de Sovjetgezant Zaroebin te Washington. Hun onderhoud heeft geleid tot een concreet plan, waarmee zich ook de met Amerika bevriende landen hebben kunnen verenigen. De procedure-fase is afgelopen. De tweede fase zal bestaan uit een geheime gedachtenwisseling tussen beide partijen. De toenadering op dit vlak is nog geen reden in waakzaamheid tegen het communisme te verslappen. De ‘New Look’ voorziet in een snelle luchtactie. In geval van agressie waar dan ook, heeft Dulles verzekerd, kan de president zonder eerst de machtiging van het Congres te vragen onmiddellijk vergeldingsmaatregelen treffen en Eisenhower benadrukte deze verklaring met de woorden: ‘Een president, die niet zonder aarzelen onmiddellijk zou terugslaan, verdient te worden opgehangen. Bij de moderne bewapening is geen enkel uitstel gerechtvaardigd’. Tot de moderne bewapening behoort thans de waterstofbom, wier kracht - zeshonderdmaal zo groot als de atoombom, die in 1945 Hirosjima teisterde - zelfs de berekeningen van atoomgeleerden te buiten ging, zodat een aantal Japanse vissers, die zich kilometers ver veilig uit de buurt achtten er nog het slachtoffer van werden.
Van Berlijn is Dulles naar Caracas (Venezuela) gereisd om deel te nemen aan het 10de Panamerikaanse Congres, waar van de 21 Zuid-Amerikaanse republieken (Costa-Rica bleef afwezig) twintig hun onderlinge belangen bespraken. Economische hulp van de rijke noordelijke buur werd in het vooruitzicht gesteld. Dulles maakte van de gelgenheid gebruik een ernstige waarschuwing tegen communistische infiltraties te doen horen. Alleen Guatamala, dat practisch reeds in communistische handen is, verwonderde zich over deze woorden en verklaarde niet te weten wat communisme eigenlijk is. Het had gaarne daarvan een omschrijving, maar kreeg van Dulles een harde afstraffing. Op deze bijeenkomst werd een resolutie aangenomen, waarin de afschaffing van het koloniale stelsel werd geëist, zoals dat nog bestaat in Brits en Frans Guyana. Om het gevaar te bezweren dat onze Westerse Rijksdelen als zodanig worden beschouwd, deelde de heer Lou Lichtveld, oud-minister van Gezondheid in Suriname, die als waarnemer op de conferentie aanwezig was, mee, dat sinds 1947 de West-Indische Rijksgebieden in ontwikkeling waren tot volledig zelfbestuur op alle gebieden met uitzondering van buitenlandse betrekkingen en defensie. Het beginsel van algemeen kiesrecht was aanvaard en de gouverneur was alleen vertegenwoordiger
| |
| |
van de koning. Hun status was gelijk aan die van Canada en beter dan die van Porto Rico.
Onverstoord bouwt Washington voort aan de consolidatie van de Nato. Behalve in Spanje bestaan er Amerikaanse militaire bases in Griekenland en Turkije. Pakistan, dat een verdedigingsverdrag met Turkije heeft gesloten en waarbij Irak zich nog moet aansluiten om de ring compleet te maken, ontvangt, tot grote ergernis van Nehroe, die met Pakistan over Kasjmir overhoop ligt, eveneens militaire hulp van de V.S. En Nederland kreeg van minister Staf de verheugende mededeling, dat nog dit jaar een escadrille Amerikaanse straaljagers in Soesterberg onder Nederlands opperbevel wordt gestationneerd, dat de vijf Nederlandse divisies met Amerikaanse hulp zullen worden uitgerust en de opleiding van Nederlandse piloten in de V.S. nog voor twee jaar verlengd wordt. De Sovjet-Unie, die wederrechtelijk goed gewapende troepen in de meeste van haar satellietstaten gelegerd houdt, zelfs nog in het als souverein erkende Oost-Duitsland, heeft bij Griekenland. Turkije en Nederland protest uitgebracht tegen dergelijke acties juist nu maatregelen worden genomen om de internationale spanning te verminderen.
De onstuimige strijd door McCarthy tegen het communisme gevoerd doet afbreuk aan het prestige der V. Staten in het buitenland, aan de eenheid van de republikeinse partij, aan de eer van het Amerikaanse leger, aan de positie van de president en zelfs aan de goede naam van de katholieke Kerk in Amerika. Haar tegenstanders trachten de Kerk te vereenzelvigen met de katholiek McCarthy onder de valse leus: ‘ab uno disce omnes’, ‘zo zijn alle katholieken’. Het is niet aan de bisschoppen, maar aan de president om de tyrannie van deze senator in de commissie van onderzoek te beperken. De afkeer van dit ondemocratisch gedoe heeft in de publieke opinie een gunstige omkeer verwekt tegen de terreur van de senator uit Wisconsin.
Binnen één week heeft generaal Naguib, president van Egypte, de wisselvalligheden van de fortuin aan den lijve kunnen ondervinden. Op 24 Februari door de Revolutionnaire Raad van militairen afgezet en als saboteur uitgekreten werd hij 1 Maart in al zijn vroegere functies hersteld, en eindigde de ‘familie-ruzie’ met omhelzingen tussen Naguib en zijn belagers Nasser en Salem. Nasser werd vice-premier en militair gouverneur van Egypte en is voornemens zich na de verkiezingen in Juni geheel uit de politiek terug te trekken en met hem de gehele Revolutionnaire Raad. Deze wenteling van het rad van fortuin maakte de bevolking van Cairo dol van enthousiasme, waarbij enkele betogers het met de politie te kwaad kregen. Meer ernstige botsingen hadden er te Khartoem plaats, toen Naguib er het nieuwe Soedanese parlement wilde openen. De Unie-partij, die een nauwe band met Egypte nastreeft, had er de meerderheid. De verslagen partij van de Oemma. wier hoofd de zoon van de in 1896 door Kitchener verslagen Mahdi is, trachtte bij die gelegenheid een revolutie te verwekken, die weliswaar Naguib tot haastige vlucht dwong, maar tenslotte door de regering werd bedwongen. Van al deze ongeregeldheden kreeg Engeland de schuld, dat de Suez-zone niet wil verlaten of er zelfs niet over wil onderhandelen, zolang de orde en de rust in Egypte niet gestabiliseerd is.
De afschuwelijke overval van een bende op elf inzittenden van een Israëlische bus heeft een politieke kleur gekregen doordat Israël de schuld werpt op de regering van Jordanië. Deze ontkent hardnekkig in deze moordzaak betrokken te zijn. De wapenstilstandscommissie, waarin beide partijen vertegenwoordigd zijn, weigerde een resolutie in Israëlische geest te aanvaarden, waarop de Israëlische delegatie niet langer aan het werk wilde deelnemen en de bijeenkomst verliet. De overige staten van het Midden-Oosten o.a. Syrië, waar thans de bejaarde Atassi weer president is geworden,
| |
| |
achten het gevaar groot, dat Israël, gehoord de recente oorlogszuchtige verklaringen van vooraanstaande Israëliërs en gezien de troepenconcentraties langs de grenzen, tot een actie zou komen, die het niet zou ondernemen ‘zonder de belangrijke Amerikaanse hulp, die het ontvangt’.
| |
Nederland
Het gebruik van de waterwegen is voor Nederland een delicate zaak. Reeds sinds het einde van de eerste Wereldoorlog, en feitelijk nog eerder bestond er verschil van mening tussen Nederland en België over het kanaal Gent-Terneuzen, over de stop van Ternaaien en over de aanleg van een Moerdijkkanaal. Sinds enkele maanden is er een conflict met de West-Duitse regering over de toepassing van de Rijnvaart. Aan de oplossing van het eerste punt is jarenlang gewerkt tot eindelijk de commissie-van Cauwelaert-Steenberghe een eenstemmig rapport heeft uitgebracht, over welk compromis de regeringen en de vertegenwoordigingen hun beschouwingen zullen geven. De bepalingen zullen eerst tot uitvoering komen, wanneer de Benelux een feit is geworden! Er zal dus nog heel wat water door Schelde en Rijn stromen alvorens het Moerdijk-kanaal de verbinding tussen beide rivieren mogelijk maakt.
Naar de mening van de Nederlandse regering heeft West-Duitsland de acte van Mannheim (1831) geweld aangedaan. Volgens deze Acte is de scheepvaart over de Rijn van Bazel tot de zee volkomen vrij (geïnternationaliseerd). De Duitse regering echter staat op het standpunt, dat voor het deelnemen van de buitenlandse Rijnvloot aan het binnenlandse Duitse verkeer speciale vergunningen nodig zijn. De Nederlandse schippers doen de Duitse te veel concurrentie aan. Tot dusver is nog geen grondslag gevonden, waarop onderhandelingen met kans op resultaat kunnen beginnen. Los van dit geschil staat de door de West-Duitse minister-president, Karl Arnold, naar aanleiding van de E.D.G., enigszins inopportuun, ter sprake gebrachte kwestie der correctie-gebieden. Hij, en anderen met hem, beweren, dat, wanneer de E.D.G. door alle betrokken landen geratificeerd is, het bezettingsrecht vervalt met de verordening der militaire Britse regering, die de Zelfkant, Elten, Suderwick en Wyler onder Nederlands beheer heeft gesteld, zodat de 12.000 Duitsers dan reeds tot hun vaderland zullen terugkeren. Men kan ook de stelling verdedigen, dat dit een zaak is ter bespreking bij het definitief vrede sluiten.
Het protest door de Hoge Commissaris te Djakarta uitgebracht tegen de gevangenneming en de behandeling van een 25-tal Nederlanders heeft de Indonesische regering afgewezen op grond dat de veiligheid van de staat (nog) niet toelaat grotere vrijheid aan de gearresteerden toe te staan of nadere mededelingen aan de Hoge Commissaris te doen. Wel heeft Sukarno het ‘Bureau van Irian’ geïnstalleerd, dat zal strijden voor de ‘terugkeer’ van W.-N.-Guinea om te voorkomen, dat de nationale veiligheid wordt bedreigd en om verkrachting van recht en menselijkheid te weren!’ Een andere vriendelijkheid is het plan om vanwege de onafhankelijkheidspolitiek op onderwijsgebied de 1500 Indonesische studenten in Nederland naar alle mogelijke delen van de wereld te zenden waar studiemogelijkheden zijn. Intussen heeft de Indonesische Hoge Commissaris na zijn terugkeer uit Djakarta verklaard, dat hij opdracht heeft onderhandelingen te beginnen om de Unie te verbreken en Nieuw-Guinea overgedragen te krijgen.
In de Eerste Kamer is het geval Anneke Beekman ter sprake gebracht. Dit kind is, nadat de ouders door de Duitsers waren weggevoerd, met blijvend levensgevaar door enige katholieke dames verborgen en opgevoed. De rechtbank heeft gemeend de uitoefening der voogdij over haar te moeten toewijzen aan een Joodse stichting. Het is
| |
| |
begrijpelijk, dat nóch het kind, nóch de pleegmoeder, aan elkaar gehecht, zich aan deze uitspraak wensten te onderwerpen. Zij zijn ondergedoken en namen de vlucht naar het buitenland. Het kerkelijk gezag weigerde in deze zaak de rol van deurwaarder te vervullen en handhaaft de vrijheid van geweten van iedere gelovige zich niet aan de beslissingen van het burgerlijk gezag gebonden te achten. Ten overvloede wees het Eerste Kamerlid, Witteman, erop dat men zich in de eerste plaats behoort af te vragen, waar het levensgeluk van dit kind ligt. Van Joodse en andere anti-katholieke zijde heeft men er een rel van gemaakt en over ‘kinderroof’ geschreeuwd. Ondanks de rechterlijke uitspraak, zou men de kinderroof eerder aan de andere zijde zoeken. ‘Summum jus’ is in dit geval: ‘summa injuria’.
1-4-'54
K.J.D.
| |
België
In één geweldige rush bereikte het Parlement rond midden Maart het einde van de legislatuur: op 11 Maart keurde de Kamer de conventie met de H. Stoel betreffende Kongo goed, op 12 Maart bracht de stemming in de Senaat met 125 stemmen tegen 40 en 2 onthoudingen de definitieve bekrachtiging door België van het verdrag over de E.D.G., op 14 Maart verscheen in het Staatsblad de verklaring tot grondwetsherziening waardoor beide Kamers rechtens ontbonden zijn, alsmede het ontbindingsbesluit voor de provincieraden. De datum der verkiezingen werd officieel op 11 April vastgelegd. En daarmee was voor de kiescampagne de baan geheel vrij.
Zelfs in een kalme verkiezingsperiode als deze, krijgt men gemakkelijk last van verkiezingskoorts, en is men geneigd, meer aandacht te besteden aan de campagne, dan aan de gebeurtenissen die er juist aan voorafgingen, of binnen haar tijdsbestek vallen. We willen aan die neiging niet toegeven. Daarvoor is het belang van sommige dezer gebeurtenissen te groot.
De conventie betreffende Kongo strekt in wezen tot het instellen van een eigen hiërarchie in onze kolonie, waardoor deze ophoudt ‘missiegebied’ te zijn. Bij deze gelegenheid werden de verhoudingen tussen Kerk en Staat in dat gebied en o.m. de voorrechten van de kerk volledig en in detail gerecapituleerd. Dit gaf aanleiding tot een heftig anticlericaal offensief waarbij veel kwade trouw en bewust valse interpretatie te pas kwam en waarvan het doel eenvoudig was, de conventie te kelderen. De socialisten zijn in die richting heel ver gegaan, zover zelfs dat zij door de liberalen niet gevolgd werden. Deze onthielden zich bij de stemming - misschien uit vrees, teveel stemmen aan bepaalde scheurlijsten te verliezen. Dit betekent echter niet, dat het anticlericale bindmiddel tussen de linkse partijen zijn kracht verloren heeft, zoals ten overvloede bewezen werd door het kartel in Limburg en Luxemburg, dat ook de steun van de communisten mag genieten. De heer Terfve insinueerde zelfs, tot grote ontstemming van bepaalde socialisten, dat er een nieuw volksfront zou kunnen worden gevormd, indien de politieke constellatie in het nadeel der C.V.P. zou omslaan. Hetzelfde anticlericalisme is trouwens de drijfveer van de ‘revanche’ welke dhr Buset voor het officieel onderwijs beloofde: de linksen kunnen zich blijkbaar niet neerleggen bij de schoolvrede. Hoe dan ook, het anticlericalisme is een belangrijk element voor de komende verkiezingen.
Op de overtreffende trap der belangrijkheid staat de bekrachtiging van het E.D.G.-verdrag. Het gaat hier niet alleen om een nieuwe bevestiging van België's Europese gezindheid die reeds met het Schuman-plan gebleken was. Het gaat hier ook niet alleen om het erkennen van de wenselijkheid van een Duitse herbewapening en een samenwerking met dit herbewapend Duitsland. Een echte omwenteling in de staats- | |
| |
gedachte voltrekt zich meer en meer. De in het verleden vasthangende geesten spreken van ‘opgave van souvereiniteit’. De juiste uitdrukking voor hetgeen op het ene plan na het andere gebeurt is het ‘in gemeenschap brengen van souvereiniteit’. België heeft, zoals Nederland, zich daartoe nu ondubbelzinnig bereid verklaard. Dat is op zichzelf belangrijk genoeg, of de E.D.G. nu onmiddellijk werkelijkheid wordt of niet, of Frankrijk nu eindelijk mee gaat of niet. En achter de feiten zien we een tweede werkelijkheid die haar teken over de verkiezingen houdt: de Europese werkelijkheid. De kiezer zal moeten beseffen dat hij niet alleen over het toekomstig politiek beleid in België beslist, maar dat het gaat om de geest waarin Europa zal worden opgebouwd, om de toekomst niet van enkele jaren maar van gehele generaties.
Men weet, dat de grondwetsherziening practisch ook alleen tot doel heeft de verdere uitbouw van Europa voor ons land juridisch mogelijk te maken. Behoudens de eveneens zeer gewichtige vastlegging van de betrekkingen tussen Kongo en het moederland, zijn de overige wijzigingen in hoofdzaak toetsen aan het toilet van ons charter opdat het er weer verjongd en modern zal uitzien. Ons Vlamingen kan het echter niet onverschillig laten, dat bij deze gelegenheid eindelijk een Nederlandse tekst zal worden opgesteld, die evengoed rechtsgeldigheid zal hebben als de Franse. Hebben wij daarvoor tot 1954 moeten wachten, het is desniettemin een gebeurtenis die de Vlamingen een stap verder brengt naar de algehele gelijkberechtiging.
In het betrekkelijke rumoer van de kiescampagne zijn het echter andere thema's die het hoge woord voeren. Daar gaat het om de diensttijd - waarover de gemengde militaire commissie een voor de regering geenszins ongunstig verslag heeft ingediend -, om de werkloosheid - waartegen niemand betere middelen weet dan die welke door de homogene regering werden voorbereid -, om de welstand van de bevolking waar de fictieve critieken door de feiten worden weerlegd. Opvallend is de armoede aan materiaal bij de oppositiepartijen, armoede die wel in eerste instantie de oorzaak is voor het tekort aan gloed. Wat moet men er van denken, wanneer de socialisten dag in dag uit de sinds lang uit de homogene regering verdwenen Pholien aanvallen, wanneer ze uit enkele C.V.P.-propagandawagens van Duitse herkomst een schandaal trachten te maken? Wat moet men ervan denken, wanneer men vaststelt dat het C.V.P.-programma dat lang vóór de andere werd gepubliceerd, a.h.w. die andere tot voorbeeld heeft gediend en dat op de meest flagrante wijze? Wat moet men ervan denken wanneer de socialisten ondanks een agitatie die tien millioen zal gekost hebben, er niet in slagen de bevolking uit haar rust op te schrikken? Het is een feit, dat de linksen het zelf met lede ogen aanzien.
| |
Naschrift
De verkiezingen van 11 April hebben een achteruitgang van de C.V.P. gebracht, maar in een veel sterkere mate dan - ook door de oppositie - verwacht werd. De C.V.P. verloor niet alleen de volstrekte meerderheid in beide Kamers, maar kwam op een lager peil te staan dan ooit. Als winnaars traden de socialisten te voorschijn. Hun vooruitgang, sedert 1949, accentueert zich meer en meer, en wel over het hele land. Hoogstwaarschijnlijk is dit niet alleen het succes van hun demagogie, maar staan we voor een ernstige politieke structuurverschuiving die zich, na Wallonië, ook in Vlaanderen openbaart. De dissidenten anderzijds veroorzaakten bij de meerderheidspartij een groter verlies dan hun zuivere winst bedroeg: hun fiasco is er duidelijk door onderstreept. Het is nu nog te vroeg om verder in te gaan én op de diepere gronden van de nederlaag der C.V.P. én op het uitzicht van de aanstaande regering.
L. Deraedt
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd